Ajax heeft moderne Frank de Boer in huis

Het leek er lang op dat Ajax geen gebruik meer maakte van Lisandro Martínez. De Argentijnse verdediger leek zich door de aanwezigheid van Daley Blind (centrale verdediging) en het aanblijven van Nicolas Tagliafico (linksback) op het tweede plan te eindigen, maar stelt de afgelopen wedstrijden het vertrouwen van Ajax-trainer Erik ten Hag niet teleur. 

Als je één blik op Lisandro Martínez werpt, dan zie je niet meteen een slopende centrumverdediger. De Argentijn haalt de één meter tachtig niet, ziet er niet uit als de Zuid-Amerikaanse slager die in het verleden het centrum van een verdediging bemande en begon in zijn eerste periode bij Ajax dan ook niet in het hart van de defensie, maar als verdedigende middenvelder. De linkspoot heeft in de anderhalf jaar dat hij nu in Amsterdam actief is, bewezen dat hij veel méér is dan de gemiddelde verdediger uit Zuid-Amerika. De Argentijn heeft wel wat weg van een oudgediende van Ajax. 

Lisandro Martínez en Ajax

Ajax contracteerde Martínez in de zomer van 2019. De Amsterdammers namen de Argentijn voor zeven miljoen over van Defensa y Justicia, waar de destijds 21-jarige Argentijn in het professionele voetbal debuteerde nadat hij zijn jeugdopleiding genoot bij de club waar ook Lionel Messi groot werd gebracht: Newell’s Old Boys. Ajax had bij aankomst van Martínez in Amsterdam net afscheid genomen van Matthijs de Ligt (Juventus) en Frenkie de Jong (FC Barcelona) en aangezien de linkspoot op de posities uit de voeten kon waar de twee uitgezwaaide sterspelers van de Amsterdammers ook acteerden, schiep dat meteen hoge verwachtingen van de miljoenenaankoop. 

Martínez begon welvarend aan zijn tijd in Amsterdam. Het in het eerste seizoen maakte de linkspoot 24 Eredivisie-wedstrijden mee en kwam hij in alle competities tot 41 optredens in het shirt van de Amsterdammers. Destijds werd de 1,78 meter grote Argentijn nog vooral ingezet als defensieve middenvelder (22 wedstrijden, twee doelpunten en één assist), maar stond hij ook vaak als centrale verdediger (19 wedstrijden) opgesteld. Aan het begin van zijn tweede seizoen veranderde dat perspectief echter: door het aantrekken van Davy Klaassen afgelopen zomer en door de doorbraak van Ryan Gravenberch, die als favoriete positie de linkerzone van het controlerende middenveld heeft, maakte een einde aan de speelkansen voor de verdediging. Terwijl Daley Blind de uitverkorene was als linker centrale verdediger en het feit dat Nicolas Tagliafico ondanks de geruchten over een toptransfer toch in Amsterdam bleef, zorgde ervoor dat Martínez als reservespeler aan zijn tweede seizoen in Amsterdamse dienst begon. 

Desalniettemin kreeg Martínez de afgelopen maanden zijn kansen van Erik ten Hag. Tot nu mocht hij 23 keer opdraven in het Ajax-shirt, maar deed dat wel voor een groot deel (13 keer) als invaller. Vooral in de Champions Leauge-wedstrijden deed de Ajax-coach vaak een beroep op basiskracht Martínez en de laatste weken stond de Argentijn ook in de Eredivisie, KNVB Beker én de Europa League bij de eerste elf van Ten Hag. Met name de laatste weken lijkt de progressie die de Argentijn boekte in vergelijking met zijn eerste periode bij Ajax zichtbaar. 

Voetballende verdediger

De kwaliteiten die een speler zoals Martínez toevoegt aan het elftal zijn inmiddels wel bekend. De Argentijn neemt zijn Zuid-Amerikaanse temperament mee in het veld en koppelt deze aan het technische vermogen zoals ‘we’ dat graag zien van een verdediger uit de Hollandse School. Waar spelers zoals Blind het overzicht en het passingsvermogen hebben om altijd op de goede plek te staan en een linie over te slaan wanneer dat mogelijk is, zorgt Martínez er met zijn wendbaarheid, snelheid en felheid er een bepaalde urgentie aan toe. Een die een Blind bijvoorbeeld niet kan leveren om dat hij simpelweg niet snel genoeg is, waardoor Martínez naast de ervaren Ajax-verdediger, zoals in de wedstrijd tegen Sparta Rotterdam, of achter Blind, zoals in het Europa League-duel tegen Lille, beter uit de verf komt dan wanneer Blind niet meespeelt. 

