Ruud Gullit

Ruud Gullit is een Nederlandse voetbalanalist. Als speler werd hij tweemaal uitgeroepen tot Wereldvoetballer van het Jaar en hij werd in 1988 Europees kampioen met het Nederlands elftal.

In 1958 emigreerde George Gullit vanuit Suriname met zijn vrouw en kinderen naar Nederland. Hij kreeg een relatie met de Amsterdamse Ria Dil. Op 1 september 1962 kwam daar een kind uit voort: Rudi Dil. Bij de burgerlijke stand werd de zoon onder die naam ingeschreven, maar in het dagelijkse leven gebruikt hij vanaf zijn veertiende levensjaar vooral de naam van zijn vader: Ruud Gullit. Overigens bleef vader George zijn gezin uit Suriname trouw, hoewel hij de latere topvoetballer wel bleef bezoeken.

Gullit is getrouwd geweest met Yvonne de Vries (1984-1991), Christina Pensa (1994-2000) en Estelle Cruijff (2000-2012). Met alle vrouwen kreeg hij twee kinderen. Maxim Gullit, die hij samen met de nicht van Johan Cruijff op de wereld heeft gezet, is momenteel actief als profvoetballer.

Voetbalcarrière

In 2000 overleed de vader van Gullit aan de gevolgen van longkanker. Op dat moment zat zijn imposante voetbalcarrière er al op. De Amsterdammer speelde op jonge leeftijd veelvuldig op straat, waar hij op het Balbaoplein in Amsterdam onder meer Frank Rijkaard aan zijn zijde had. Gullit ontdekte al snel zijn beperkingen als voetballer. In het boek Kijken naar Voetbal vertelde hij: “Ik was nogal groot voor mijn leeftijd, met lange benen. Voor mij werd het makkelijker op een echt veld, waar genoeg ruimte was om met grote passen iedereen voorbij te lopen.”

In zijn geboortestad voetbalde Gullit voor De Meerboys (1967–1975) en DWS (1975–1978). Op aanraden van vader George besloot de Amsterdammer zijn schoolopleiding af te maken. Ajax en Feyenoord stonden voor hem in de rij, maar Barry Hughes wist beide topclubs af te troeven door persoonlijk op bezoek te gaan bij de voetballer. De in Wales geboren voetbaltrainer liet hem een contract tekenen bij HFC Haarlem. De humorvolle Hughes wist de juiste snaar te raken bij Gullit.

Doorbraak in Haarlem

Op zestienjarige leeftijd debuteerde Gullit in de A-selectie van HFC Haarlem. In de Eredivisie-wedstrijd tegen MVV Maastricht (2-2) op 19 augustus 1979 mocht hij voor het eerst opdraven als profvoetballer. Op die dag stonden meer bekende namen aan de aftrap in Haarlem. Gullit speelde samen met Abe van den Ban, die een cultstatus verwierf met zijn iconische snor. Aan Limburgse zijde was er een basisplaats beschikbaar voor een latere bondscoach van Oranje: Bert van Marwijk.

Gullit veroverde als libero een basisplaats in Haarlem. Voor De Roodbroeken speelde hij in het seizoen 1979-1980 in totaal 24 wedstrijden, waarin hij viermaal wist te scoren. Als hekkensluiter degradeerde zijn team uit de Eredivisie. Gullit had met veertien doelpunten in 36 competitiewedstrijden een belangrijk aandeel in het kampioenschap in de Eerste Divisie, waardoor Haarlem al na één seizoen terugkeerde op het hoogste niveau. Als beloning werd de Amsterdammer uitgeroepen tot beste speler van de competitie.

In het seizoen 1981-1982 bleef Gullit schitteren in Haarlem-shirt. In alle competities speelde hij 35 wedstrijden, waarin hij zestien keer als afmaker fungeerde. Met veertien Eredivisie-doelpunten stond hij andermaal aan de basis van sportief succes: als promovendus slaagden de Haarlemmers erin om door te stoten naar de vierde plaats. Er werd daarmee voor de eerste en enige keer in de clubgeschiedenis Europees voetbal afgedwongen. Haarlem werd in de UEFA Cup uitgeschakeld door Spartak Moskou, maar die wedstrijd ging vooral de geschiedenisboeken in door een vreselijke stadionramp. Naar alle waarschijnlijkheid kwamen enkele honderden Russen om het leven.

