Laatste artikelen over ADO Den Haag

ADO Den Haag is een Nederlandse voetbalclub uit Den Haag. Thuiswedstrijden van De Residentieclub worden afgewerkt in het Bingoal Stadion.

• ADO Den Haag werd in 1905 opgericht
• De afkorting staat voor Alles Door Oefening
• Thuiswedstrijden worden afgewerkt in het Bingoal Stadion
• De club maakte eerder furore in het Zuiderpark
• ADO werd twee keer kampioen van Nederland

Heimwee naar het Zuiderpark

ADO Den Haag werd op 1 februari 1905 opgericht als Alles Door Oefening (ADO). De club speelde in de beginjaren onder de vlag van de Haagsche Voetbal Bond. In het seizoen 1907-1908 veroverde de Haagse formatie de titel in de Derde Klasse, maar vanwege het krachtsverschil werd promotie als te vroeg bestempeld. In 1910 weigerde ADO eveneens over te stappen naar de NVB na een nieuw kampioenschap. Pas in 1913 durfde men het aan om de regio te verlaten door lid te worden van de Nederlandse voetbalbond.

In 1925 maakte ADO de overstap naar een nieuw stadion: het Zuiderpark. Met het nieuwe onderkomen maakte de club zich klaar voor een Eerste Klasse-status. In het seizoen 1925-1926 bleef de gewenste promotie uit door als tweede te eindigen, maar een jaar later werd het kampioenschap dan toch behaald. In een promotiecompetitie rekende ADO vervolgens af met DHC (Delft) en ASC (Leiden).

Tweemaal landskampioen

ADO draaide in de beginjaren meteen mee in de bovenste regionen van de Eerste Klasse West. Na een alleraardigst debuutseizoen (vierde) eindigde de Haagse formatie in 1929 al als tweede. Kampioen Sparta wist over achttien wedstrijden maar één punt meer te sprokkelen. In de daaropvolgende seizoenen bleef ADO moeiteloos meedraaien, maar zowel in 1930 als 1931 bleek de derde plaats het hoogst haalbare. Respectievelijk Ajax en Feyenoord ging er in die jaren met de afdelingstitel vandoor.

In het restant van de jaren dertig wist ADO niet door te pakken. De Haagse club eindigde in 1939 en 1940 als tweede, maar creëerde in die jaren wel een stevig fundament. In 1941, 1942 en 1943 resulteerde dit in een doorbraak door het afdelingskampioenschap en deelname aan het landelijke kampioenscompetitie binnen te slepen. ADO eindigde in dat eerste jaar als derde achter Heracles en PSV, maar de tweede en derde poging bleken wel succesvol. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kroonde de club zich dus tweemaal tot landskampioen. Hoogtepunt was de 8-2 overwinning op het Heerenveen van sterspeler Abe Lenstra.

Negatief stempel

In de oorlogsjaren werd ADO bestempeld als ‘NSB-club’. Op het eerste kampioensfeest waren enkele selectiespelers gefotografeerd met een gebalde vuist. Door Nazi-Duitsland werd dit bestempeld als een communistische groet, waardoor het voortbestaan van de club ernstig werd bedreigd. ADO wist dit doemscenario te voorkomen door een wedstrijd te spelen tegen HBS in het kader van de nationaalsocialistische organisatie Winterhulp. In de media werd de club afgeschilderd als initiatiefnemer, hoewel men in de praktijk juist probeerde om de fans weg te houden.

ADO werd tijdens de Tweede Wereldoorlog niet geholpen door de NSB-sympathieën van toenmalig sterspeler Gerrit Vreken en de voorzitter. De Haagse club stond echter machteloos vanwege dreigende sancties. Pas decennia later werd ADO van alle blaam gezuiverd. Jurryt van de Vooren legde in 2018 de schuld bij het journaille. Aan Omroep West liet de sporthistoricus weten: “Je krijgt steeds nieuwe dingen te horen en je moet daarop je mening aanpassen. ADO was dan ook geen NSB-club, maar net zo’n club als alle anderen.”

