Rinus Michels Rinus Michels was een Nederlandse voetbaltrainer. De voormalig voetballer leidde het Nederlands elftal naar de enige hoofdprijs uit de geschiedenis: de EK-winst van 1988. Michels overleed in 2005 op 77-jarige leeftijd Hij leidde het Nederlands elftal naar de EK-winst van 1988 Naast bondscoach werkte hij als trainer voor clubs als Ajax en FC Barcelona Michels speelde zijn gehele voetbalcarrière voor Ajax De vijfvoudig international heeft ‘De Generaal’ als bijnaam Voetbalcarrière Marinus Jacobus Hendricus (Rinus) Michels werd op 9 februari 1928 geboren in Amsterdam. Het gezin bestond verder uit vader Petrus Wilhelmus Michels, moeder Wilhelmina Geertruida van Brederode, zus Willy en broertje Peter. Op jonge leeftijd stond het niet vast dat hij een voetbalcarrière tegemoet zou gaan. Michels was niet alleen een fervent zwemmer, maar vooral in het basketbal was hij zeer bedreven. Op 11 maart 1947 had hij een belangrijk aandeel in de 22-12 overwinning van de basketballers van Ajax op Famos, dat aanvankelijk nog met 0-12 op voorsprong stond. “Het record doelpunten maken is waarschijnlijk maandagavond gebroken door den Ajacied Michels, die in tien minuten tweeëtwintig doelpunten scoorde”, zo schreef het communistische dagblad De Waarheid destijds. Michels speelde eveneens basketbal namens Herly en SMLO (School Militaire Lichamelijke Opvoeding). Hij vervulde zijn militaire dienstplicht in Groningen, maar het voetbalvirus had hem toen al te pakken. Met zijn vader toog Michels op jonge leeftijd regelmatig naar het stadsdeel Watergraafsmeer, waar Ajax de thuiswedstrijden afwerkte. Zelf werd de Amsterdammer op twaalfjarige leeftijd aan de jeugdopleiding toegevoegd na het succesvol doorlopen van een stagetraject. Doorbraak bij Ajax Na de Tweede Wereldoorlog kwam Michels terecht in de hoofdmacht van Ajax. Op 9 juni 1946 mocht de zeventienjarige aanvaller zijn debuut maken in de thuiswedstrijd tegen ADO Den Haag en met vijf doelpunten had hij meteen een groot aandeel in de 8-3 overwinning. De fysiek en kopsterke Michels was er mede verantwoordelijk voor dat de Amsterdamse formatie in het seizoen 1946-1947 de landstitel behaalde door het Heerenveen van Abe Lenstra achter zich te houden. Michels combineerde zijn voetbalactiviteiten met een studentenleven. Teamgenoten van Ajax konden hem regelmatig spotten met een studieboek in zijn handen. De Amsterdammer doorliep verschillende opleidingen, maar dat had geen impact op zijn sportieve prestaties. Met 122 doelpunten in 264 officiële wedstrijden onderstreepte Michels zijn waarde voor Ajax. Hij bleef zijn gehele voetbalcarrière actief voor de Amsterdamse club, waar hij in 1958 op slechts dertigjarige leeftijd afzwaaide vanwege chronische rugklachten. Een jaar eerder werd hij voor de tweede keer landskampioen. Michels speelde na zijn Ajax-periode nog wel enkele seizoenen voor amateurclub ZSV Zandvoortmeeuwen. PeriodeClub1945-1958Ajax Interlandcarrière Michels verdiende als midvoor van Ajax een uitnodiging voor het Nederlands elftal. Bondscoach Jaap van der Leck liet hem negentig minuten opdraven in de vriendschappelijke wedstrijd tegen Zweden, dat met 4-1 te sterk bleek. De rest van het team bestond destijds uit Piet Kraak, Jan Potharst, Cor van der Hoeven, Piet van der Sluijs, Rinus Terlouw, Kees Rijvers, Mick Clavan, Germ Hofma, Abe Lenstra en Joop Stoffelen. Drie dagen na zijn Oranje-debuut mocht Michels eveneens in actie komen tegen Finland, maar ook deze oefeninterland ging met 4-1 verloren. De interlandcarrière van de Amsterdammer was sowieso eentje om snel te vergeten. Pas in 1954 liep zijn teller op naar vijf A-interlands (nul doelpunten), maar ook zijn derde, vierde en vijfde wedstrijd