Ajax verlost na Kudus-transfer

Ajax verloor aan het begin van het seizoen in Antony een van de belangrijkste attracties van de ploeg. De Braziliaanse aanvaller heeft een reputatie van een 50 Cent-nummer (Hate it or love it). Sinds het vertrek van de Braziliaanse aanvaller, is de rechtsbuitenpositie een zorgenkind voor de Amsterdammers. Mohammed Kudus, Steven Berghuis, Fabio Conceição: ze kunnen Circus Antony voorlopig niet doen vergeten. Maar kan je dat überhaupt van deze spelers verwachten?

Ajax en de nasleep van Antony’s vertrek naar Manchester United

Circus Antony. Ajax kon er niet zonder, en eigenlijk ook niet met. De Braziliaanse vleugelaanvaller veroverde binnen korte tijd de harten van de Ajax-fans. Met zijn explosiviteit, korte dribbels en extraverte spel zorgde Antony voor irritatie bij de tegenstander, rumoer in het stadion en uiteindelijk een droomtransfer naar Manchester United.

Die overgang pakt niet alleen voor Antony nog niet uit zoals gehoopt. Bij Ajax heeft de erfenis die de Braziliaanse aanvaller achterliet nog steeds geen blijvende invulling gekregen.  De Amsterdammers haalden in de zomerstop wel een speler die overeenkomst met het spelersprofiel van de honderd miljoen euro kostende Braziliaan.

Het mag daarom geen verrassing zijn dat de spreekkoren vanuit de tribunes van de Johan Cruijff ArenA neerdalen als Francisco Conceicão zijn opwachting maakte. De twintigjarige aanvaller werd als buitenkansje van vijf miljoen euro uit de jeugdopleiding van FC Porto geplukt.

Ander seizoen, hetzelfde Ajax-probleem

Over de effectiviteit van Antony, die volgens de Engelse pers en analytici te wensen overlaat, werd al gemopperd. De Braziliaan had zijn acties en attractieve voetbal nog om dat te compenseren – en was/is vaak in de link-up–play (opbouw naar de aanval, red.) een belangrijke schakel in het elftal van Ten Hag. Dat laatste onderdeel blijkt niet te vervangen door Conceição, iets wat gezien zijn eerste jaar in het buitenland eerder logisch dan vreemd lijkt.

Wat wel opmerkelijk is, zijn de manieren waarop de Ajax-trainer(s) het gemis van de Braziliaanse vleugelspeler proberen te compenseren.

Ajax zit daarmee al een jaar lang een reverse Antony-Ziyech-contrast. Je zou bijna vergeten wie Antony deed vergeten in Amsterdam. Hakim Ziyech. De tovenaar van Amsterdam werd pas weer genoemd nadat Antony werd weggekocht door Manchester United. Het contrast tussen die twee spelersprofielen is immens, en toch lukte het Antony om zich geruisloos aan te passen aan het Ajax-spel.

Van Ziyech, via Antony, naar Kudus

De dribbels, maar vooral het korte combinatievoetbal waar Antony een voorkeur voor heeft, hielpen Ajax in zekere zin een drempel over die dit seizoen vaak te hoog blijkt. Daaruit kun je opmaken dat Antony qua positie de opvolger van Ziyech is. In het spel van de Amsterdammers, kwam die taak in de voeten van Steven Berghuis te liggen.

De aanvallende creatieveling sluit bijna naadloos aan bij het spel dat Ziyech leverde. Dat deed Berghuis de afgelopen jaren vooral vanuit het centrale middenveld en het aanvallende middenveld. Zo kreeg Ten Hag het voor elkaar om een nieuwe aanvalsvorm samen te stellen.

In dat spel golden dribbels van Antony als extra wapen; het directe spel, de steekpasses en de tempowisselingen gingen van Ziyech (rechtsbuiten) naar Berghuis (centraal en aanvallend middenveld).

Die rol vertolkt Berghuis onder de huidige hoofdtrainer John Heitinga over het algemeen ook. De opvolger van Alfred Schreuder kiest vrijwel zonder uitzondering voor Kudus als rechtsbuiten. De Ghanees lijkt voorlopig het sportieve lichtpunt van het seizoen te worden. De middenvelder annex aanvaller speelde zich naar verluidt in de belangstelling van clubs als Manchester United en Paris Saint-Germain.  