Invoering betaald voetbal

ADO raakte in de jaren vijftig belangrijke spelers als Bram Appel en Theo Timmermans kwijt aan Franse clubs, respectievelijk Stade de Reims en Nîmes Olympique. In Frankrijk was het betaald voetbal inmiddels al geïntroduceerd, maar de KNVB liep er destijds nog niet warm voor. Zelfs de Watersnoodwedstrijd van 1953 wist de voetbalbond niet te overtuigen. In 1954 was de maat vol en werd een nieuwe bond opgericht: de NBVB. ADO behoorde tot de voorlopers in deze kwestie.

De verstoorde relatie in het Nederlandse voetbal hield maar kortstondig stand. De KNVB ging door het succes van de ‘wilde voetbalbond’ alsnog overstag. Na de samensmelting ontstond in 1956 de hedendaagse Eredivisie. ADO behoorde niet tot de achttien deelnemers van het eerste Eredivisie-seizoen, maar als kampioen van de Eerste Divisie A volgde de promotie na slechts een jaar. Mede dankzij klinkende overwinningen op Feyenoord (6-3) en Ajax (3-1) sloot ADO seizoen 1957-1958 af met een verdienstelijke vijfde plaats.

ADO bereikte in 1959 voor het eerst de finale van de KNVB Beker. In de halve finale rekende men af met Sparta (2-1 na verlenging), maar in het eigen Zuiderpark bleek de finale een simpele prooi voor VVV (1-4). Roel Timmer had de Haagse formatie na zeven minuten nog wel op voorsprong gezet. Bij een 1-2 achterstand liet diezelfde rechtsbuiten een strafschop onbenut.

De komst van Ernst Happel

In de zomer van 1962 kreeg ADO een nieuwe trainer: Ernst Happel. De 51-voudig international van Oostenrijk begon aan zijn eerste trainersklus buiten zijn geboorteland, maar bleek de ideale man. Na twee moeizame seizoenen (tweemaal tiende) kreeg ADO de smaak te pakken door achtereenvolgens als derde, derde, vierde en vierde te eindigen in de Eredivisie. In de jaren zestig bereikte de club viermaal de bekerfinale. Willem II (1963), Fortuna ’54 (1964) en Sparta (1966) blokkeerden succes, maar in 1968 werd de vloek beëindigd door Ajax met 2-1 te verslaan.

Lex Schoenmaker en Kees Aarts toonden zich trefzeker in de bekerfinale van 1968. Eerstgenoemde groeide uit tot een clubicoon, maar de voornaamste aandacht ging in die jaren uit naar Aad Mansveld. De Haagse verdediger speelde maar liefst 559 Eredivisie-wedstrijden voor ADO (69 doelpunten). Bij het huidige stadion van de club staat zelfs een standbeeld als eerbetoon.

Happel vertrok in 1969 naar competitiegenoot Feyenoord. Hij leidde de Rotterdamse club in 1970 naar de Europacup I en de wereldbeker. Een jaar later veroverden zij ook de landstitel. ADO deed onder de Tsjech Václav Jezek een serieuze gooi naar het kampioenschap, maar ondanks een ongeslagen reeks van zeventien Eredivisie-wedstrijden moest de club uiteindelijk genoegen nemen met een derde plaats. Dat betekende een evenaring van de recordklassering onder Happel.

Fusie met Holland Sport

Op 1 juli 1971 fuseerden ADO en Holland Sport (Scheveningen). Beide clubs zagen aanvankelijk niets in een samensmelting, maar heftige druk en verschillende problemen zorgden alsnog voor witte rook. De fusieclub kreeg ook een andere naam: FC Den Haag. Naast sterspeler Mansveld en Schoenmaker bestond de selectie in die jaren uit spelers als Dick Advocaat, Martin Jol en Tscheu La Ling. FC Den Haag draaide in de eerste seizoenen na de fusie mee in de subtop van Nederland.

FC Den Haag veroverde in 1975 de KNVB Beker na een 1-0 overwinning op FC Twente. In de 67ste minuut maakte Henk van Leeuwen het winnende doelpunt. Ook in Europees clubverband draaide de club behoorlijk mee, maar in competitieverband werden de prestaties geleidelijk minder. Aan het begin van de jaren tachtig daalde FC Den Haag af naar het rechterrijtje van de Eredivisie. In het seizoen 1981-1982 werd de teloorgang bezegeld middels degradatie naar de Eerste Divisie.