voor het Nederlands elftal ging verloren. België (4-0), Zweden (6-1) en Zwitserland (3-1) bleken allen een maatje te groot in die periode. Zonder Michels ging het evenmin van een leien dakje. Tussen zijn tweede en derde interland zat een periode van bijna vier jaar, maar in de tussentijd wist Oranje maar driemaal te winnen en driemaal gelijk te spelen. Het Nederlands elftal grossierde in nederlagen. Trainerscarrière Michels werkte tussen 1956 en 1965 als gymleraar op de J.C. Ammanschool voor dove en slechthorende kinderen. Al voor het einde van zijn voetbalcarrière stond hij voor het eerst als voetbaltrainer voor een spelersgroep, bij tweedeklasser Asser Boys. De Amsterdammer combineerde zijn werkzaamheden in Assen (1953-1954) met zijn baan als sportinstructeur bij defensie in Hooghalen. In de jaren zestig deed hij eveneens ervaring op bij de Amsterdamse amateurclubs JOS en AFC. Succestrainer bij Ajax Met het hoogste trainersdiploma op zak werd Michels in januari 1965 benaderd om hoofdtrainer te worden van Ajax. De Amsterdamse formatie streed destijds tegen degradatie, waardoor de clubleiding besloot om hem voor een half jaar vast te leggen. Onder zijn leiding lukte het Ajax ternauwernood te ontsnappen aan een historische degradatie. Michels drukte zijn stempel door te hameren op disipline. Onder zijn bewind werden veel selectiespelers fulltime profvoetballer, waardoor zij zich volledig konden toeleggen op de prestaties. Michels verdiende in 1965 een permanente aanstelling bij Ajax, waardoor hij stopte als gymleraar. De aanpak van de kersverse hoofdtrainer bleek de juiste. De Amsterdamse club keerde terug naar de bovenste regionen van de Eredivisie en behaalde drie landstitels op rij (1966, 1967 en 1968). Ook behaalde Ajax het eerste grote succes in Europees clubverband door Liverpool met 5-1 te verslaan. In de dichte mist kwamen onder meer Wim Suurbier, Theo van Duivenbode, Henk Groot, Sjaak Swart en Johan Cruijff in actie. In het seizoen 1968-1969 leidde Michels voor het eerst een eredivisionist naar de finale van de Europacup I, de voorloper van de Champions League. Zijn tactiek bleek echter niet toereikend om de Italiaanse topclub AC Milan te verrassen: 1-4. Ajax won in 1970 andermaal de landstitel, maar moest met lede ogen toezien dat aartsrivaal Feyenoord als eerste Nederlandse club de belangrijkste beker van het Europese voetbal behaalde. Ajax revancheerde zich echter door in 1971 alsnog de Europacup I te winnen ten koste van Panathinaikos (2-0). Met Cruijff in Barcelona Na de Europese triomftocht van 1971 besloot Michels afscheid te nemen als Ajax-trainer. Hij liet zich verleiden door het sportieve en financiële plaatje van de Spaanse topclub FC Barcelona. Naar verluidt was een deel van de selectie in Amsterdam niet rouwig om diens beslissing. Michels boekte weliswaar grote successen met Ajax en zijn tactische vermogen werd alom geroemd, maar zijn relatie met bepaalde selectiespelers zou pover zijn geweest. Onder het bewind van Michels maakte FC Barcelona stappen. Na een derde plaats in 1972 en een tweede plaats in 1973 mocht de Nederlander een grote aankoop begroeten: Cruijff. De voormalig Ajax-ster bleek de ontbrekende schakel in de strijd om de Spaanse titel. In het seizoen 1973-1974 won de Catalaanse formatie voor het eerst sinds 1960 weer de landstitel. Hoogtepunt was de 0-5 overwinning op bezoek bij aartsrivaal Real Madrid. Michels bleef tot 1975 werkzaam bij FC Barcelona. In deze periode bleef de oogst beperkt tot de landstitel van 1974. WK-finale met Nederland Gedurende zijn FC Barcelona-periode kreeg Michels toestemming om als ‘supervisor’ te fungeren bij het Nederlands elftal. De KNVB had weinig vertrouwen