Spitsprobleem dreigt bij Nederlands elftal

Het Nederlandse spitsengilde lijkt alleen ons eigen kikkerlandje ter discussie gestaan. De afgelopen jaren wist alleen Memphis Depay écht te overtuigen in de Nederlandse punt, daar waar landgenoten in de topcompetitie aardig op schot zijn de afgelopen seizoenen. Alleen Luuc de Jong kon op een uitnodiging van Oranje rekenen, maar De Boer zal zijn ogen open moeten houden voor de rest van de doelpuntenmachines over de grens. Anders loop je tegen een nieuw Bas Dost-scenario aan. 

De nummer negen van het Nederlands elftal lijkt voor eeuwig te rusten op spitsen van het kaliber Patrick Kluivert en Ruud van Nistelrooy. De twee topspitsen van weleer hebben de lat enorm hoog gelegd voor elke puntspeler die na hen kwam en dat leidt er (soms) toe dat de diepste aanvaller van het Nederlands elftal niet op de waardering kan rekenen die het verdient. Sterker nog: de Oranje-spits moet zoveel blokjes aanvinken dat het bijna logisch is dat er wel eens vergeten wordt waar het écht om gaat. 

Memphis Depay

De afgelopen jaren komt er één speler in de buurt van de ideale Oranje-spits: Memphis Depay. De aanvaller van Olympique Lyon was onder Ronald Koeman de nummer één spits en had een enorm aandeel in de vormcurve die Oranje onder de tegenwoordig coach van Barcelona liet zien. Memphis was de personificatie van hetgeen wat ‘wij’ vinden dat een puntspeler moet doen: doelpunten maken, assists geven en ook nog dreigend zijn met individuele acties. 

Er is echter één grote ‘maar’ tegenover de prestaties van Memphis te zetten: de resultaten van het Nederlands elftal werden zo afhankelijk van de grillen van de oud-speler van PSV en Manchester United dat het voorkwam dat het Nederlands elftal compleet inzakte op het moment dat de 26-jarige aanvaller niet in de opstelling stond. Daarnaast kwam het ook vaak voor dat Memphis teveel verantwoordelijkheid wilde nemen en daardoor doorsloeg in het uitvoeren van zijn taken; de hangende spits zwierf over heel het veld en vergat daarmee dat een spits óók als aanspeelpunt voor de rest van het team dient. 

Daarmee bewees de scheidend aanvoerder van Olympique Lyon, die sinds dit weekend meer doelpunten dan Karim Benzema achter zijn naam heeft staan voor zijn werkgever, dat hij van nature geen puntspeler is. Onder de nieuwe bondscoach Frank de Boer lijkt hij daarom ook niet helemaal zeker van zijn plek als diepste spits. Sterker nog: de oud-trainer van Ajax, Internazionale, Crystal Palace en Atlanta United posteerde de 26-jarige aanvaller al eens op zijn originele positie als linksbuiten en koos voor Luuk de Jong als diepste spits. Daarmee loste De Boer het probleem op dat het Nederlands elftal geen aanspeelpunt in de diepte had en zorgde de bondscoach ervoor de opkomende backs van Oranje ook een kop-graag hoofd hadden om hun voorzetten op af te leveren. Dat laatste is, helemaal wanneer je tegenstander het centrum vakkundig dicht timmert en je als zwervende spits overal tegen obstakels aanloopt, handig tegen kwalitatief mindere tegenstanders. Om die reden speelt Donyell Malen ook vaak vanaf de zijkanten bij het Nederlands elftal, terwijl hij ook als enige diepe spits uit te voeten kan. 

Luuk de Jong

Ten tijden van de laatste interlands van het Nederlands elftal (november 2020) zat de spits van Sevilla nog in de flow van vorig voetbaljaar. De Jong zorgde er met twee doelpunten hoogstpersoonlijk voor dat Sevilla de Europa League-finale van Internazionale won, maar verloor dit seizoen zijn basisplaats bij de Spaanse subtopper. De voormalig topscorer van PSV moet het daardoor doen met (korte) invalbeurten waardoor het lastiger is om zijn stempel écht te drukken. 

