Gakpo heeft Van de Beek-probleem

Cody Gakpo werkte zich op het scorebord in de belangrijke wedstrijd tussen Newcastle United en Liverpool. De van PSV overgekomen vleugelaanvaller beleeft een stroeve start bij zijn nieuwe club, dat dit seizoen teleurstellend presteert. Gakpo werd binnengehaald als de nieuwe grote man in de aanval, maar kan zijn WK-rol nog niet vertolken op Anfield Road. Waarom dat is? Dezelfde reden waarom Donny van de Beek de bank bij Manchester United niet afkomt.

Heel even zag Cody Gakpo de ruimte in de wedstrijd tegen Newcastle United. De Nederlandse buitenspeler startte ook tegen The Magpies, die dit seizoen meedoen om de Champions League plaatsen, in de punt van de aanval van het team van Jürgen Klopp, maar verliet die centrale positie meer dan eens om te wisselen met Darwin Núñez, die vanaf de linkerkant startte. De Uruguayaan tekende na tien minuten voor de eerste treffer. Een kleine tien minuten later zag Gakpo de ruimte om, zonder bal aan zijn voet, van links naar het centrum te dribbelen, een schitterende pass van Mo Salah te ontvangen en kon de bal achter doelman Nick Pope werken.

Cody Gakpo en zijn originele transferwens

Het was niet alleen voor Gakpo een broodnodig doelpunt. De aanvaller kwam deze winter voor vijftig miljoen euro over van PSV. Na zijn glansrol in de groepsronde van het WK leek de aanvaller onhoudbaar voor de Eindhovenaren. In zekere zin waren de drie doelpunten in Qatar de kers op de voetbaltaart die Gakpo in zijn laatste half jaar in de Eredivisie bakte. De andere kant van die recordtransfermedaille laat óók zien dat Gakpo niet heel veel keuze had deze winter. Helemaal omdat zijn originele transferplan, net als in de zomer, opnieuw in Het Kanaal van de Noordzee in plaats van de Engelse krijtkusten strandde.

Manchester United zou in de winterstop nog wel een poging gedaan hebben om Gakpo los te weken. Het was echter met de handen gebonden: na een transferzomer met een rekening van zo’n tweehonderd miljoen euro was er al veel geld uitgegeven. Dat de eigenaren van de club, de Amerikaanse familie Glazer, de club in de verkoop hebben gezet en er geen grote uitgaves gedaan konden worden in de winterstop – en United Wout Weghorst (Burnley) en Marcel Sabitzer (Bayern München) op huurbasis overnam en geen vijftig miljoen euro kon aftikken voor Gakpo.

Wachten tot het moment dat Manchester United wél het budget had om Gakpo aan te trekken, was er echter ook niet. De Nederlandse aanvaller was op het veld van onschatbare waarde, maar voor de (toekomstige) financiële huishouding van de Eindhovenaren was de linksbuiten nóg belangrijker. De Eindhovenaren zagen de afgelopen seizoenen de transferinkomsten dalen, de transferuitgaves en de salarissen stijgen en bouwden daarmee meer transfer- en langlopende schulden op. Dat zorgde ervoor dat de nood al hoog was om in de zomer afscheid te nemen van Gakpo, maar door het een half jaar te rekken, haalde PSV wel een kleine tien miljoen euro meer binnen.

Dat is niet het enige verschil voor Gakpo. De aanvaller gaf vorig jaar al aan dat hij de gehele transferzomer richting een overgang naar Old Trafford werkte. Dat dit uiteindelijk niet door ging en er met Liverpool een club kwam die in hetzelfde segment zit, is op eerste oog een geschenk uit de voetbalhemel voor Gakpo. Met de verkoopnoodzaak van PSV in het achterhoofd en de belangrijkste verschillen tussen Jürgen Klopp en Erik ten Hag in het oogschouw, zorgt dat voor een contrast waaruit kan blijken waarom Gakpo in eerste instantie naar Manchester, de aardsrivaal van Liverpool, vertrok.

Jürgen Klopp en Erik ten Hag

Het verschil tussen de trainers van Manchester United en Liverpool vat zich samen in de overgang die PSV maakte door van Roger Schmidt-voetbal naar de meer gestructureerde Van Nistelrooy-opbouw te gaan. Bij Liverpool draait het spel, net als bij Schmidt bij PSV in het verleden, om reactievoetbal en in een hoog tempo zo snel mogelijk bij de goal van de tegenstander komen. Dat neemt voor een aanvaller als Gakpo, of hij nu in de spits staat of vanaf de linkerflank speelt, een belangrijke beperking met zich mee.

