Ajax met Klaassen, Antony én Berghuis

Ajax boekte in Portugal een schitterende 1-5 overwinning op Sporting Lissabon in de Champions Leauge. De Amsterdammers moesten het opnieuw zonder sleutelspeler Davy Klaassen doen, maar hadden daar weinig last van. Sterker nog: de manier waarop Steven Berghuis de 10-positie bekleed, zorgt ervoor dat de 29-jarige Oranje-international straks samen met Klaassen én Antony in de Ajax-basis kan staan. 

Dat Davy Klaassen eigenlijk niet gemist werd bij Ajax, is een groot compliment voor Erik ten Hag. De trainer van Ajax kon ook in de Champions League niet beschikken over de aanvallende middenvelder. Daardoor stond Steven Berghuis opnieuw in de basis van de Amsterdammers. De van Feyenoord overgekomen aanvaller maakte in Portugal zijn eerste doelpunt voor de Amsterdammers. De manier waarop Berghuis de nummer 10 positie invult bij Ajax, is een heel andere manier als dat Klaassen dat normaliter doet. Eerder zochten we al uit de grootste verschillen en gevolgen waren van de invullingen die Klaassen en Berghuis als aanvallende middenvelder. Als Berghuis, Klaassen én Antony echter fit zijn, dan staat Ten Hag voor een luxeprobleem. Een die hij ook kan oplossen door hen alle drie een basisplaats te geven. 

Luxeprobleem Ajax

Ajax kreeg de complimenten voor het spel in Lissabon. De Amsterdammers deden precies wat Ten Hag van hen vroeg: de kansen in de eerste fase van de wedstrijd meteen afmaken en zorgen voor een comfortabele voorsprong. Dat de aandacht bij Ajax vooral uitging naar Sébastien Haller, die met vier doelpunten de hoofdrol opeiste, is natuurlijk meer dan logisch. De Ivoriaans international scoort er sinds zijn overgang van West Ham United (januari 2020, red.) er al aardig op los als Ajax-spits, maar krijgt ondanks zijn uitstekende statistieken ook veel kritiek te verwerken. Vooral het meevoetballende gedeelte zou ondermaats zijn, al leek Haller daar in de wedstrijd tegen Sporting Lissabon weinig last van te hebben. 

Dat laatste had een externe en een interne reden. De defensie van Sporting Lissabon was, op z’n zachtst gezegd, niet op z’n best. De drie man in het centrum, waar aanvoerder Sébastien Coates met een blessure moest afhaken, waren niet opgewassen tegen de bewegelijke Ajax-aanvallers en in de zestien wisten zij zich geen raad met de fysieke kracht en de positionering van Haller. De Ajax-spits kreeg deze ruimte óók omdat hij niet met Klaassen in zijn rug speelde. De blonde aanvallende middenvelder zorgt er met zijn diepgang en loopacties voor dat hij vaak in de diepte aanspeelbaar is, maar op het zelfde moment beperkt hij daarmee de (aanspeel)ruimte die Haller krijgt – als Klaassen de zestien meter in dendert, neemt hij ook zijn directe tegenstander mee. 

Als er dan een combinatie volgt, gaat deze vaak door het centrum en wordt Haller in een positie aangespeeld waar hij in de (dubbele) dekking staat, aangespeeld wordt op het moment dat hij met zijn rug naar het doel staat of krijgt hij in de zestien een (lage) voorzet met twee à drie tegenstanders om zich heen. In alle drie de gevallen vaak met dezelfde uitkomst: een gemiste kans die hij, volgens de kritische fan, wel had moeten maken. 

Berghuis is een type 10 dat liever onder de bal komt en het spel vanuit die positie verlegt naar de flanken. Berghuis is logischerwijs dan ook minder in de zestien te vinden dan Klaassen en dat heeft ook zijn uitwerking op het aanvalsspel van Ajax. Daardoor verschuift ook de aanvalsfocus van de Amsterdammers iets meer van het centrum naar de flanken. Dat heeft, helemaal voor een spits als Haller, grote gevolgen. Op het moment dat het spel van links naar rechts (of andersom) wordt verlegd door de aanvallende middenvelder, moet je huidige posities loslaten en naar binnen trekken (‘kantelen’) en kunnen er dus ruimtes ontstaan – helemaal in de situatie waar Sporting in zat met de centrale verdedigers. En als er één man weet hoe je met een beetje ruimte omgaat in de zestien, dan heeft Haller dat zowel in Portugal als met zijn twee doelpunten bij PEC Zwolle, zeker bewezen. 

Sébastien Haller 

Met een spelverdeler (Berghuis) in plaats van een schaduwspits (Klaassen) achter zich, lijkt Haller zich een stuk fijner te voelen in de punt van de Ajax-aanval. De Franse spits maakte tegen PEC Zwolle al twee doelpunten en maakte er in Portugal dus vier, waardoor de spits voorlopig de critici de mond gesnoerd heeft. De prestaties van Haller in de afgelopen weken, helemaal in vergelijking met de gemiste kansen van de periode daarvoor, zullen ook voor Ten Hag de nodige vragen met zich meebrengen. 

Wanneer Haller als ‘tussenstation’ in een Ajax-aanval wordt gebruikt, zoals met een schaduwspits vaak voor komt, dan lukt het Haller niet om altijd de juiste keuzes te maken en de technische/voetballende bagage te hebben om deze ook goed uit te voeren. Op het moment dat Haller het ‘eindstation’ is van de Ajax-aanval, zoals dat gebeurt op het moment dat je met een spelverdeler/creatieve 10 speelt, hoeft Haller zich alleen te richten op hetgeen wat hij als geen ander kan: doelpunten maken. 

Eén ding is daar wel belangrijk bij: de aanvoer vanaf de vleugels. Dusan Tadic lijkt op dit moment niet in de vorm van zijn leven, maar dat geldt niet voor Antony op de andere flank. De Braziliaan was ook tegen Sporting Lissabon weer van een ander niveau en had met zijn voorzetten, steekpasses en dribbels groot aandeel in de constante dreiging van Ajax. Het is dan ook geen toeval dat de Braziliaanse buitenspeler een steeds sterkere connectie krijgt met Haller, getuigen de drie assists van Antony op de international van Ivoorkust. 

Daardoor kun je jezelf afvragen wat nou de beste Ajax-aanval is. Is dat de aanval die het mooiste voetbal oplevert of de aanval die Haller het beste in positie brengt om een doelpunt te maken? Afgaande de laatste twee duels, is dat de tweede variant. Er is echter wel één nadeel van deze vorm: er zal iemand van het middenveld gehaald moeten worden om ruimte te maken voor Klaassen. Wanneer je een tegenstander treft die niet voor de overwinning gaat, zou Klaassen in plaats van Edson Álvarez naast Ryan Gravenberch kunnen spelen. 

Op dat moment verlies natuurlijk wel defensieve zekerheid, maar dat is op te lossen door Daley Blind en/of Noussair Mazraoui naar binnen te laten knijpen en een driemanscentrum te vormen op het moment dat Ajax in de aanval is. Natuurlijk neem je dan meer risico dan wanneer je met Álvarez als slot op de deur speelt. Aan de andere kant: op het moment dat je Haller in die situatie meer en gemakkelijker kunt bedienen voor het doel, is de kans dat je een doelpunt maakt ook een stuk groter.