Dennis Bergkamp

Dennis Bergkamp is een voormalig profvoetballer uit Nederland. De 79-voudig international van het Nederlands elftal beleefde zijn hoogtijdagen bij Ajax en Arsenal, waar hij tussendoor voor Internazionale speelde.

• Bergkamp zwaaide in 2006 af als profvoetballer
• De Amsterdammer speelde voor Ajax, Internazionale en Arsenal
• Hij werd landskampioen in zowel Nederland als Engeland
• Bergkamp won de UEFA Cup met Ajax en Inter
• Voor het Nederlands elftal speelde hij 79 interlands
• Zijn bijnaam luidt onder meer ‘The Non-Flying Dutchman’

Voetbalcarrière

Dennis Nicolaas Maria Bergkamp werd op 10 mei 1969 geboren in Amsterdam. Zijn ouders Wim en Tonnie Bergkamp vernoemden hem naar Denis Law, de legendarische Schotse voetballer van Manchester United. In zijn geboortestad wist hij een vwo-opleiding op het Sint-Nicolaaslyceum met succes af te ronden. Bergkamp had amateurclub Wilskracht/SNL toen al ingeruild voor Ajax.

Doorbraak bij Ajax

Bergkamp kwam op twaalfjarige leeftijd terecht in de voetbalacademie van Ajax. Op 14 december 1986 debuteerde de aanvaller in de hoofdmacht van de Amsterdamse club. Trainer Johan Cruijff liet hem in de thuiswedstrijd tegen Roda JC (2-0 overwinning) na 67 minuten invallen voor Rob Witschge. De rest van het elftal bestond uit Stanley Menzo, Danny Blind, Ronald Spelbos, Sonny Silooy, Frank Rijkaard, Jan Wouters, Aron Winter, Arnold Mühren, John van ‘t Schip en John Bosman.

Na een winterstop van twee maanden hervatte Ajax het Eredivisie-seizoen op 14 februari 1987. Tegen VVV-Venlo (3-0 nederlaag) kwam de tweebenige aanvaller niet in actie, maar een week later maakte hij in de thuiswedstrijd tegen Haarlem zijn eerste doelpunt als profvoetballer. Na een assist op Mühren bij de 1-0 mocht de Amsterdammer zelf de vierde Ajax-treffer op zich nemen. Zijn team verspeelde het kampioenschap aan PSV, maar Bergkamp won in zijn eerste seizoen wel twee trofeeën: de KNVB Beker en de Europacup II. In de finale rekenden de Ajacieden af met respectievelijk FC Den Haag (na verlenging) en 1.FC Lokomotive Leipzig.

UEFA Cup-winnaar

Bergkamp veroverde in het seizoen 1987-1988 een vaste basisplaats bij Ajax. Tot en met de zomer van 1993 bleef de aanvaller van grote waarde voor de Amsterdammers, waar hij in totaal 238 wedstrijden en 122 doelpunten noteerde. Niet zelden maakte Bergkamp een doelpunt met een staande ovatie als beloning. Vooral de stift was een beproefd recept. “Daar ligt de meeste ruimte”, verklaarde hij ooit tegenover een jeugdtrainer, die wilde weten waarom hij de bal niet langs de keeper mikte.

Als speler van Ajax werd Bergkamp maar één keer kampioen van Nederland (1990) en ook de KNVB Beker (1993) verscheen nogmaals op zijn erelijst. Tussendoor, in het seizoen 1991-1992, won de aanvaller eveneens de UEFA Cup. In de dubbele finale tegen het Italiaanse Torino speelde Bergkamp alleen mee in de heenwedstrijd op Italiaanse bodem. Het 2-2 gelijkspel in Turijn gaf Ajax een gunstig uitgangspunt voor de return in Amsterdam, waar een 0-0 gelijkspel volstond voor de eindzege.

Tijdens zijn Ajax-periode werd Bergkamp drie keer topscorer van de Eredivisie. Ook werd hij in 1991 en 1992 verkozen tot Voetballer van het Jaar in Nederland.