Sportieve terugval duurt voort

Trainer Cor van der Hart besloot na de degradatie van 1982 maatregelen te treffen. De voormalig Oranje-international liet een aantal oudgedienden vallen ten faveure van getalenteerde spelers, waaronder Mark Wotte en Alfons Groenendijk. In het seizoen 1982-1983 resulteerde dat in een zesde plaats. Die klassering voldeed niet voor deelname aan de nacompetitie, waardoor FC Den Haag werd veroordeeld tot een langer verblijf op het hoogste niveau. In 1984 zakte de club zelfs af naar de zevende plaats.

Halverwege de jaren tachtig begon het weer te draaien bij FC Den Haag. Na de vierde plaats van 1985 zat een Eredivisie-rentree er nog niet in, maar een jaar later veroverde De Residentieclub het kampioenschap van de Eerste Divisie. Een permanent verblijf op het hoogste niveau zat er echter niet in. Met een onderbreking van één seizoen (1988-1989) speelde FC Den Haag tussen 1986 en 1992 in de Eredivisie, waarna men opnieuw degradeerde. In het restant van de twintigste eeuw bleef een nieuwe promotie uit.

In het seizoen 1986-1987 bereikte FC Den Haag de bekerfinale. Een derde KNVB Beker bleef echter uit door toedoen van Ajax, dat na verlenging met 2-4 aan het langste eind trok in het Zuiderparkstadion. Voor 8.600 toeschouwers maakten Marco van Basten en John Bosman het verschil met elk twee doelpunten. Remco Boere en Tony Morley zorgden voor evenwicht na negentig minuten.

Terugkeer in de Eredivisie

De afkorting ‘FC’ in de clubnaam maakte in 1996 plaats voor een terugkeer van ADO. De naamsverandering sorteerde niet meteen succes, maar in 2003 wist de Haagse club een Eredivisie-comeback af te dwingen door een kampioenschap op het tweede niveau. Spelers als Jeffrey van As, Ferry Bodde, Romeo Castelen, Peter Hofstede, Arjan van der Laan en Jan-Paul Saeijs behoorden destijds tot de selectie. Het seizoen 2003-2004 begon echter tegenvallend, waardoor trainer Rinus Israël opstapte. Lex Schoenmaker nam het stokje over.

ADO Den Haag wist zich drie opeenvolgende seizoenen te handhaven. Tijdens deze periode begon de bouw van het nieuwe stadion, waardoor het seizoen 2006-2007 het laatste in het Zuiderparkstadion zou zijn. Uitgerekend een week voor de laatste thuiswedstrijd tegen FC Groningen degradeerde de club uit de Eredivisie. Dit zorgde voor chaos op de tribunes. Bij een 0-3 achterstand besloot scheidsrechter Jack van Hulten de wedstrijd definitief te staken.

Geen faillissement, wel promotie

ADO Den Haag maakte in de zomer van 2007 de definitieve overstap naar het nieuwe stadion in de wijk Forepark. De selectie van een jaar eerder was grotendeels intact gebleven, waardoor er hoge verwachtingen ontstonden. Dat was niet meteen te merken aan de toeschouwersaantallen. De ADO-aanhang had duidelijk moeite om het vertrek uit het Zuiderpark een plekje te geven. Er ontstonden zelfs grote financiële problemen, maar zakenman Mark van der Kallen behoedde de club van een faillissement.

In het seizoen 2007-2008 eindigde ADO Den Haag als zesde in de Eerste Divisie. In de play-offs om promotie/degradatie keerde het zelfvertrouwen terug. Ten koste van RKC Waalwijk keerde de club al na één seizoen terug op Eredivisie-niveau. Trainer Wiljan Vloet klaarde deze klus met spelers als Pascal Bosschaart, Yuri Cornelisse, Hans van de Haar, Rick Hoogendorp, Lex Immers, Daryl Janmaat, Richard Knopper, Chris Kum, Aleksandar Rankovic, Stefan Postma en Wesley Verhoek.

Europa in na bizar tweeluik

Vloet maakte in de zomer van 2008 plaats voor André Wetzel. Onder zijn leiding trapte ADO Den Haag af met twee overwinningen, maar de koppositie maakte gaandeweg het seizoen plaats voor een strijd om lijfsbehoud. De druk op Wetzel nam daarbij toe, waardoor de trainer in aanloop naar de ontknoping plaats maakte voor Raymond Atteveld. Hij bleef wel werkzaam als technisch directeur. Atteveld wist ADO in de Eredivisie te houden, maar in het daaropvolgende seizoen sneuvelde zowel de hoofdtrainer als de directeur. Interim-trainer Maurice Steijn zorgde voor lijfsbehoud.

