Ajax blundert met Pirlo van Amsterdam

Ajax zal volgens De Telegraaf en Voetbal International niet moeilijk doen als Daley Blind deze winterstop wil vertrekken. De verdediger, die in Amsterdam zijn basisplek verloor en bij Oranje als WK-ganger acteerde, wordt al uitgezwaaid voordat er überhaupt elders getekend is. Dat de nationale én Amsterdamse voetbalpispaal waarschijnlijk gaat vertrekken, is vooral een zegen voor PSV en Feyenoord.

Dat er geen haan meer kraait over de fenomenale pass die Daley Blind gaf in de eerste wedstrijd op het WK, is typerend voor de tendens rondom de Ajax-verdediger. Die pass op Frenkie de Jong, die op zijn beurt Cody Gakpo bediende voor de eerste Oranje-treffer op het WK, was van het niveau van de dribbel van Messi tegen Josko Gvardiol in de halve finale, de teamspirit van Marokko of de stuntoverwinningen die er dit WK zijn geboekt door andere landen die eerder met hun hart dan met hun hoofd voetbalde.

Ajax

Dat Blind zijn voetbalhart vooral in zijn hoofd heeft zitten, maakt de 32-jarige verdediger een unieke speler. Zo speciaal dat het óók een unicum is hoe weinig waardering er blijft voor de manier waarop Blind speelt. De ervaren verdediger zag de bui aan het begin van het seizoen waarschijnlijk al hangen. Er werd voor dik dertig miljoen geïnvesteerd in twee spelers die op linksback kunnen spelen. Calvin Basssey heeft die plek inmiddels verruild voor een plek in het hart van de defensie. Sinds Wijndal weer fit is, stelde Schreuder dat hij de van AZ overgekomen back graag wilde zien in het eerste elftal.

De belangrijkste tegenwerker voor Blind is de komst van Steven Bergwijn. De van Tottenham overgekomen buitenspeler staat symbool voor het mismanagement achter de schermen. Wanneer je twee beste aanvallers op dezelfde positie het beste tot hun recht komen, gaat er immers iets mis in het beslissingsproces rondom het spelersbeleid – je beste spelers wil je immers in hun beste rol laten spelen, dan is de kans op rendement immers het grootste. Voor Schreuder lijkt die trainersstandaard niet helemaal op te gaan, getuige de manier waarop spelers als Tadic, Bergwijn, maar ook een Mohammed Kudus blijft inzetten en het feit dat de minste passer op het middenveld van Ajax (Edson Álvarez) standaard de meeste passes verstuurt.

Is het daarom gek dat het positiespel van Ajax stroef en traag verloopt? Natuurlijk niet. Neem het Nederlands elftal: Van Gaal had geen andere optie dan zijn spelplan aanpassen aan de kwaliteiten van de tegenstander. Ajax heeft in die zin een tegenovergestelde opdracht: het zal ten alle tijden de organisatie van de defensie aan het wankelen moeten brengen. Dat deden de Amsterdammers met de dynamische Kudus in de punt van de aanval, maar dat bleek gemakkelijk in de zone op te vangen. Niet alleen voor topclubs als Napoli en Liverpool, maar later ook voor Eredivisie-ploegen. Dat terwijl de looplijnen van Schreuder (met alle respect) nog niets gewonnen hebben. De speelstijl van Blind heeft hem, en Ajax met hem, een kast van met prijzen opgeleverd.

Daley Blind

Dat Blind met Bergwijn voor zich een veel instabielere factor in balbezit heeft, dwingt de back ook in situaties waarin de mindere kwaliteiten eerder naar voren komen. Op het moment dat Bergwijn een actie inzet, balverlies lijdt en daarmee een tegenaanval inzet, ligt er immers altijd ruimte achter de 32-jarige verdediger. In dat opzicht is het, in het teambelang, ook een argument om Blind buiten de basis te houden. Dat Bergwijn in de weken voor het WK, en ook tijdens het eindtoernooi, zijn Tottenham-vorm liet zien en dus heel veel balverlies leed, is dat Blind als voetballer nauwelijks aan te rekenen.

In veel opzichten is Blind een beetje zoals John Heitinga vroeger was. De tegenwoordig trainer van Jong Ajax speelde als voetballer op één knie. Internationals, teamgenoten: ze wisten dat, hielden er rekening mee en zorgde ervoor dat Heitinga, ondanks zijn fysieke mankementen, het toch tot teams als Atlético Madrid en Everton schopte en ook nog in de WK-finale van 2010 stond.