De dubbel met Feyenoord

Gullit maakte het Europese avontuur van Haarlem zelf niet mee. In de zomer van 1982 maakte hij de overstap naar Feyenoord, waar hij met 35 wedstrijden (negen doelpunten) een vaste waarde werd. De Rotterdammers moesten genoegen nemen met een tweede plaats in de Eredivisie, maar sloegen in het seizoen 1983-1984 dubbel en dwars terug door zowel de landstitel als de KNVB Beker te winnen. Het team van destijds bestond uit bekende namen als Johan Cruijff, Joop Hiele, Ben Wijnstekers, Mario Been en Peter Houtman.

Bij Feyenoord ging in het seizoen 1983-1984 natuurlijk veel aandacht uit naar Cruijff, maar Gullit onderscheidde zich veelvuldig als aanvallende middenvelder. Met 25 doelpunten in 45 wedstrijden werd hij verkozen tot Nederlands voetballer van het jaar. Zowel Feyenoord als Gullit kon dat succes niet doortrekken in zijn derde en laatste seizoen. De Rotterdammers eindigden als derde in de Eredivisie, waar de speler zelf door blessureleed bleef steken op 23 wedstrijden (zeven doelpunten).

Landstitels met PSV

In de zomer van 1985 maakte Gullit de overstap van Feyenoord naar PSV. In Eindhovense dienst beleefde hij een voortreffelijk debuutseizoen met 27 doelpunten in 38 wedstrijden, waarvan 24 doelpunten in de Eredivisie. Gullit had daarmee een groot aandeel in het veroveren van de tweede landstitel in zijn carrière. Het seizoen 1986-1987 was statistisch iets minder met 26 doelpunten in 37 wedstrijden, maar met 22 Eredivisie-treffers had hij wel weer een aandeel in titelprolongatie met PSV.

Als landskampioen van 1987 won PSV in het daaropvolgende seizoen de Europacup I. Gullit, die in zijn tweede seizoen werd verkozen tot beste voetballer van het Nederland, maakte dat succesverhaal niet meer mee. Middels een interview met de Nieuwe Revu probeerde Gullit een transfer te forceren door het Eindhovense beleid ter discussie te stellen, hoewel hij in 2009 in Andere Tijden Sport beweerde dat hij vooral af wilde van de toenmalige clubleiding en dat een transfer niet diens toenmalige voorkeur had.

Droomhuwelijk in Milaan

Gullit maakte in de zomer van 1987 voor 16,5 miljoen gulden de overstap van PSV naar AC Milan. Voor die tijd betrof het een recordbedrag. In Milaan werd hij teamgenoten van zijn boezemvriend Frank Rijkaard en Marco van Basten, met wie hij het ‘gouden trio’ vormde. Door blessureleed van San Marco mocht Gullit in zijn eerste seizoen regelmatig als spits aantreden voor de Rossoneri. Met dertien doelpunten in 39 officiële wedstrijden beleefde hij meteen zijn productiefste seizoen in Milanese dienst.

In de daaropvolgende seizoenen eindigde Gullit nog wel meermaals in de dubbele cijfers. Hij maakte telkens tussen de acht en elf doelpunten, op het seizoen 1989-1990 na. Door een zware knieblessure zou zijn aandeel ditmaal beperkt blijven tot drie optredens voor AC Milan. Gullit groeide ondanks deze tegenslag uit tot een van de meest legendarische spelers uit de geschiedenis van de Italiaanse topclub.

Als speler van AC Milan bouwde Gullit een indrukwekkende erelijst op. In 1988, 1992 en 1993 veroverde hij de Scudetto (Italiaanse titel) met de Rossoneri. Daarnaast won hij in zijn eerste periode tweemaal de Supercoppa Italiana, tweemaal de Europacup I, tweemaal de Europese Supercup en tweemaal de wereldbeker voor clubteams. In de Europacup-finale van 1989 tegen het Roemeense Steaua Boekarest (4-0 zege) scoorde Gullit net als Van Basten tweemaal.

Ook individueel werd Gullit beloond voor zijn indrukwekkende prestaties. In 1987 werd de Nederlander verkozen tot Europees voetballer van het Jaar (de huidige Ballon d’Or) en Wereldvoetballer van het Jaar. Gullit besloot het eerstgenoemde succes op te dragen aan apartheidsstrijder Nelson Mandela, die op dat moment gevangen werd gehouden op het Zuid-Afrikaanse Robbeneiland. Dat gebaar maakte wereldwijd veel indruk.