Medio 2010 mocht John van den Brom aan de slag als hoofdtrainer van ADO Den Haag. Hij bouwde een uitstekend elftal, met het tandem Wesley Verhoek-Dmitri Bulykin in de hoofdrol. De Haagse formatie stuntte met een dubbele overwinning op Ajax en een zege bij PSV. Het stadion stroomde voor het eerst sinds de verhuizing helemaal vol bij thuiswedstrijden. De ADO-aanhang zag het elftal opstomen naar de zevende plaats in de Eredivisie. In de finale van de play-offs won zowel ADO als FC Groningen de thuiswedstrijd met 5-1, waardoor er een strafschoppenserie aan te pas moest komen. In de Euroborg trok het elftal van Van den Brom aan het langste eind.

Chinese eigenaar

Van den Brom accepteerde al na één seizoen een aanbieding van zijn grote liefde Vitesse. Hij werd permanent opgevolgd door Steijn, die zonder een aantal sterkhouders een zwaar seizoen doormaakte. Met een vijftiende plaats wist ADO Den Haag zich in 2012 ternauwernood te handhaven. ADO herstelde zich door in de periode 2013-2019 tussen plek zeven en dertien te eindigen. Gedurende deze periode viel de Haagse club in handen van het Chinese bedrijf United Vansen, dat op verschillende fronten beloofde te investeren.

In de praktijk ontstond totaal geen klik tussen ADO Den Haag en United Vansen. Verschillende betalingsafspraken werden geschonden door United Vansen, waardoor er steeds meer chaos ontstond. Martin Jol stapte net als Wim Deetman uit de raad van commissarissen, waar de gemeente Den Haag het prioriteitsaandeel in besloot te trekken. De vooruitgeschoven Wang Hui vertrok in de zomer van 2017 uit de Haagse rvc, maar ook in de daaropvolgende jaren bleef de relatie met de Chinezen slecht. Er moest zelfs een rechtszaak aan te pas komen om de beloofde twee miljoen euro te bemachtigen.

Degradatie uit Eredivisie

Alfons Groenendijk werd eind 2019 ontslagen als hoofdtrainer van ADO Den Haag. De clubleiding verraste door de Engelsman Alan Pardew aan te stellen als diens opvolger. Ook werd de selectie aangevuld met een groot aantal nieuwkomers, maar dat sorteerde niet het gewenste effect. ADO bivakkeerde in maart 2020 zelfs in de gevarenzone van de Eredivisie. Uitgerekend de coronapandemie zorgde voor opluchting: de KNVB beëindigde het seizoen voortijdig en stond geen promotie/degradatie toe.

Pardew vertrok in de zomer van 2020 alweer uit Den Haag. Aleksander Rankovic volgde hem op, maar sneuvelde al in november 2020. Onder de nieuwe hoofdtrainer Ruud Brood degradeerde ADO Den Haag na een verblijf van dertien seizoenen uit de Eredivisie.

Veelbesproken jaren

ADO Den Haag dacht al na één seizoen terug te keren naar de Eredivisie. De nummer vier van de Keuken Kampioen Divisie behaalde in de finaleronde van de play-offs een grote voorsprong op Excelsior, maar uiteindelijk wisten de Kralingers langszij te komen. In de strafschoppenserie ging het definitief mis voor de Hagenaars. Dit zorgde voor grote onrust in en buiten het stadion. De aanwezige politie werd belaagd door supporters, waardoor de gemeente Den Haag zelfs enige tijd met zware maatregelen dreigde.

In februari 2022 viel ADO Den Haag in Amerikaanse handen. De nieuwe clubleiding koos in de zomer voor voormalig Oranje-international Dirk Kuijt als nieuwe hoofdtrainer, maar de Katwijker sneuvelde nog tijdens de eerste seizoenshelft vanwege de teleurstellende prestaties. Zijn opvolger Dick Advocaat wist na de winterstop onvoldoende punten bijeen te sprokkelen om de play-offs te bereiken.