in de zittende bondscoach Frantisek Fadrhonc, waardoor de Amsterdammer een grote vinger in de pap kreeg. Het bleek een voortreffelijke zet. Niet alleen was De Generaal verantwoordelijk voor het aanscherpen van de discipline, maar hij bedacht ook een nieuw tactisch concept. Met de steun van sterspeler Cruijff ontstond het zogeheten totaalvoetbal. Nederland overleefde de eerste groepsfase van het WK van 1974 dankzij overwinningen op Uruguay en Bulgarije. Tussendoor eindigde het duel met Zweden in een 0-0 gelijkspel. De oranjehemden wonnen vervolgens ook de tweede groepsfase door zowel Brazilië, de DDR en Argentinië te verslaan. Het team van Michels plaatste zich hiermee voor de finale van het WK, maar in aanloop naar deze wedstrijd ontstond er opschudding door een onthullend artikel van BILD, dat schreef over de ‘zwembadaffaire’. Verschillende Oranje-internationals werden naakt gespot in het bijzijn van vrouwen. Naar verluidt had vooral Cruijff veel uit te leggen aan het thuisfront. Het artikel verstoorde de voorbereiding van het Nederlands elftal richting de clash met West-Duitsland. Johan Neeskens opende in de tweede minuut nog wel de score door een penalty te verzilveren na een overtreding op Cruijff, maar doelpunten van Paul Breitner (strafschop) en Gerd Müller zorgden nog voor rust voor een ommekeer: 2-1. Nederland verloor de WK-finale in het Olympiastadion van München. Terugkeer bij Ajax én Barcelona In aanloop naar de competitiestart van 1975 nam Ajax afscheid van Hans Kraaij senior. Er ontstond een conflict tussen bestuur en de trainer, maar in september van dat jaar werd Michels bereidwillig gevonden om het stokje over te nemen. Zijn terugkeer naar Amsterdam werd geen succes. Ajax eindigde in het seizoen 1975-1976 als derde in de Eredivisie, waar het team in de KNVB Beker en de UEFA Cup voortijdig werd uitgeschakeld. Michels hield het al na één seizoen voor gezien. De geschiedenis herhaalde zich in 1976. Michels verliet Ajax andermaal om FC Barcelona onder zijn hoede te nemen. Het betekende een nieuwe hereniging met Cruijff, maar zijn tweede periode in Catalonië verliep niet maar wens. In twee jaar tijd won Barcelona maar één trofee: de Copa del Rey. Via LA naar Keulen Michels bracht in 1978 een privé-bezoek aan de Verenigde Staten. Van het één kwam het ander, waardoor de Amsterdammer werd geïnstalleerd als hoofdtrainer van Los Angeles Aztecs. Michels hield het twee jaar vol op Amerikaanse bodem, maar keerde vervolgens weer terug naar Europa. In het seizoen 1980-1981 werd hij aangesteld als trainer van 1. FC Köln. Eigenlijk beschikte hij niet over de benodigde papieren om in Duitsland te werken, maar vanwege zijn reputatie en de beheersing van de taal besloot de Duitse bond hem dispensatie te verlenen. Als trainer van 1. FC Köln veroverde Michels in 1983 de Duitse beker. Zijn periode in Keulen bleek echter geen groot succes, waardoor hij gedurende het seizoen 1983-1984 na een reeks nederlagen de beslissing nam om op te stappen. EK-winnaar met Oranje Met ingang van 1 juli 1984 trad Michels opnieuw in dienst van de KNVB. Hij werd aangesteld als manager technische zaken, maar al snel mengde hij zich eveneens in zaken rondom het Nederlands elftal. Al na vier maanden werd hij opnieuw gepromoveerd tot bondscoach. Onder zijn leiding lukte het de Oranje-internationals niet om zich te kwalificeren voor het WK van 1986 in Mexico. In de beslissende fase moest Michels tijdelijk een stapje terug doen vanwege een hartoperatie. Na zijn herstel keerde Michels weer terug als bondscoach van het Nederlands elftal. Hij leidde de oranjehemden naar deelname aan het EK van 1988. Het toernooi ging van start met een 0-1 nederlaag tegen de