Schreuder blijft trainer van AFC Afgang Amsterdam

Twee wedstrijden. Zo lang duurde de opleving van het Ajax van ná het WK 2022. Progressie is een proces met vallen en opstaan. Toch is het weinig voorgekomen dat Ajax in de eigen Johan Cruijff ArenA met tien man beter te verdedigen dan met elf man op te bouwen. Als 25% van de spelers die in deze positie net zo goed kunnen omgaan met een bal als Schreuder in zijn beste voetbaldagen, kun je daar zelfs de keuzes van de technische leiding niet meer op aankijken.

Als je jezelf nog afvraagt hoe een omgekeerde (voetbal)wereld eruit ziet, kijk de interviews na Ajax – FC Twente nog een keer terug. Vooral die van Alfred Schreuder en Ron Jans. De trainer van de Amsterdammers was tevreden met de puntendeling dan de coach van de gasten uit Twente. Jans sprak over de wedstrijd zonder die twinkeling in zijn pretogen, en dan weet je dat het menes is.

Schreuder en de basis van AFC Afgang Amsterdam

Professor Doctor Anders Voetbalkunde Schreuder legde zijn theorie uit en probeerde de zoveelste mislukte meting weer te verbloemen in zijn conclusies. Daaruit kan je bijna maar één conclusie trekken: alleen een monsternederlaag tegen Feyenoord kan ervoor zorgen dat de trending hashtag van de Ajax-wedstrijden (#SchreuderOut) van wilde fantasie naar werkelijkheid gaat. Hoe vervelend dat ook zal zijn voor de Amsterdamse fans: als Ajax met dezelfde teaminstructies, spelersrollen en vooral mentaliteit aan de wedstrijd tegen Feyenoord begint, gaan de fans ook krijgen wat ze willen.

Het voetbaltechnische proces dat Ajax doormaakte sinds het aantreden van de oud-assistent van Erik ten Hag is daar niet eens het belangrijkste voorbeeld van. De coach van de club die samen met andere beleidsbepalers meer dan honderd miljoen euro investeerde, was positiever over een gelijkspel dan de trainer die van FC Twente weer die stugge subtopper met top drie-ambities maakte.

Ron Jans zei de woorden die Schreuders mond moesten komen. Twente pakte een punt, maar Jans wilde niet praten over de manier waarom Twente Ajax overklaste in de eerste fase van de wedstrijd, dat de rode kaart van Deyvine Rensch Ajax eerder versterkte dan verzwakte of dat door dit gelijke spel Twente zich kon gaan afvragen waar dit allemaal zou eindigen. Dat Ajax zich in eigen huis opstelde als RKC Waalwijk in de Johan Cruijff ArenA (zo veel mogelijk mensen achter de bal en loeren op een kans, red.), kon de Twente-trainer geen reet interesseren.

Jans was alleen maar boos dat z’n ploeg niet had gewonnen.

Dat is een beetje de basis van AFC Afgang Amsterdam. De kritische toon en de beschouwing waar de verschillen tussen de voetbaltheorie en de keiharde realiteit lagen: 22 oktober 2022 boekte Ajax de laatste Eredivisie-overwinning (in de thuiswedstrijd tegen RKC Waalwijk).

Daar zijn bij AFC Ajax Amsterdam Keizers voor afgezet.

Blindstaren op FC De Tegenwerkers

Maar Schreuder, die mocht blijven zitten. De gedroomde vervanger van Ten Hag kon er met zijn hoofd niet na de wedstrijd tegen de Tukkers. Ze hadden zo’n goede trainingsweek achter de rug. Zelfs op de afsluitende training zag het er heel goed uit. Op het moment dat Allard Lindhout voor het startsignaal floot en de tegenstander de ruimte tussen de Ajax-linies meteen kon opzoeken, bleek alweer snel dat de keuzemakers bij Ajax zich blindstaarde op FC De Tegenwerkers, en de aangenomen aanvoerder Daley, in plaats van kritisch te kijken naar de dingen die de trainer van zijn spelers vraagt.

