Huntelaar smeekt om onderhandelingskoning

De uitschakeling van Ajax in de Champions League hing natuurlijk al in de lucht. Na de 0-3 nederlaag tegen Liverpool ging er definitief een streep door de overwinteringsambities in het Miljardenbal. De Amsterdammers gaven historisch veel geld uit op de transfermarkt, maar de aankopen komen nog niet aan het niveau van de koopjes van Overmars.

In deze Ajax-tijden gaan de gedachten nog wel eens terug naar het moment dat de wijlen Johan Cruijff in 2010 het parkeerdek van zijn Arena op kwam rijden. Hoe de legendarische nummer veertien, met die rust in de woorden die elkaar zo vlug als Messi’s balaanrakingen opvolgen, uitlegde dat Ajax in vaarwater was beland die de club meer kwaad dan goed had gedaan de afgelopen jaren en dat er een (niet zo) Fluwelen Revolutie nodig was om een einde te maken aan de miskopen, falende combinaties en tegenvallende prestaties van de Amsterdammers. Dat bleek, in meer dan één opzicht, een ommekeer voor de club. Dat Marc Overmars niet alleen op het veld en in de onderhandelingskamer een vlugge jongen was, kostte uiteindelijk niet alleen de voormalig directeur spelerszaken de kop.

Ajax

De Amsterdammers draaiden, ondanks een investering van 105 miljoen euro, nog steeds een zeer winstgevende transferzomer. In totaal werden er vijftien spelers aangetrokken deze zomer. De zeventien spelers die vertrokken brachten in totaal zo’n 216 miljoen euro op. Dan denk je op het eerste moment: “Lekker gewerkt, Gerry”. In dezen is eerder een spreekkoor “Erik, bedankt, Erik, bedankt” van toepassing, want zonder de dikke 152 miljoen euro die Machester United deze zomer overmaakte aan blijft er een kleine zestig miljoen euro over. Kunnen de handen dan op elkaar voor een 31 miljoen euro-transfer van Sébastien Haller? Na zo’n Champions League-seizoen? Niet echt.

Dat de Amsterdammers zo´n goede uitgaande transferzomer draaide, zorgt niet alleen op macroniveau voor een scheef beeld – hoe goede onderhandelaar ben je op het moment dat een van de rijkste clubs ter wereld naast de trainer, ook twee basisspelers wegkoopt binnen een paar maanden? Die onderhandelingsskills komen dan vooral naar de voorgrond op het moment dat de technisch eindverantwoordelijke de keuzes moet maken om de uitgaande transfers op te vangen. Voor het geld van Lisandro Martínez kocht Ajax Calvin Bassey (24 miljoen euro) en Ahmetcan Kaplan (9,5 miljoen euro, en Schuurs bracht in de basis negen miljoen euro op). De transfer van Bergwijn (31 miljoen euro) kan het gemis van Antony opvangen, maar ook Fabio Conceição (vijf miljoen euro) en Lucas Ocampos (vier miljoen euro huurprijs en eigenlijk 20 miljoen euro aankoopprijs) komen daar ook voor in aanmerking.

Dit was alleen niet de eerste zéér lucratieve transferzomer van Ajax de afgelopen jaren. Na de succesvolle Champions League-campagne, die in de halve finale tegen Tottenham Hotspur eindigde, werd Matthijs de Ligt (Juventus, 85,5 miljoen euro) en Frenkie de Jong (FC Barcelona, 86 miljoen euro) het hart van dat elftal weggekocht. De reactie op die aderlatingen was vanuit beleidsmatig opzicht heel anders: Ajax kocht Edson Álvarez voor vijftien miljoen euro van Club America en haalde Lisandro Martínez voor zeven miljoen euro op bij Defensa y Justicia. Met andere woorden: voor één ‘Bassey’ van Hamstra haalde Overmars één speler die al zo’n zestig miljoen euro opbracht (Martínez) en één speler ondanks een bod van vijftig miljoen euro in de Johan Cruijff ArenA gehouden kon worden.

Alfred Schreuder

In de vier jaar dat Erik ten Hag op de trainersstoel bij Ajax zat, hoorde je hem niet één keer over de spelers die hij tot zijn beschikking had, de opties die hij niet had of dat hij terug viel op het feit dat ook de huidige trainer van Manchester United in Amsterdam jaarlijks een nieuw team moest bouwen omdat het bedrijfsmodel van de club nu eenmaal is ingericht op een jaarlijkse (minimale) transferopbrengst van zo’n vijftig miljoen euro. Dat Ajax die doelstelling op basis van de huidige transferzomer voor de komende twee jaar binnen heeft, is echter nog geen reden dat er een selectie staat die niet alleen in de basis(elf) aan de eisen van de trainer voldoet, maar vooral in de breedte de coach voldoende variatiemogelijkheden geeft.