Sovjet-Unie, maar gaandeweg herstelde het team zich. Nederland nam in de halve finale revanche op West-Duitsland dankzij een 2-1 overwinning om in de finale het weerzien met de Sovjet-Unie in eigen voordeel te beslissen (2-0). Marco van Basten maakte in de EK-finale één van de mooiste doelpunten uit de voetbalgeschiedenis. Met Dick Advocaat en de EK-bokaal van 1988 (Pro Shots) Derde Oranje-termijn na Duitse tussenstap In het seizoen 1988-1989 keerde Michels terug als clubtrainer. Hij leidde dat seizoen Bayer Leverkusen, maar al in april 1989 werd hij ontslagen. Na zijn vertrek uit Duitsland keerde hij ondanks zijn moeizame relatie met voetbalofficials terug in dienst van de KNVB. Hij mocht als lid technische zaken toetreden tot het sectiebestuur. Michels kreeg verschillende werkzaamheden op zijn bordje, waaronder de organisatie van het Nederlands elftal. De geboren Amsterdammer was er verantwoordelijk voor dat Leo Beenhakker en niet Johan Cruijff werd aangesteld als bondscoach van het Nederlands elftal. Met Beenhakker worstelde Nederland zich ternauwernood door de groepsfase van het WK 1990, maar in de knock-outfase werd het team meteen uitgeschakeld door West-Duitsland. Beenhakker vertrok na het wereldkampioenschap in Italië. Michels werd andermaal naar voren geschoven als bondscoach. Hij leidde het team naar de halve finale van 1992, maar de titelverdediger werd onttroond door de latere winnaar Denemarken (na strafschoppen). Daarmee bleef de teller steken op 53 wedstrijden als bondscoach van Oranje. De laatste jaren van Michels Michels beëindigde zijn trainersloopbaan na het EK van 1992. Hij bleef als adviseur werkzaam in de voetballerij, maar gaandeweg verdween hij steeds meer uit beeld. Toenemende hartproblemen en de onverwachte dood van zijn vrouw Willy Hulsbosch-Michels (2003) zorgden voor een relatief eenzaam bestaan. Michels onderging in februari 2005 een preventieve hartoperatie in het Sint-Jozefziekenhuis van Aalst (België). Er werden een nieuw hartklap en een pacemaker ingebracht, maar in de ochtend van 3 maart overleed hij aan de complicaties van de ingreep. Hij was op dat moment 77 jaar oud. Michels ligt begraven op de Oude Begraafplaats in Valkenswaard. Ook zijn vrouw en schoonouders liggen daar begraven. In 2011 werd bekend dat het graf van Michels op de Monumentenlijst is geplaatst, waardoor deze niet mag worden geruimd. Niet vergeten Na zijn overlijden raakte Michels niet in de vergetelheid. Sinds 2004 worden er jaarlijks awards uitgereikt aan de beste trainers in het Nederlandse voetbal en deze prijzen zijn naar hem vernoemd (Rinus Michels Award). In Zeist staat een standbeeld van Michels in de beeldentuin van de KNVB. Aanleiding daarvoor was de Wedstrijd van de Eeuw in 1999, waarbij Cruijff de beste spelers en trainers van Nederland mocht samenstellen. Het samengestelde Oranje van de Eeuw bestond uit: Edwin van der Sar (doelman), Ruud Krol, Frank Rijkaard, Ruud Gullit (verdediging), Willem van Hanegem, Johan Neeskens (middenveld), Piet Keizer, Abe Lenstra, Johan Cruijff, Faas Wilkes, Marco van Basten (aanval) en Rinus Michels (trainer). In 1999 werd Michels door de FIFA uitgeroepen tot beste trainer van de twintigste eeuw. In 2019 verkoos France Football hem tot beste voetbaltrainer aller tijden. PeriodeTeamFunctie1953-1954Asser BoysHoofdtrainer1960-1964JOSHoofdtrainer1964-1965AFCHoofdtrainer1965-1971AjaxHoofdtrainer1971-1975FC BarcelonaHoofdtrainer1974NederlandBondscoach1975-1976AjaxHoofdtrainer1976-1978FC BarcelonaHoofdtrainer1978-1980Los Angeles AztecsHoofdtrainer1980-19831. FC KölnHoofdtrainer1984-1988NederlandBondscoach1989-1989Bayer LeverkusenHoofdtrainer1990-1992NederlandBondscoach Laatste update: 7 december 2023