Dat Edson Álvarez de afgelopen seizoenen de middenvelder is met de meeste balcontacten en passes, is onoverkomelijk gezien zijn positie. De Mexicaans international heeft van Ten Hag leren voetballen en is vooral met zijn crosspasses van groot belang geweest in de opbouw. Zijn korte combinatiespel, het vooruitdenken, meer focus op goede positionering dan tackelen en snel handelen is de Mexicaan pas sinds zijn Ajax-transfer écht gaan ontwikkelen. De manier waarop Schreuder dat probeert op te vangen, is synchroon aan die van Ten Hag.

Eén verschil: de type spelers die er op de vleugels staan.

Ajax is niet alleen de club die dit seizoen besloot om voor de positie van de best presterende aanvaller in jaren (Dusan Tadic) een recordaankoop te doen. Ajax is ook de club dat voor de positie van de beste voetballer en belangrijkste onderdeel van de opbouw (Daley Blind) een investering van dik dertig miljoen euro te doen. Dat daarin geen rekening is gehouden met het eerdere contrast tussen de backs (Blind als ‘voetballende’ optie en Nicolas Tagliafico als er felheid/defensieve power gevraagd wordt) en er met Calvin Bassey en Owen Wijndal twee ‘alsmaar rechtdoor’-backs zijn aangetrokken, is maar een onderdeel van het probleem.

De andere kant van die kwestie heet Jorge Sánchez. De Mexicaan staat aan het begin van het proces dat Álvarez vanaf 2019 inzette. Dat de vijftien miljoen euro kostende rechtsback niet meteen in de sluiproutes van Noussair Mazraoui stapt, is één. Dat de beste man in balbezit ongeveer net zoveel teweegbrengt als die andere ontwikkelingsaankoop, is het niet alleen Schreuder die zichzelf en/of zijn spelers overschat, maar ook de mensen die zich samen met Schreuder blindstaren op de door hun ingezette weg.

Samen zijn Bassey en Sanchez goed voor een kostenplaatje van 41 miljoen euro, Antony (16 miljoen euro) en Lisandro Martínez (8 miljoen euro) kostten samen ongeveer de helft van dat bedrag. Dat is nog niet eens het pijnlijkste: Ajax wil aanvallend en creatief voetbal spelen en heeft op de drie belangrijkste posities in dit systeem (verdedigende middenvelder en backs) spelers staan die beter kunnen beuken dan voetballen.

Terug naar AFC Ajax

De man die AFC Ajax de afgelopen jaren tot de meetlat van dit seizoen maakte, laat in Manchester zien dat je zonder problemen een trainer macht over het transferbudget kan geven. Natuurlijk weet United dat het teveel heeft betaald voor Antony zijn basisniveau – helemaal gezien de hogere weerstand in de Premier League. De eerste jaren van Cristiano Ronaldo waren niet anders en als zelfs de Portugese vedette op Old Trafford zijn trucdoos effectief wist in te zetten in plaats van de circusact te blijven, biedt zelfs hoop voor Antony.

De dingen die een jaar geleden uit de mond van Ajax-spelers zoals Tadic en Blind kwamen, worden nu uitgesproken door Casemiro, die weinig trainers had meegemaakt die zo geobsedeerd zijn door winnen, en Bruno Fernandes, die na de wedstrijd tegen Manchester City vooral blij was dat hij weer in een team voetbalde in plaats van een tiental eenlingen en één superster.

Op het vraagstuk ‘hoe kom je daar terug?’ is eigenlijk maar één antwoord op dit moment: door het niet eens te willen.

Ten Hag zei het dit seizoen nog: het laatste jaar was zijn lastigste van allemaal. Zelfs voor de filosofie van een toptrainer kan een houdbaarheidsdatum zitten – ten minste, zo lang je ontwikkelingsaankopen van honderd miljoen euro kan doen en nog steeds een selectie met topniveau tot je beschikking hebt. Op dit moment is trainer zijn van Ajax als een WK-finale spelen op één kapotte knie – en daarom is het maar goed dat John Heitinga lastigste periode van Ten Hag én de hele bende van het dit seizoen van dichtbij meemaakte.

De trainer van Jong Ajax is nóg onervarener dan Schreuder, maar speelde op één knie meer bij elkaar dan Schreuder op twee voeten, kent de wetten van de topcompetities en weet vooral wat er als speler gevraagd wordt. Mooi voetbal, maar in eerste instantie met de mentaliteit van die Griekse strijder (Ajax, red.) de ArenA betreden.