Sterker nog: de twee linkspoten vullen elkaar aan en maken elkaar, mits ze samen spelen, alleen maar sterker. Helemaal wanneer Blind op het centrale middenveld speelt en Martínez als linker centrale verdediger opgesteld staat, heeft hun wisselwerking een bepalend effect voor het spel van de Amsterdammers. Zowel Blind als Martínez zijn spelers die aan de bal het liefste de voetballende oplossing zoeken. Blind staat bekend om zijn goede passes, maar ook Martínez laat dit seizoen zien dat hij aan de bal ook een meerwaarde is voor Ajax. De Argentijn kan dit seizoen zelfs betere cijfers overleggen als het gaat om aangekomen passes (89,19% in de Eredivisie) dan Blind (86,82%). Daarbij moet gezegd worden dat Martínez gemiddeld minder vaak een pass verstuurt per negentig minuten (78,5) dan zijn Nederlandse teamgenoot (85,8). Wel eindigen de passes van Blind vaker in een kans (1%) dan bij Martínez (0,8%), maar is dat verschil ook te verklaren omdat Martínez dit seizoen ook wedstrijden als linksback speelde en je vanuit de as gemakkelijker een teamgenoot in een kansrijke positie kunt krijgen. 

Blind-Martínez tandem

Feit blijft wel dat Ajax twee spelers heeft die op basis van voetballende kwaliteiten gelijkwaardig aan elkaar zijn. Dat Martínez meer verdediger is dan Blind, hoeven we je niet uit te leggen, maar het feit dat Blind beter gaat spelen met Martínez in zijn rug heeft wel een interessant uitgangspunt. De Argentijnse verdediger is een stuk sneller en wendbaarder dan zijn Nederlandse concullega en heeft daarnaast ook het lef om met de bal aan de voet het middenveld in te dribbelen. Martínez maakt gemiddeld 2,2 geslaagde acties per negentig minuten (84% van totale acties) en dat is vooral belangrijk op het moment dat Blind vóór hem speelt. 

Ajax wil Blind het liefst zo veel mogelijk in balbezit hebben op het moment dat de ploeg een aanval opbouwt. Op het moment dat Martínez vanuit de centrale verdediging een dribbel inzet en dus over Blind heengaat, zal de directe tegenstander van Blind een keuze moeten maken: dan kan hij in de mandekking blijven staan bij de 30-jarige Nederlander of instappen om de rush van Martínez tegen te houden. In de meeste gevallen kiest de tegenstander voor de tweede optie, waardoor Blind vrij komt te staan en aangespeeld kan worden. Aangezien Martínez het grootste gedeelte van zijn individuele acties succesvol afrondt én hij een hoog passingspercentage heeft, heeft Ajax zo een extra manier om Blind vrij te spelen op het moment dat Martínez in de basisopstelling van de Amsterdammers staat. Daarvoor moet Blind wel als verdedigende middenvelder worden ingezet; op het moment dat Martínez als linksback speelt, zullen deze situaties veel minder voorkomen. 

Moderne Frank de Boer

Los van het extra wapen dat Martínez in de opbouw en in offensief opzicht brengt, maken zijn kwaliteiten als voetballende verdediger in combinatie met de felheid en de beleving van de Zuid-Amerikaanse spelers hem tot een grote waarde voor de ploeg van Erik ten Hag. Een totaal ander type als Blind, maar dat maakt de Argentijn een type speler dat in deze fase van het seizoen onmisbaar lijkt voor een team. 

Het lijkt er daarom op dat Ten Hag voorlopig niet meer om Martínez heen kan. De Argentijn werpt zich op als een soort moderne Frank de Boer: de techniek en het inzicht van de tegenwoordig bondscoach van het Nederlands elftal combineert hij met meer snelheid, felheid en lef die in het hedendaagse voetbal ervoor zorgen dat er ruimtes ontstaan voor de creatieveling op het middenveld.