Dat er geluiden zijn dat de zaakwaarnemer van Schreuder (te) veel invloed zou hebben (en deze verhalen heel lang niet vanuit Amsterdam over kwamen vliegen) zegt eerder iets over het functioneren van de technische beleidsbepalers dan over de desbetreffende zaakwaarnemers. Dat is eerder een signaal dat de scouting niet goed is ingericht, niet goed functioneert of er simpelweg niet (genoeg) naar omgekeken wordt door de eindverantwoordelijke. Met de wijsheid van nu lijken er niet één, maar twee scheve wegen samen te komen: naast de juiste aankopen, blijkt ook in de jeugdopleiding niet de juiste spelers te zitten die de hoofdtrainer nodig heeft om zijn basiselftal op te bouwen. Dan kunnen daar, net als bij Feyenoord en PSV, argumenten tegenover gezet worden dat er inderdaad veel wisselingen in het elftal zijn geweest. Dat is ook inherent aan het trainerschap bij een Eredivisie-topclub.

Dat het Hamstra en Huntelaar niet is gelukt om Schreuder een selectie te geven waarin hij meer vertrouwen heeft dan de eerste dertien à veertien spelers, is pijnlijke constatering nummer één. Dat dit duo véél meer geld uit gaf dan Overmars bij een toptransferzomer en in deze fase van de competitie minder presteert dan de ploeg(en) die Ten Hag opbouwde, vallen lang niet alleen op het conto van de trainer te schrijven. Ook niet wanneer de trainer veel invloed zou hebben op het aankoopbeleid. Hij voert de onderhandelingen immers niet. Dat Martínez ook een lange tijd buiten het elftal stond en pas na een jaar écht zijn draai vond bij de Amsterdammers, laat zien dat ook voor spelers als Bassey er nog genoeg in het vat zit.

Klaas Jan Huntelaar

Marc Overmars had als speler eigenlijk alles binnen het topvoetbal al meegemaakt. Hij won prijzen, speelde met de grootste voetballers van zijn generatie en mag zelf met clubs als Ajax, Arsenal en FC Barcelona ook terugkijken op een rijke spelerscarrière. Daarmee toont de tegenwoordig technische baas van FC Antwerp veel meer overeenkomsten met Huntelaar dan met Hamstra. Dat Huntelaar nog een in een leerproces zit voor zijn toekomstige vak, verandert niets aan het feit dat ook voor de oud-spits van onder andere Real Madrid, AC Milan en Schalke 04 de wetten van het internationale topvoetbal hem allerminst vreemd zijn. Het onderhandelingsspel, de ‘salestechnieken’ en andere verkoperskunsten kan de oud-international wellicht beter leren van iemand die de kneepjes van dat vak het beste kent.

Huntelaar heeft in alles het Ajax-DNA, behalve in het vakgebied waar hij zijn eerste stappen zet. Dat komt door ervaring, leert onder andere de “sportieve ontwikkeling” die Overmars in de bestuurskamer van Ajax doormaakte. Daardoor kan Ajax op zoek gaan naar een technisch directeur die met een bewezen reputatie als selectiebouwer en transferinkomstengenerator, of het kan The Hunter door de lagen van de Ajax-organisatie laten jagen op buitenkansjes. Dat de Amsterdammers meteen een persoonlijkheid hebben om mee naar buiten te treden, maakt het werk voor de nieuw onderhandelkoning van Amsterdam alleen maar makkelijker.

Dat voetbalorganisaties inmiddels zo groot zijn dat er meerdere mensen op één post gezet worden, is alleen maar logisch aangezien de business ook blijft groeien. Ajax is nooit vies geweest van het innoveren en aangezien het eerder aannemelijk is dat het de kaarten heeft gezet op Klaas Jan Huntelaar dan Gerry Hamstra, is het ook een overweging om daar de volgende keuze op te baseren. Wanneer je als eindverantwoordelijke meer dan honderd miljoen euro over de balk strooit en op het einde van de transferperiode nóg bijna veertig miljoen wil investeren, is het vooral de vraag of de club niet teveel vertrouwen heeft gehad in een technische baas zonder enige ervaring in het internationale topvoetbal, met het bouwen van een selectie van een topclub of het onderhandelen in een spel om tientallen miljoenen in plaats van maximaal zo’n tien miljoen euro.