Rivaliteit

Ajax is uitgegroeid tot de aartsrivaal van ADO Den Haag. In de periode 2005-2006 ontstond een dieptepunt in de relatie tussen beide clubs. In 2005 vloog het supportershome van de Amsterdamse club in brand. De daders konden niet worden vastgesteld, maar de harde kern van Ajax wees met een beschuldigende vinger naar Den Haag. In februari 2006 werd een wraakactie ondernomen. Zo’n zeventig hooligans van Ajax vielen het supportershome van ADO aan, waarbij verschillende fans van de Haagse club gewond raakten.

Na de onrust van 2006 besloten de lokale autoriteiten in te grijpen. Zowel Amsterdam als Den Haag besloot om vijf jaar lang geen uitsupporters toe te laten bij onderlinge wedstrijden. Na deze periode bleef de maatregel echter in stand, ondanks pogingen aan Ajax-zijde om het opnieuw te proberen.

Waar Ajax een gevoelige snaar raakt, daar heeft de aanhang van ADO Den Haag juist een sterke band met een aantal buitenlandse clubs. Juventus, US Avellino (allebei Italië), Swansea City (Wales, actief in Engeland) en Legia Warschau (Polen) worden gezien als vrienden.

---

Europees voetbal

ADO debuteerde in het seizoen 1965-1966 als FC Den Haag op het Europese strijdtoneel. In de International Football Cup, de voorloper van de Intertoto Cup, mocht de club dat seizoen aantreden tegen Malmö FF, FC Lugano en Borussia Neunkirchen. Een jaar later bereikte de Haagse formatie in datzelfde toernooi de halve finale. Over twee wedstrijden bleek het Slowaakse Inter Bratislava echter nipt te sterk (2-3 na verlenging).

In het seizoen 1968-1969 mocht FC Den Haag voor het eerst deelnemen aan een Europees hoofdtoernooi. De club rekende in de eerste ronde af met Grazer AK uit Oostenrijk, maar verloor in de achtste finale kansloos van het Duitse 1. FC Köln. De Haagse formatie mocht in de jaren zeventig eveneens deelnemen aan de UEFA Cup (1971-1972) en de Europacup II (1972-1973 en 1975-1976). FC Den Haag werd achtereenvolgens uitgeschakeld door Wolverhampton Wanderers, Spartak Moskou en West Ham United.

Na de jaren zeventig was ADO Den Haag nog één keer actief in een Europees hoofdtoernooi. Door toedoen van BSC Young Boys sneuvelde de club in het seizoen 1987-1988 in de kwartfinale van de Europacup II. In het seizoen 2011-2012 keerden de Hagenaars als play-offwinnaar terug in Europees verband. Het avontuur sneuvelde echter al in de derde kwalificatieronde door toedoen van Omonia Nicosia.

---

Het stadion

Tussen oktober 1925 en april 2007 speelde ADO Den Haag de thuiswedstrijden in het Zuiderparkstadion. In de hoogtijdagen konden er 28.500 supporters naar binnen, waarbij de fanatieke aanhang plaatsnam op het beruchte Midden-Noord. In maart 1987 liep het totaal uit de hand tijdens de thuiswedstrijd tegen Ajax (0-2). De wedstrijd moest zelfs worden gestaakt, waardoor de overheid besloot om de staantribune te verbieden. Vanaf dat moment mochten de fans alleen nog plaatsnemen op zitplaatsen.

Op 22 april 2007 nam ADO Den Haag officieel afscheid van het Zuiderparkstadion. De thuiswedstrijd tegen FC Groningen (0-3) werd eveneens ontsierd door supportersrellen, deels te wijten aan de degradatie van een week eerder. Het iconische stadion is volledig gesloopt, maar het Zuiderpark blijft onlosmakelijk verbonden aan de club. Eind 2023 kondigde ADO zelfs aan dat de A-selectie in navolging van de jeugdteams terugkeert naar deze locatie om te trainen.

Nieuwe stadion

In het seizoen 2007-2008 streek ADO Den Haag neer in het gloednieuwe stadion in de wijk Forepark. De nieuwe thuishaven van de club biedt plaats aan 15.000 supporters. Tot 2010 stond dit onderkomen bekend als het ADO Den Haag Stadion, maar sindsdien is er sprake van een commerciële naam. Sinds 2022 speelt ADO de thuiswedstrijden in het zogeheten Bingoal Stadion.

---

Veelgestelde vragen over ADO Den Haag

Laatste update: 7 maart 2024