Daarnaast bleek De Jong ook in de wedstrijden van het Nederlands elftal niet helemaal geschikt voor het spel van Oranje. De boomlange spits is een luchtmacht op zichzelf, maar is in de balbehandeling en wendbaarheid van een totaal ander niveau dan de meeste aanvallers in het Nederlands elftal. Daardoor vertraagt het tempo van de Oranje-aanval op het moment dat De Jong de bal krijgt en dan is het, helemaal in de opbouw, lastig om door een goed georganiseerde defensie te spelen. Dat laatste lijkt ook de reden dat hij zijn basisplek bij Sevilla inmiddels is kwijtgeraakt aan de veel dynamischere Youssef En-Nesyri. Dat hoeft niet te betekenen dat De Jong ook definitief afgeschreven dient te worden voor Oranje. In tegendeel: de boomlange aanvaller is de rol van pinchhitter op het lijf geschreven. Wanneer het pompen of verzuipen is, kun je met de in Zwitserland geboren aanvaller zoden aan de dijk zetten. 

Wout Weghorst 

Een alternatief voor De Jong in de spits is nog altijd Wout Weghorst. De 28-jarige aanvaller van VfL Wolfsburg is misschien wel de meest onderschatte spits van de afgelopen jaren, helemaal als het aankomt op het Nederlands elftal. Waar de bondscoaches de afgelopen jaren steevast voor De Jong kozen als tweede spits, bleef Weghorst betreurd achter in Wolfsburg en keek de wedstrijden van Oranje waarschijnlijk ‘gewoon’ thuis.

De oud-speler van FC Emmen, Heracles Almelo en AZ lijkt dit seizoen echter meer dan ooit kans te maken op een uitverkiezing voor Oranje. Met veertien doelpunten in twintig wedstrijden is hij na Erling Haaland (14), André Silva (17) en Robert Lewandowski (24) de meest productieve speler in de Bundesliga van dit moment. Mede door de doelpuntenregen van Weghorst staat Wolfsburg op dit moment op een derde plek in de hoogste Duitse voetbalklasse. 

Daarmee draait hij een aantoonbaar beter seizoen dan Luuk de Jong, maar de kans is groot dat bondscoach De Boer voor de volgende interlandperiode wéér voor de Sevilla-aanvaller kiest. De 30-jarige spits is de veilige keuze, maar op dit moment niet de meest ideale optie om het Nederlands elftal naar het volgende niveau te brengen. Maar helemaal uitsluiten dat Weghorst niet bij het Nederlands elftal komt mag je nooit, anders krijg je een soortgelijk scenario waarin Bas Dost zich bevond. 

Bas Dost

Als er op dit moment één Nederlandse spits lekker bezig is, dan is het Dost wel. De 31-jarige aanvaller is sinds zijn transfer naar Club Brugge goed op schot met vijf doelpunten uit zeven wedstrijden, maar beëindigde zijn interlandcarrière drie jaar geleden al. De destijds 28-jarige aanvaller miste waardering vanuit Zeist en zag het niet langer zitten om eens in de twee maanden zich te melden voor een week lang trainen, warmlopen tijdens een wedstrijd en dan toch niet invallen. 

Desalniettemin zou Dost op het aankomende EK een rol van betekenis hebben kunnen spelen. Toch loopt Dost, net als De Jong en Weghorst, tegen dezelfde lamp aan van de norm voor de spits van Oranje. Niet bewegelijk genoeg. Geen goede basistechniek. Zo snel als een slak. Draaicirkel van een heftruck. Maar ook: een vizier van een scherpschutter waarmee je wedstrijden wint die je niet open kan dribbelen.