Southgate zorgt voor EK-stunt

Italië en Engeland staan aanstaande zondag tegenover elkaar in de finale van het EK 2020. De Italianen gelden als de grote favoriet voor de eindzege, terwijl de Engelsen hun eerste succes in ruim vijftig jaar hopen te vieren. 

Aanstaande zondag de finale van het EK 2020 op Wembley op het programma. Italië is officieel de thuisploeg van het duel, maar Wembley zal toch voor een groot deel wit-rood kleuren. Voor de Engelsen betekent het behalen van de finale van een eindtoernooi het einde van een vijftigjarige vloek op de ploeg. Met een eindstrijd in de eigen hoofdstad kunnen de Engelsen hun voetbalsprookje voltooien. 

Engeland en EK 2020

Het blijft desalniettemin een bijzonder fenomeen: Engeland op eindtoernooien. De Premier League is al sinds jaar en dag één van de sterkste, zo niet dé sterkste, competitie ter wereld. Desalniettemin is de finale plek van zondag de eerste eindstrijdplaats van de Engelsen in vijftig jaar. Het internationale karakter van de Premier League is al vaker genoemd als één van de oorzaken van de Engelse prijzendroogte in het internationale voetbal. The Three Lions hebben altijd één of meerdere spelers van wereldklasse in de ploeg zitten, maar het kwaliteitsverschil met de rest van de ploeg is vaak zo groot dat het lastig is om ver te komen in toernooien. 

De topclubs uit de Premier League hebben veel buitenlanders staan op cruciale posities, waardoor het voor een Engelse speler sowieso al moeilijker is om door te breken bij een topclub – en daar ook een aantal jaar op hoog niveau te spelen. Dat de Engelse nationale ploeg vrijwel nooit afwijkt van het 1-4-2-3-1-systeem maakt de opdracht voor The Three Lions ook niet gemakkelijker: je kunt boeken schrijven over die speelstijl, zo veel is daar inmiddels over bekend. Daarbij spelen de creatieve spelers van Engeland steevast in andere systemen bij hun clubs. 

Gareth Southgate

Als je aan Engels voetbal denkt, dan gaan je gedachten automatisch uit naar de Premier League. Daar ligt de grootste misvatting over Engels voetbal. We kijken naar de Premier League om elftallen als Liverpool, Manchester City en Chelsea oogstrelend voetbal te zien spelen. Als je Engels voetbal wil zien, moet je echter niet naar de top kijken. Dan zal je aandacht uit moeten gaan naar teams buiten de top van de Premier League. Of teams als Middlesbrough, Crystal Palace en Aston Villa uit de jaren negentig en het begin van de zero’s. Elftallen waar bondscoach Southgate als centrale verdediger de regels van het Engels overlevingsvoetbal met de paplepel kreeg ingegoten. 

Dat er de afgelopen jaren steeds meer Engelse spelers in de top van de Premier League spelen, zorgt ervoor dat Southgate als coach een luxe heeft die hij als speler nooit had. Daardoor zorgen de creatieve spelers van Engeland ervoor dat er geprofiteerd kan worden van de ruimtes die Italianen in aanvallende modus weggeven. De wedstrijd wordt echter gewonnen door die onverwoestbare basisbeginselen van het (Engels) voetbal: als je makkelijker doelpunten weggeeft dan goals maakt, speel je altijd een verloren wedstrijd. Southgate kan daar over meepraten: als Premier League-kelderklasbak vocht hij negentig minuten lang tegen betere elftallen. Dat hij geen voetbal op de mat kan brengen zoals de topcoaches uit de Engelse competitie dat doen, is niet meer dan logisch. 

Topteams uit de Premier League laten je geloven dat Engels voetbal de schitterende acties van Raheem Sterling, de oogstrelende techniek van Mason Mount en de magische linker van Phil Foden zijn. Southgate bewijst het tegendeel. Als voetballer was hij het schoolvoorbeeld dat de Engelse manier van spelen niets met mooi voetbal te maken heeft. Engels voetbal is bitterder dan Guinness en meer gebonden aan (die) traditie dan de koninklijke familie. Dat maakt van Engels voetbal vooral de tackles van Kalvin Phillips. Het is zo robuust als het aangezicht van Harry Macguire. Onvoorspelbaarder dan de lange ballen van doelman Jordan Pickfort. Dat maakt het misschien niet altijd leuk om naar te kijken. Maar nóg minder leuk om tegen te spelen. Alleen daarom maakt Engeland een goede kans om de EK-trofee ook na zondag in Londen te houden.