De Nederlander heeft met zijn lengte, kracht, snelheid en techniek een unieke en veel gevraagde combinatie in het (Engelse) voetbal. Om daar in de situatie van Gakpo écht gebruik van te maken, heet hij ruimte achter de defensie nodig om in te kunnen duiken. Deze was er tegen Newcastle United, want de ploeg van Eddie Howe doet mee om Champions League-voetbal en rook zijn kansen tegen de zwalkende ploeg van Jürgen Klopp, en omdat er met Núñes een linksbuiten op het veld stond die met Gakpo van positie kon wisselen. Dat zijn echter ook niet de wedstijden waarin Liverpool belangrijke punten laat liggen; dat zijn de partijen tegen de Wolverhamton Wanderers en de Brightons – ondanks de uitstekende prestaties dit seizoen – van de Premier League.

Dat Manchester United de wedstrijden tegen (boven verwachting presterende) middenmoters en laagvliegers vorig seizoen afsloot zoals Liverpool dit jaar, is niet het belangrijkste verschil tussen Liverpool en United. Die heet dit seizoen Marcus Rashford, die door de uitgebleven transfer van Gakpo naar Manchester United het volste vertrouwen krijgt als linksbuiten van Manchester United. De manier waarop Ten Hag deze positie invult, staat bijna haaks op de manier waarop Klopp het liefste met zijn buitenspelers speelt – en daar ligt ook de mogelijke reden dat Gakpo (voorlopig) niet op de flanken te vinden zal zijn bij Liverpool en als spits het hoge verwachtingspatroon waar zal moeten maken.

Wanneer een team vanuit het omschakelmoment meteen volgaß naar het doel van de tegenstander gaat, ligt er over het algemeen één route voor de buitenspeler en/of de spits: die kan ‘kruisen’ met de naar binnenkomende flankenspeler of in één lijn naar zestien van de tegenstander lopen en daar tussen een stuk of drie directe tegenstander de ruimte vinden voor een schot, een pass of een kaats. Dat terwijl Rashford bij United eigenlijk hetzelfde spel als Gakpo bij PSV liet zien: hij is constant in beweging op de linkerflank, speelt niet extreem hoog op het veld en kan zo met een loopactie ook door de laatste linie breken en weggestoken worden.

Van de Beek-probleem

Dat zijn de spelsituaties waarin Gakpo dit seizoen zo uitblonk bij PSV en op het WK. Wanneer de Nederlandse aanvaller ruimte voor zich heeft, staat er geen maat op de recordverkoop van PSV. Doelpunten in een grote wedstrijd zoals tegen Newcastle of de stadsderby tegen Everton maken hem de topscorer van Liverpool in 2023, en dat tekent ook de situatie van Liverpool op dit moment: Gakpo vertrok naar een team dat, net als Manchester United op het moment dat Van de Beek kwam, in een van de lastigste fases van de afgelopen seizoenen zit.

Gakpo is natuurlijk een ander mens en speelt op een andere positie; de noodzaak van PSV om te verkopen, is ook voor Gakpo een groot risico. De 23-jarige aanvaller kan immers zomaar in een Van de Beek-situatie terecht komen: op dit moment heeft Gakpo door zijn aankoopstatus nog voldoende krediet, maar als Roberto Firmino zijn contract niet velengt (of zijn vorm terugvindt) en flankenflitser Luis Diaz is weer topfit, heeft Klopp spelers tot zijn beschikking die in de basis veel beter bij zijn manier van voetballen passen dan het basisniveau van Gakpo op dit moment.

Is Gakpo een speler die, ook al speelt ‘ie de rest van zijn Liverpool-tijd in de punt van de aanval, nog steeds zijn stempel kan drukken? Daar bestaat geen twijfel over. Of de situatie rondom de club ook die mogelijkheid biedt, is echter wel de vraag. Een aankoop van vijftig miljoen euro die na drie doelpunten in de groepsronde op het WK ‘slechts’ twee goals maakt in zeven wedstrijden voor zijn nieuwe club, is niet de start waar je als nieuweling op hoopt – en vergeet niet: in Engeland hebben ze niet elke PSV-uitblinkbeurt van de afgelopen jaren gezien.

In dat opzicht begint Gakpo precies op het juiste moment met pieken. Na een wedstrijd of tien is het nieuwe er wel af, zijn er steeds minder excessen te vinden om acties, passes en doelpogingen zonder rendement te verklaren en leert de wet van de moderne (lees: steenrijke) Premier League dat er in een selectie bij een topploeg altijd een grotere aankoop, vergelijkbare speler of bankzitter van tientallen miljoenen euro’s klaar staan om de gemiste kansen van anderen wél te benutten.

West Ham

Liverpool