Gullit werd in 1989 nogmaals verkozen tot Wereldvoetballer van het Jaar. Hij groeide uit tot een fenomeen in San Siro, maar in het seizoen 1992-1993 verslechterde de relatie. AC Milan deed veel minder een beroep op de geboren Amsterdammer, die om die reden besloot om de club te verlaten. Hij maakte een overstap naar een andere club uit Italie: Sampdoria.

Sportieve revanche op Milan

AC Milan mocht in die tijd maximaal drie buitenlanders opnemen in de wedstrijdselectie. Gullit viel hierdoor regelmatig buiten de selectie, waardoor hij bleef steken op vijftien officiële wedstrijden (26 in totaal). Hij koos eieren voor zijn geld door zich aan te sluiten bij Sampdoria. Bij de club uit Genua overtrof Gullit zichzelf door maar liefst zeventien keer te scoren in 41 wedstrijden. Hij verpulverde daarmee de statistieken uit zijn beste Milan-seizoen.

Sampdoria profiteerde maximaal van de aanwezigheid van Gullit. De Nederlander nam op 31 oktober 1993 zelfs sportieve wraak door in de onderlinge Serie A-clash het winnende doelpunt op te eisen (3-2). Sampdoria eindigde op een keurige derde plaats, achter landskampioen Milan en Juventus. Gullit won de Coppa Italia door in de finale tamelijk eenvoudig af te rekenen met Ancona (0-0 uit, 6-1 thuis).

AC Milan kreeg spijt van de beslissing om Gullit te laten vertrekken en haalde hem in 1994 terug naar Milaan. Hij won de Italiaanse Supercup voor de derde keer door Sampdoria te verslaan, maar de magie bleef uit. De Nederlander zou maar veertien wedstrijden in actie komen (vier doelpunten) en keerde halverwege het seizoen alweer terug naar Sampdoria. Met negen doelpunten in 22 duels bewees Gullit het voetballen allerminst te zijn verleerd.

Afsluiten bij Chelsea

Na acht jaar hield Gullit het voor gezien op Italiaanse bodem. Op 32-jarige leeftijd liet hij zich verleiden door een aanbod van Chelsea, waar de Nederlander zijn laatste drie seizoenen zou slijten. Gullit kreeg steeds vaker te kampen met fysieke problemen en mede om die reden besloot hij in te stemmen met de rol van speler-trainer. In 1997 leidde hij The Blues naar de winst in de FA Cup-finale op Wembley (2-0 tegen Middlesbrough). Niet eerder won een donkere trainer de Engelse beker.

Chelsea beëindigde met het winnen van de FA Cup in 1997 een prijsloze periode van 26 jaar. In 1998 kreeg Chelsea te maken met een sportieve dip. Er ontstonden bovendien problemen met de spelersgroep en met de clubleiding kreeg hij onenigheid over een nieuw contract, waardoor de clubleiding uiteindelijk besloot om hem te ontslaan. Zijn voetbalcarrière kwam daarbij ook ten einde. Gullit kwam in het seizoen 1997-1998 toch al niet verder dan tien gespeelde wedstrijden.

---

Nederlands elftal

Gullit doorliep een aantal vertegenwoordigende jeugdelftallen van Nederland. Op 1 september 1981, op zijn negentiende verjaardag, maakte hij zijn debuut in het Nederlands elftal onder leiding van bondscoach Kees Rijvers. Gullit viel in de oefeninterland tegen Zwitserland (2-1 nederlaag) halverwege in voor Frank Rijkaard. Ruim een jaar later, op 22 september 1982, maakte hij zijn eerste Oranje-treffer in de EK-kwalificatiewedstrijd tegen Ierland en dat betrof meteen het winnende doelpunt (2-1).

Het Nederlands elftal beschikte over een getalenteerd team, maar grote successen bleven aanvankelijk uit. De oranjehemden kwalificeerden zich niet voor het WK van 1982, het EK van 1984 en het WK van 1986. Dat was mede te wijten aan San Marino, dat in de kwalificatiefase voor het Europees Kampioenschap van 1984 met 12-1 verloor van Spanje. Critici zijn ervan overtuigd dat de voor Nederland fatale wedstrijd is ‘verkocht’ door San Marino, maar officieel is dat nooit bewezen.

