Van Nistelrooij fopte Heitinga met oude spitsentruc

Ruud van Nistelrooij en John Heitinga stonden op de Oranje-trainingen genoeg tegenover elkaar. Als trainers van de belofteploegen van de Eredivisie-toppers maakten ze het elkaar ook lastig. Toen het afgelopen weekend om de Champions League-knikkers ging, leek Heitinga wel vergeten met wie hij te maken had en liet hij zich, net als veel (grote) verdedigers voor hem, foppen door Van The Man.

PSV, Ajax en het duel tussen Van Nistelrooij en Heitinga

Vlak voordat de tweede helft begon, pakte John Heitinga Brian Brobbey vast. Het was geen arm-over-de-schouder-gesprek. Heitinga pakte zijn invalspits bij z’n hoofd vast, testte of zijn kaakspieren net zo sterk waren als de rest van zijn lichaam en zei zijn laatste woorden tegen de bekritiseerde spits.

Het moment dat Ruud van Nistelrooij de catacombe uit kwam lopen, Brobbey in de spits zag en Calvin Bassey niet meer op het veld vond, wist hij ‘t waarschijnlijk al. Deze gaan we winnen.

Van Nistelrooij keek naar het veld. Naar de gevaarlijkste PSV-man die niemand niet in de eerste helft zag. Xavi Simons werd het in de eerste helft vakkundig afgedekt door de Amsterdammers – een beetje zoals Johan Bakayoko gedekt had moeten worden voor de eerste PSV-treffer.

Dat Heitinga Grillitsch van het centrale middenveld haalde, Klaassen een linie terug zette, Tadic op tien liet spelen en daarmee de gecreëerde vastigheden aan de kant zette, was de buitenkans waar spits Van Nistelrooij ook in zijn actieve carrière tientallen minuten per wedstrijd op kon wachten.  

Assist van Brobbey

De Ajax-ellende begon eigenlijk pas toen Brobbey in het veld kwam. Dat was niet eens door de ongeconcentreerde passing, de slordige balaannames en daardoor Brobbeys onvermogen om Ajax te laten voetballen op de manier die hij nodig heeft.

Brobbey had daardoor niet lang nodig om de voormalig topschutter van het Nederlands elftal te helpen. Met een schitterende assist zette hij PSV-speler Xavi Simons op een rode loper naar het Ajax-doel. Gerómino Rulli vertolkte de rol van uitsmijter met verve. Hij haalde Simons neer in de eerste in een serie van twijfelachtige beslissingen van de doelman.

Waar Heintinga met zijn wissel meer voorwaartse druk wilde creëren, gaf hij PSV waaraan het ontbrak in de eerste helft: Simons aanspelen met een pass in de voeten en de ruimte voor zich.

Florian Grillitsch

Simons werd in de eerste helft vakkundig buiten het PSV-spel gehouden, onder andere door het spel van Florian Grillitch. De Duitse middenvelder kreeg de laatste weken pas zijn eerste kansen van het seizoen – en het was ook niet voor het eerst dat een Ajax-trainer zich genoodzaakt voelde om Calvin Bassey te vervangen met de meest defensieve middenvelder.

Daardoor kwam Klaassen op het centrale middenveld te spelen. Als tien van Ajax heeft de aanvallende middenvelder veel meer rust in zijn spel dan bijvoorbeeld Steven Berghuis of Mohammed Kudus.

Een linie naar achteren ging de opbouw een stuk onrustiger dan wanneer de van het Grillitsch-spel de dominante factor in de opbouw was. De Duitse middenvelder was met 9,4% balbezit de meest invloedrijke Ajax-speler – Bassey was met 98% passsucces (40 passes in totaal, 39 geslaagd) de meest secure van alle Ajacieden.

De fout van Heitinga

Dat leverde in de eerste helft misschien niet het ‘Ajax in de aanval’-spel op. Ajax bewees in de tweede helft binnen een paar minuten tijd ook niet klaar te zijn voor een formatie met Brobbey als puntspeler – Simons was in de openingsminuten van de tweede helft al gevaarlijker dan de eerste 45 bij elkaar.