Daaruit blijkt dat, net als met het duo Blind-Tadic onder Ten Hag, spelers met minder (Tadic) of geen topsnelheid (Blind), het vooral de taak van de trainer is om spelers met specifieke kwaliteiten de omgeving te geven waarin hun zwaktes minder opvallen. Bergwijn is veel minder balvast dan Tadic en dat zorgt ervoor dat de linksback vaker onder druk komt te staan, en dus meer verdedigend werk moet doen.

Dat Schreuder dit wil doen met de snellere Wijndal, is de volgende logische optelsom. De linksback kostte tien miljoen euro, raakte meteen geblesseerd en kan nu pas aan een serieuze kans in het eerste elftal gaan werken. Dat daardoor Blind (opnieuw) de kop van jut is en de ervaren verdediger moet opboksen tegen aankopen die samen ruim dertig miljoen euro kostten – en op basis daarvan krediet hebben – is niet alleen voor Blind onprettig. Het zorgt vooral voor de onprettige prestaties van de Amsterdammers en vooral het uitblijven van progressie in het spel en dus de prestaties. Dat bij zowel Ajax als Oranje dan als eerste naar Blind gewezen wordt terwijl dat in opbouwen en offensief opzicht vaak de beslissende factor is, is een rekening die Ajax pas zal gaan betalen als het Blind ook niet meer kán opstellen.

Dan verliest Ajax een van de weinige spelers die een spelmaker kan zijn zonder de flank te verlaten. Een aanspeelpunt die van de linkerflank kan brengen waar de gemiddelde creatieveling in het centrum al moeite mee heeft, maar vooral één van de weinige spelers die zijn ziel en zaligheid voor de Amsterdammers wil geven totdat ‘ie stopt met voetballen. Dat Ajax de verdediger een transfervrij vertrek in de winterstop in plaats van het einde van het seizoen zou gunnen, is eerder een zwaktebod dan een sterke zet in de strijd om het landskampioenschap en een mooie campagne in de Europa League.

Beste positie

Ajax zou, helemaal in deze fase van het seizoen, als een Johan Cruijff ArenA achter Blind moeten gaan staan. Een snelle back is leuk en aardig, als de bal op het middenveld verspeeld blijft worden en er staat iemand in de as die pas heeft leren voetballen sinds ‘ie bij Ajax speelt, komt die back niet in positie. Dat Ajax ‘houdoe en bedankt’ zegt tegen een speler die vanaf zijn achtste bij Ajax speelt, een uitstapje naar één van de grootste clubs van de wereld maakte en weer terug kwam om prijzen te winnen, is niet eens het pijnlijkste van het verhaal.

De club die universiteitsvoetbal wil spelen, laat zijn rector magnificus gaan.

De eerste goal van Oranje op het WK laat dat zien. Op het moment dat een speler als Wijndal of Malacia de bal zou krijgen op de positie waarin Blind deze kreeg, zou er niet gebeuren wat tot de eerste goal leidde. Snelle spelers nemen de bal met de binnenkant van hun voet aan om meteen een diepgaande dribbel in te kunnen zetten. Met andere woorden: ze zetten de bal meteen vast aan hun voet in plaats van, zoals Blind, de bal over zijn voet te laten glijden om de pass uit te stellen.

Dat die mini-beslissing in negentig minuten voetbal had een grote uitwerking. Op het moment dat een speler diep gaat, denkt een verdediger: ik moet ingrijpen. Als de bal naar de zijkant gaat, is de kans groter dat de verdediger denkt: ik hoef nog geen druk te zetten. Daardoor bleef er ruimte tussen de linies en, het belangrijkste, kreeg Memphis de tijd om voor zijn man te staan toen Blind met een vrijwel onmogelijke bal De Jong had aangespeeld en de middenvelder via een combinatie met Memphis uiteindelijk het hoofd van Gakpo vond.

Het ergste van heel de carrière van Blind is niet dat hij, ondanks de ladingen kritiek op zaken die de natuur bepaald heeft, nog nooit op zijn beste positie gespeeld heeft. Niet als ‘vier’, als ‘vijf’ of als ‘zes’, maar als acht. Een waar ‘ie, zoals Andrea Pirlo in zijn beste dagen (die na zijn dertigste, red.) van zijn loopbaan, kan schilderen op een doek van gras terwijl de spelers die meters kunnen maken en fysieke duels kunnen uitvechten altijd een aanspeelpunt hebben die al gezien heeft waar zijn medespeler zijn pass naar toe moet spelen.