EK 1988

Gullit scoorde in 1987 in de EK-kwalificatiewedstrijd tegen Cyprus (8-0 zege). Dat resultaat had normaal gesproken volstaan voor plaatsing voor de eindronde, maar de wedstrijd werd aanvankelijk omgezet in een reglementaire 0-3 nederlaag door het veelbesproken bomincident. Opnieuw dreigde een EK-deelname in rook op te gaan, maar dankzij een beroepszaak mochten Nederland en Cyprus op herhaling. De 4-0 overwinning volstond voor deelname aan de Europese eindronde van 1988.

Op Duitse bodem beleefde Nederland een valse start door met 0-1 te verliezen van de Sovjet-Unie. In de tweede groepswedstrijd herstelde het team van bondscoach Rinus Michels zich middels een 3-1 overwinning op Engeland, waarbij Marco van Basten twee van zijn drie doelpunten maakte op aangeven van Milan-collega Gullit. Een zwaarbevochten 1-0 overwinning op Ierland volstond vervolgens voor het bereiken van de laatste vier. In de halve finale werd gastheer West-Duitsland met 2-1 opzij gezet.

Op 25 juni 1988 stonden Nederland en de Sovjet-Unie opnieuw tegenover elkaar. De Nederlanders waren gewaarschuwd dankzij de nederlaag in de groepsfase, maar revancheerden zich door de EK-finale in eigen voordeel te beslissen: 2-0. Gullit kopte op aangeven van Marco van Basten de openingstreffer binnen, waar de spits middels een legendarische uithaal zelf de marge verdubbelde. Als eerste en vooralsnog enige Oranje-aanvoerder mocht Gullit een hoofdprijs in ontvangst nemen.

WK 1990

Als Europees kampioen mocht het Nederlands elftal in 1990 deelnemen aan het EK. Door een knieblessure moest Gullit een deel van de kwalificatiecampagne missen, maar op de eindronde was hij als aanvoerder ‘gewoon’ van de partij. Het gebrek aan wedstrijdritme speelde hem echter parten. Gullit droeg tegen Ierland wel bij aan het derde gelijkspel (1-1) en daarmee plaatsing voor de volgende ronde, maar een nieuw succesverhaal bleef uit. In de achtste finale bleek West-Duitsland te sterk. Het toernooi werd vooral gekenmerkt door interne problemen bij Oranje. Een groep bepalende spelers, waaronder Gullit, wilde Johan Cruijff als bondscoach. De KNVB koos echter voor Leo Beenhakker.

EK 1992

In 1992 mocht het Nederlands elftal de status van Europees kampioen verdedigen op de eindronde van 1992. Dankzij overwinningen op Schotland (1-0) en Duitsland (3-1) werd de groepsfase overleefd, waardoor het team onder leiding van de teruggekeerde Michels in de halve finale mocht aantreden tegen Denemarken. Na 120 minuten gaf het scorebord een 2-2 stand aan en dus moest de strafschoppenserie de EK-finalist aanwijzen. Uitgerekend Van Basten faalde vanaf elf meter. Denemarken, dat aanvankelijk niet eens mocht deelnemen, kroonde zich tot een van de meest verrassende winnaars aller tijden.

In de zomer van 1992 maakte Michels plaats voor Dick Advocaat. De Hagenaar deed nog vijfmaal een beroep op Gullit, die op 27 mei 1994 zijn laatste interland afwerkte (3-1 zege op Schotland). Het WK van dat jaar ging zodoende aan zijn neus voorbij. Gullit speelde in totaal 66 A-interlands, waarin hij zeventien keer wist te scoren.

---

Trainerscarrière

Al tijdens zijn spelersloopbaan werd Gullit voor het eerst aangesteld als trainer. In zijn tweede en derde seizoen bij Chelsea combineerde hij de rol van speler en trainer. Gullit leidde de Londense formatie naar de FA Cup-zege van 1997, maar op 12 februari 1998 werd hij tot verrassing van velen ontslagen.

Newcastle United

Gullit keerde na zijn ontslag bij Chelsea niet meer terug als voetballer. De Nederlander koos definitief voor het trainersvak. In augustus 1998 vond hij opnieuw onderdak bij een Premier League-club: Newcastle United. Hij leidde zijn nieuwe team naar de FA Cup-finale van 1999 (2-0 verloren van Manchester United). In de competitie bleven The Magpies steken op een teleurstellende dertiende plaats. Na de zwakke start in het seizoen 1999-2000 besloot Gullit op te stappen, mede dankzij een conflict met aanvoerder Rob Lee en goalgetter Alan Shearer.