Ongelukkig bij Inter

In de zomer van 1993 vertrok Bergkamp evenals Wim Jonk naar het Italiaanse Internazionale. In februari van dat jaar schreef Het Parool nog over een transfer naar Juventus, maar de Amsterdammer besloot de voorkeur te geven aan de club uit Milaan. Bergkamp wilde bij voorkeur blijven samenspelen met Jonk. De Oude Dame had echter geen behoefte aan zijn teamgenoot, waar Inter wel heil zag in het Ajax-duo. Zij betaalden zo’n veertig miljard lire (circa 21 miljoen euro) voor beide handtekeningen.

Bergkamp was 23 jaar ten tijde van zijn overstap naar Internazionale. De stylist, die eerder AC Milan en FC Barcelona al afwees, debuteerde op 29 augustus 1993 in de thuiswedstrijd tegen AC Reggiana (2-1 overwinning) in de Serie A. In zijn tweede thuiswedstrijd tegen Cremonese (2-1 overwinning) op 8 september 1993 maakte Bergkamp zijn eerste doelpunt in Italiaanse dienst. De teller liep in zijn eerste contractjaar voor Inter op naar 48 officiële wedstrijden en achttien doelpunten.

In zijn tweede seizoen bleef Bergkamp steken op vier doelpunten in 24 officiële wedstrijden. De Amsterdammer voelde zich niet senang in Milaan, mede vanwege de taalbarrière en de moeizame omgang met de mensen binnen de club. Bergkamp, die in het seizoen 1993-1994 opnieuw de UEFA Cup veroverde, had bovendien moeite met de defensieve speelwijze in Italië. Bij zijn overstap was de aanvaller nog beloofd dat Inter offensiever zou gaan spelen, maar trainer Osvaldo Bagnoli had moeite om dit in de praktijk te brengen.

Transfer naar Arsenal

Bagnoli liet later doorschemeren dat hij niet achter de komst van Bergkamp stond. Na twee seizoenen bij Internazionale hield de aanvaller het dan ook voor gezien op Italiaanse bodem. Arsenal verbrak het eigen transferrecord door 7,5 miljoen pond neer te tellen. Ook Jonk besloot de samenwerking met de Serie A-club in de zomer van 1995 te verbreken. Hij keerde terug naar Nederland, waar de geboren Volendammer zijn handtekening zette onder een contract met PSV.

Bergkamp debuteerde op 20 augustus 1995 in de thuiswedstrijd tegen Middlesbrough (1-1) namens Arsenal. Op 23 september maakte de miljoenenaankoop zijn eerste treffer in de met 4-2 gewonnen thuiswedstrijd tegen Southampton. Aanvankelijk had de Nederlander moeite om zich aan te passen, maar uiteindelijk vormde hij een uitstekend duo met Ian Wright. Na zijn debuutseizoen op Highbury werd manager Bruce Rioch vervangen door de Fransman Arsène Wenger.

Opgebloeid onder Wenger

De komst van Wenger zorgde voor scepsis in Engeland, maar de Franse trainer bleek de juiste man voor Arsenal én Bergkamp. Onder zijn leiding groeide de technisch begaafde Amsterdammer uit tot een absolute smaakmaker. “Hij heeft de club vrijwel meteen veranderd”, oordeelde zijn biograaf David Winner tegenover de NOS. “Maar hij was niet egoïstisch of opschepperig. Hij hielp iedereen. Om een voorbeeld te geven: in Engeland was het dogma altijd om ballen simpel in te spelen, zodat je de bal kon aannemen. Maar Bergkamp zei: nee dat hoeft niet, ik kan elke bal aannemen die je speelt. Hij tilde het niveau van iedereen omhoog.”

Bergkamp bleef de rest van zijn voetbalcarrière actief voor Arsenal, waar hij in totaal 422 officiële wedstrijden noteerde. De Nederlander maakte 120 doelpunten voor de Londense club. Bergkamp betoverde het Engelse voetbal met fraaie hoogstandjes. In september 1997 eindigde hij op de eerste, tweede en derde plaats van de Goal of the Month-verkiezing van Match of the Day dankzij een hattrick tegen Leicester City. Dit was niet eerder gebeurd in de roemruchte geschiedenis van het BBC-programma.