In de eerste helft lag er überhaupt weinig ruimte voor Simons. Ajax speelde dit seizoen al met een Mexicaanse mes-tussen-de-tanden-mentaliteit op zes (Álvarez) en probeerde het via het technische en traditionele ‘wij-zijn-Ajax-wij-zijn-de-beste’-spel dat voor Taylor gesneden koek is. Met die Duitse dirigent (Grillisch) op zes, heeft Ajax iemand die een duel kan winnen, een pass kan geven en de intensiteit van een PSV – Ajax als normaal beschouwd.

Grillitsch blijkt vooral een speler die aanvoelt wanneer hij één of twee keer moet raken, of even aan de wandel moet gaan met de bal om te temporiseren en ruimte te maken voor medespelers.

Dat laatste onderdeel haalde Heitinga uit het Ajax-spel met zijn wissel in de rust. Grillitsch zorgde ervoor dat de van-buiten-naar-binnen-lijnen van Simons en Bakayoko afgeschermd stonden als PSV in balbezit was. Hij was het rustpunt in de opbouw op het moment dat PSV druk zette en degene die vaak aanspeelbaar was om de lange bal naar voren te vermijden.

Het spitsenbrein van Van Nistelrooij

Waarom zou Van Nistelrooij de beresterke Ibrahim Sangaré toch opgesteld hebben op het moment dat de breker (Álvarez, red.) van de tegenpartij geschorst is? Waarschijnlijk om zo hoog druk te kunnen zetten zoals PSV deed.

Helemaal in de wetenschap dat er in de voorhoede van Ajax geen sterke koppers staan en er naast Sangaré met Jarrad Branthwaite genoeg (lucht)kracht aanwezig was om de cruciale duels rondom de middellijn te winnen. Met Veerman in plaats van Guti was er ook iemand die deze ballen snel weer naar voren kon brengen en Ajax steeds verder onder druk kwam  te staan in de tweede helft.

Dan is het wachten op dat eeuwenoude Van The Man strikes again.

Van Nistelrooij heeft duizenden minuten op het hoogste niveau ervaren hoe verdedigers, middenvelders en vleugelaanvallers hem in stelling brengen. Die eerste goal van PSV, en dan vooral de manier waarop Luuk de Jong zich vrijvocht tussen de Ajax-defensie, was één van die manieren.

Om het handelsmerk van Van the Man weer naar het Phillips Stadion te brengen, daarvoor hoefde de trainer van nu alleen te loeren zoals de spits van toen.

De Ajax-trainer kreeg door de achterstand het gevoel dat hij moest reageren. En als er één voetballer kon anticiperen op doelpunt-momenten, dan heette die Van Nistelrooy. De trainer van PSV liet in Eindhoven zien dat hij de wedstrijd van te voren (startopstelling/tactiek) en tijdens de wedstrijd (vasthouden aan originele strijdplan, ondanks dat PSV onder druk kwam te staan in 1^e helft) een stuk geduldiger was dan Heitinga, die misschien te vroeg naar een aanvallende opstelling ging.

Kun je dat de Ajax-trainer kwalijk nemen? Niet helemaal; hij zit niet zo comfortabel in zijn trainersstoel als Van Nistelrooij.

Nieuwe uitdaging Van Nistelrooij

Het neemt niet weg dat het handelsmerk van Van Nistelrooij als speler, die spits die altijd op de juiste plek staat of in de juiste positie komt om die bal tussen de palen te janken, de verdediger Heitinga kansloos liet zoals hij dat zo vaak deed. Ajax bouwde in de eerste helft aan aanvallen zonder dat sterke aanspeelpunt dat PSV in Van Nistelrooij had en in De Jong heeft.

Zo’n spits weet dat die ene kans altijd komt. Soms meerdere keren. Helemaal als een verdediger moet gaan aanvallen om z’n baan veilig te stellen, een linksbuiten die eerder zocht naar eerherstel dan een gelijkmaker en Brobbey de bal na een paar minuten in de ruimte geeft waar Grillitsch niet meer stond.

Daarmee legde PSV op basis van de spelerscarrière van Van Nistelrooij misschien wel de basis voor de overwinning in het Phillips Stadion.

Knokken. Wachten. Scoren. Stratum – oftewel: bier naar achteren gooien in de kroeg.

Het neemt ook weer een nieuwe eerste uitdaging mee voor Van The Man. Op elk niveau bracht zijn ploeg op voorsprong, maar hoe is hij in het verdedigen van een “Champions League”-overwinning?