Jong Oranje

Gullit verdween na zijn tweede baan enige tijd uit het trainersvak. De oud-international koos enige tijd voor een bestaan als voetbalanalist, maar in 2003 besloot hij een comeback te maken als bondscoach van Jong Oranje. In deze hoedanigheid bleef hij tot 2004 actief. Gullit slaagde er niet in om het team naar het EK te loodsen.

Feyenoord

Gullit maakte in de zomer van 2004 de overstap naar Feyenoord. Al in februari van dat jaar werden de Rotterdammers het eens met KNVB-directeur Henk Kesler over een ‘schappelijke’ afkoopsom van zijn doorlopende contract. Zijn team schoot geweldig uit de startblokken met ruime overwinningen op De Graafschap (6-1) en Willem II (0-4), maar gaandeweg het seizoen bleef de schwung uit. Feyenoord eindigde als vierde, verloor de halve finale van de KNVB Beker na strafschoppen van PSV en vloog uit de UEFA Cup door toedoen van FC Basel. Gullit stapte na het seizoen op.

LA Galaxy

Pas in november 2007 besloot Gullit een nieuw avontuur aan te gaan. Hij tekende voor twee jaar bij LA Galaxy in de Verenigde Staten. Dat was mede te danken aan de superster van het elftal: David Beckham. Het team uit Los Angeles stond in negentien officiële wedstrijden onder zijn leiding (zes overwinningen, vijf gelijke spelen en acht nederlagen). Op 11 augustus 2008 diende Gullit om persoonlijke redenen zijn ontslag in.

Terek Grozny

Gullit zorgde in 2011 voor verbazing door zich voor anderhalf jaar te verbinden aan Terek Grozny, de club van de omstreden Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov. Het idee was om grote namen naar de Russische deelrepubliek te halen, maar de transferplannen mislukten. De sportieve resultaten vielen daarnaast tegen en dat leidde op 14 juni 2011 tot zijn ontslag. Het avontuur bleef beperkt tot dertien wedstrijden.

Oranje-assistent

In 2016 slaagden de KNVB en Gullit er niet in om een akkoord te bereiken over een rol als assistent-bondscoach. Hij noemde de voetbalbond zelfs ‘onbetrouwbaar’. In de zomer van 2017 vonden beide partijen elkaar alsnog na de terugkeer van Dick Advocaat als bondscoach. Een succesverhaal bleef echter uit. Het Nederlands elftal herstelde zich enigszins na een zwakke start onder voorganger Danny Blind, maar dat bleek niet voldoende om het WK van 2018 te bereiken. Onder Ronald Koeman keerde hij niet terug als rechterhand.

Gullit haalde in 2022 stevig uit naar de KNVB. Zo beklaagde hij zich over het feit dat donkere trainers alleen in aanmerking komen voor een rol als assistent. Zijn eigen rol onder Advocaat beviel hem al evenmin. “Hij zei dat ik tussen de spelers in moest staan, maar ik heb nooit een training mogen geven”, zo gaf Gullit aan in gesprek met Helden Magazine. In Veronica Offside verklaarde Advocaat op zijn beurt: “Wij hebben zo’n goede band, dan had hij dat ook tegen mij kunnen zeggen.”

---

Mediacarrière

Gullit is als voetbalanalist werkzaam geweest voor binnen- en buitenlandse tv-zenders. Sinds 2019 is hij in vaste dienst bij Ziggo Sport, waar hij regelmatig aanschuift in het praatprogramma Rondo. In Nederland werkte hij eveneens voor de NOS, RTL, SBS6 en Eredivisie Live. Gullit heeft een aantal grote buitenlandse werkgevers achter zijn naam staan, waaronder Sky Sports, ITV, ESPN en de BBC. Voor de laatstgenoemde omroep mocht hij zelfs aanschuiven in het internationaal geroemde Match of the Day.

Gullit heeft in januari 2018 een eigen e-sportsteam opgericht. Hij ondersteunt ‘Team Gullit’ om carrière te maken in het populaire voetbalspel FIFA. Overigens is Gullit zelf één van de iconen in dit spel en verkreeg in FIFA 23 een rating van 93.

Gullit is een liefhebber van reggaemuziek. Hij bracht een aantal nummers uit, waaronder South Africa met de raggaeband Revelation Time. Dit nummer scoorde hoog in de nationale hitlijsten.

Laatste update: 30 juni 2023