Velen herinneren zich vooral die ene treffer van Bergkamp in de uitwedstrijd tegen Newcastle United. Nick Hornby, bekend van het populaire boek Fever Pitch, beschreef de treffer op St. James’ Park als volgt: “Met zijn rug naar het doel nam hij de bal op zijn ene voet, speelde hem rond een verdediger met een andere voet en schoot hem langs de doelverdediger met zijn… Heeft Dennis Bergkamp drie voeten? Waarschijnlijk niet. Het leek alleen zo.” In 2017 verkozen BBC-bezoekers dit moment tot mooiste Premier League-doelpunt ooit.

Grote successen met Arsenal

In het shirt van Arsenal veroverde Bergkamp elf prijzen. De Nederlander won drie landstitels (1998, 2002 en 2004), vier FA Cups (1998, 2002, 2003 en 2005) en vier Engelse Supercups (1998, 1999, 2002 en 2004) tijdens zijn verblijf in Londen. Vooral het kampioenschap van 2004 zal niet snel in de vergetelheid raken. Arsenal had twee jaar eerder al een indrukwekkende reeks neergezet, maar in het seizoen 2003-2004 bleven The Gunners zelfs een compleet seizoen ongeslagen: 26 overwinningen en twaalf gelijke spelen. Zijn team bleef maar liefst 49 competitieduels op rij ongeslagen.

Bergkamp won als voetballer nooit de Champions League. In het seizoen 2005-2006 bereikte Arsenal weliswaar de finale van het miljoenenbal, maar een snelle rode kaart voor doelman Jens Lehmann leidde een nederlaag in tegen FC Barcelona: 1-2. Bergkamp kreeg geen speeltijd in deze wedstrijd. De Nederlander was inmiddels al geen vaste waarde meer in Londen, waar hij vooral als mentor fungeerde voor spelers als Robin van Persie.

Afscheid in Londen

Bergkamp, die onder meer The Non-Flying Dutchman werd genoemd vanwege zijn vliegangst, beëindigde zijn voetbalcarrière in 2006. Arsenal besloot hem te eren middels een afscheidswedstrijd tegen Ajax. In de eerste helft stonden de twee reguliere teams tegenover elkaar, waar in de tweede helft grote namen uit zijn verleden de ruimte kregen. Zelfs Johan Cruijff en Marco van Basten werden bereidwillig gevonden om minuten te maken, hoewel zij al geruime tijd waren gestopt.

De afscheidswedstrijd van Bergkamp op 22 juli 2006 viel samen met de opening van het gloednieuwe Emirates Stadium. Arsenal won de wedstrijd met 2-1 dankzij treffers van Nwanko Kanu en Thierry Henry, waar Klaas-Jan Huntelaar het Amsterdamse doelpunt opeiste.

Periode	Club
1986-1993	Ajax
1993-1995	Internazionale
1995-2006	Arsenal

---

Interlandcarrière

Bergkamp debuteerde op 26 september 1990 in het Nederlands elftal. Bondscoach Rinus Michels liet de Ajax-aanvaller opdraven in de oefeninterland tegen Italië (1-0 nederlaag) door hem na 71 minuten te laten invallen voor clubgenoot Frank de Boer, die eveneens debuteerde. Een deel van het basisteam was ruim twee jaar eerder Europees kampioen geworden met Oranje, waaronder doelman Hans van Breukelen, Ronald Koeman, Ruud Gullit en natuurlijk Marco van Basten.

Op 21 november 1990 produceerde Bergkamp zijn eerste doelpunt voor het Nederlands elftal. In de EK-kwalificatiefase maakte hij één van de twee doelpunten tegen Griekenland (2-0). Bijna een maand later scoorde hij tweemaal in de met 0-8 gewonnen uitwedstrijd tegen Malta. Nederland kwalificeerde zich voor de eindronde van 1992. Bergkamp scoorde driemaal op het EK, waaronder de 1-1 in de halve finale tegen Denemarken. In de strafschoppenserie trof hij opnieuw doel, maar een misser van Van Basten bezorgde de Denen de winst. Zij werden uiteindelijk Europees kampioen.