Dat na Antony dit seizoen er aankomende zomer wéér een aanvallende smaakmaker richting de uitgang lijkt te gaan, kan Ajax meer dan alleen een mooie transfersom opleveren.

Het Antony-gemis

Kudus maakte dit seizoen achttien doelpunten en gaf vijf assists in 38 wedstrijden dit seizoen (=0,61 beslissende actie per wedstrijd). Daarmee komt de veelgeprezen Ghanees echter niet aan de cijfers die Antony in zijn laatste Ajax-seizoen noteerde: met twaalf doelpunten en tien assists in 33 wedstrijden noteerde Antony vorig seizoen een hoger rendement (0,66 beslissende actie per wedstrijd) dan Kudus dit seizoen (0,61 beslissende acties per wedstrijd).

Met andere woorden: Antony, de man die vorig seizoen kritiek kreeg op zijn effectiviteit, had vorig seizoen meer beslissende acties dan de meest geprezen aanvaller van de Amsterdammers.

Dat geven staat wellicht symbool voor het seizoen van Ajax. Maar vooral: het is de reden dat de Johan Cruijff ArenA wild wordt op het moment dat Conceção aan zijn warming up begint. Het zijn namelijk niet de doelpunten, de assists, de korte passes of indraaiende voorzetten, de trucs. Het zijn die korte dribbels, soms slechts van een paar seconden, die Ajax het meest mist.

Dat is hetgeen wat zowel Ziyech, Berghuis als Kudus niet in hun spelersprofielen hebben zitten. Dat is ook hetgeen wat Conceição (nog) niet kan brengen in zijn eerste seizoen in Amsterdam. En als je naar de betaalde afkoopsommen tussen de Portugees (vijf miljoen euro) en Antony (15,25 miljoen) kijkt, is dat ook niet gek.

Het Berghuis-alternatief

Het feit dat Heitinga blijft kiezen voor Kudus of Berghuis op de rechterflank, daar valt echter ook wat voor te zeggen. Berghuis blonk tegen Fortuna Sittard (0-4) met twee doelpunten en twee assists uit als vervanger van Kudus op rechtsbuiten. De meer teruggetrokken rol van Florian Grillitsch zorgde ervoor dat de ‘gelegenheidsrechtsbuiten’ ook veel meer ruimte kreeg dan hij Kudus zelf laat – een beetje zoals Álvarez vanuit de rechterzone van het middenveld deed voor Antony.

Ben je dan als buitenspeler geen type Berghuis, maar ook geen korte dribbelaar zoals Antony, wordt de kracht van het spel van Kudus ook de grootste vijand voor de Amsterdamse aanval. Kudus heeft zijn lichaam nog altijd nodig in de dribbel, terwijl spelers zoals Antony tegenstanders al afschudden door in de passeeractie véél sneller en explosiever te zijn.

Die combinatie van factoren heeft Ajax op dit moment op de linkerflank in de persoon van Steven Bergwijn. Op de rechterflank is dat nog steeds mogelijk, maar niet zo lang Kudus bij de Amsterdammers onder contract staat. Een vertrek van de Ghanees international lijkt onvermijdelijk, maar hoeft niet een einde zoals bij het vertrek van Antony te betekenen.

De ontbrekende rechtsbuiten van Ajax

Ajax heeft met Berghuis, Dusan Tadic, Bergwijn, Davy Klaassen, Kenneth Taylor en Brian Brobbey meer spelers die een doelpunt kunnen maken, maar door het ontbreken van een Justin Kluivert vooral de topcompetitie-slimheid missen.

Kluivert werd al voorzichtig in verband gebracht werd met een terugkeer naar de Johan Cruijff ArenA. De 23-jarige buitenspeler is op het eerste oog niet de droomversterking die een baalseizoen om tovert in een juichend stadion. Kluiverts speelstijl, en vooral zijn in het buitenland opgedane ervaring, zijn wel elementen waarmee hij Ajax als doorgebroken jeugdspeler niet mee kon helpen.

De buitenspeler is pas 23 jaar, heeft tientallen wedstrijden in de Ligue 1, Bundesliga, Serie A en La Liga achter zijn naam heeft staan (los van Europese duels, red.) en is met een contract tot 2024 niet de duurste (marktwaarde: 12 miljoen euro, Transfermarkt.nl). Dat is, naast het spelersprofiel van de explosieve dribbelaar, wat de rechtsbuiten van Ajax op dit moment mist.