Wereldgoal in 1998

Bergkamp debuteerde in 1994 op het WK-podium. In de Verenigde Staten scoorde hij driemaal, maar zijn treffer tegen Brazilië bleek niet voldoende om de kwartfinale te overleven. Twee jaar later werden de oranjehemden in dezelfde ronde uitgeschakeld op het EK door een fatale strafschoppenserie tegen Frankrijk. Bergkamp werd na een uur afgelost door Clarence Seedorf, die uitgerekend als enige faalde vanaf de penaltystip.

In 1998 speelde Bergkamp zijn tweede en laatste WK als international van het Nederlands elftal. Opnieuw trof hij driemaal doel op het wereldkampioenschap, waarbij vooral zijn winnende treffer tegen Argentinië (2-1) bij velen in het geheugen gegrift staat. Op aangeven van Frank de Boer nam Bergkamp de bal stijlvol aan, waarna hij tegenstander Roberto Ayala uitkapte en fraai raak schoot in de verre hoek. Het commentaar van Jack van Gelder maakte de wereldgoal extra iconisch.

“Heel mijn carrière kwam samen in dat doelpunt”, vertelde Bergkamp later. “Het grappige is dat elke jongen ervan droomt dat hij het winnende doelpunt maakt in de WK-finale. Voor mij was dit de mooiste. Door alles eromheen. Het brengt je naar de halve finale. Ik besefte meteen wat het betekende. Hier dacht ik aan toen ik als jochie van zeven, acht in huis voetbalde. Aan dit moment.” Een WK-finale zat er echter niet in voor Bergkamp, die met zijn team als vierde eindigde in 1998.

Zuur einde

In 2000 organiseerde Nederland samen met België het EK. Bergkamp scoorde niet tijdens zijn derde EK-deelname, maar was wel degelijk van waarde voor het team. Het penaltytrauma van Nederland werd in 2000 compleet door de verloren halve finale tegen Italië. Het daaropvolgende WK (2002) werd gehouden in Japan en Zuid-Korea, maar vanwege zijn vliegangst had Bergkamp weinig trek in dit avontuur. Na 79 interlands beëindigde hij zijn interlandcarrière.

Bergkamp maakte 37 doelpunten voor het Nederlands elftal, dat zich niet kwalificeerde voor het WK van 2002. Na zijn afscheid als international stond hij in de boeken als eeuwige topscorer van Oranje. Op dit moment staat hij vijfde op de eeuwige topscorersranglijst van Nederland. Alleen Robin van Persie, Memphis Depay, Klaas-Jan Huntelaar en Patrick Kluivert scoorden vaker in Oranje-shirt.

---

Trainerscarrière

In 2008 werd Bergkamp toegelaten tot de verkorte cursus Coach Betaald Voetbal van de KNVB. Vanwege zijn cursus koos hij voor een stageperiode bij Ajax, waar hij mocht meelopen met zijn voormalig teamgenoot Marco van Basten. Na het behalen van zijn trainersdiploma werd Bergkamp aangesteld als assistent-trainer van Nederland-B (onder Johan Neeskens) om in 2009 te worden aangesteld als jeugdtrainer van Ajax. Hij leidde onder meer de A1 van de Amsterdamse club.

In de zomer van 2011 werd Bergkamp als assistent-trainer toegevoegd aan het eerste team van Ajax. Hij fungeerde als rechterhand van Frank de Boer en bleef in deze hoedanigheid actief onder Peter Bosz en Marcel Keizer. In december 2017 werd Bergkamp, die ook in het technisch hart van Ajax plaatsnam, op non-actief gesteld vanwege de teleurstellende prestaties. Ook botste de voormalig stylist met de clubleiding over het technische beleid.

Bergkamp was in 2019 enige tijd werkzaam als veldtrainer van Jong Almere City FC. Zijn enige zoon Mitchel was destijds ook actief voor Almere City FC. Met zijn vrouw Henriya Ruizendaal heeft Bergkamp ook drie dochters op de wereld gezet: Estelle, Yasmin en Saffron. Dochter Estelle heeft een relatie met Donny van de Beek.

Laatste update: 19 december 2023