Henk ten Cate: Bondscoach op het juiste moment

Het Nederlands elftal is na het plotselinge vertrek van Ronald Koeman hard op zoek naar een vervanger voor de meest eervolle trainersfunctie van het land. In de media kwamen de afgelopen weken al namen als Louis van Gaal, Frank de Boer, Philippe Cocu en zelfs Arsène Wenger voorbij. Zondag voegde Kees Jansma bij de nieuwe talkshow van Voetbal International de naam van Henk ten Cate toe, wat geen verkeerde keuze van de KNVB zou zijn.

Mocht de Nederlandse voetbalbond het voor elkaar krijgen om Ten Cate aan zich te binden, dan haalt het namelijk een bondscoach in huis met ruime ervaring in het Internationale topvoetbal. Als assistent-trainer bij Barcelona en Chelsea werkte de oefenmeester met jongens als Lionel Messi, Xavi, Andrés Iniesta, Frank Lampard en Michael Ballack, waardoor hij als geen ander weet waar gerenommeerde topspelers behoefte aan hebben om hun kwaliteiten bij zichzelf naar boven te halen. Bovendien liet Ten Cate bij Ajax zien als hoofdtrainer van een topclub over voldoende capaciteiten te beschikken.

Ajax-periode

Elke voetballiefhebber herinnert zich nog wel het seizoen dat Ten Cate aan het roer stond bij Ajax. De geboren Amsterdammer kwam in 2006 terug vanuit Barcelona naar Nederland om de ontslagen Danny Blind op te volgen en maakte er direct een swingend elftal van. Met grote talenten als Wesley Sneijder, Klaas Jan Huntelaar en Luis Suárez in de gelederen, aangevuld met ervaren rotten als Jaap Stam, Edgar Davids en Gabri, beschikte Ajax absoluut over veel kwaliteiten in de spelersselectie. Ten Cate lukte daarnaast wat zijn voorganger niet lukte: een hecht team maken dat voor elkaar door het vuur gaat.

De Nederlandse topclub bleef tot op de laatste speeldag bovenin meedraaien, maar het lukte uiteindelijk niet om het landskampioenschap te veroveren. Op 29 april 2007 stonden het PSV van Ronald Koeman, het AZ van Louis van Gaal en Ajax alle drie op 72 punten, alhoewel de Alkmaarders het beste doelsaldo hadden. Door het verlies van AZ had plotseling Ajax de beste papieren, maar op één doelpunt verschil zagen de Amsterdammers alsnog PSV langszij komen. De 0-2 overwinning van Ajax was daarmee niet voldoende. De titeldroom van Ten Cate werd ook het volgende seizoen geen werkelijkheid; in oktober vertrok de hoofdcoach naar Chelsea om assistent-trainer te worden.

Assistent

Ook als assistent-trainer bij Barcelona en Chelsea liet Ten Cate van zich horen. Zijn eerste periode was tussen 2003 en 2006 bij Barcelona toen Frank Rijkaard door Johan Cruijff naar voren werd geschoven. De Spaanse topclub wilde afscheid nemen van enkele bepalende spelers en nieuw talent naar voren schuiven, vergelijkbaar met de situatie waarin Koeman momenteel zit. Het lukte Rijkaard en Ten Cate om een schifting te maken en talenten als Messi, Xavi en Iniesta werden plotseling bepalende spelers. De Champions League-winst in 2005 was voor het duo Rijkaard-Ten Cate ongetwijfeld het absolute hoogtepunt uit hun periode in Barcelona.

De periode van Ten Cate bij Chelsea verliep wat anders dan verwacht. De Nederlander stapte in oktober pas in bij Londen, als laatste hoop voor Avram Grant die destijds niet de juiste trainerspapieren had om de leiding over Chelsea te hebben. Het lukte Ten Cate als veldtrainer om de Londenaren beter te laten voetballen en zelfs dicht bij de Premier League-winst te zitten. Uiteindelijk was het Manchester United dat aan het langste eind trok. Ook in de Champions League was dat het geval, want Chelsea verloor in de finale in Moskou na penalty’s. Manchester United-keeper Edwin van der Sar werd de held van de avond door de beslissende strafschop tegen te houden.

Na zijn periode bij Chelsea was Ten Cate lange tijd uit beeld van het Nederlandse publiek. Ten Cate vertrok eerst nog naar Griekenland om Panathinaikos onder zijn hoede te nemen, maar vervolgens was hij werkzaam bij Al-Ahli (Verenigde Arabische Emiraten), Umm-Salal Sports Club (Qatar), Shandong Luneng Taishan (China), Al-Jazira, Al Wahda (beide Verenigde Arabische Emiraten) en Al-Ittihad (Saoedi-Arabië). Clubs waarbij ongetwijfeld niet de ambities van de clubs de drijfveer waren, maar geld ogenschijnlijk een belangrijke rol heeft gespeeld.

Nederlands elftal

De bankrekening van Ten Cate na tien jaar rijke clubs is ongetwijfeld gespekt, maar er wacht wellicht nog één grote trainerklus voor de coach. Ten Cate heeft wel oren naar de meest eervolle baan, zoals hij dat zondag zélf in Studio Voetbal noemde. De hoofdtrainer heeft precies de ambities die de KNVB graag van de nieuwe bondscoach ziet: op de lijn van zijn voorganger Koeman doorgaan. Dus geen grote tactische meesterzetten of positiewisselingen bij Oranje, maar de jongens in hun kracht laten spelen. Daarmee is de KNVB bij Ten Cate aan het juiste adres, want de trainer bewees in het verleden dat hij als geen ander weet hoe dit werkt. 

Ook recordinternational Sneijder ziet dat. Hij vertelde aan De Telegraaf: “Bijna alle spelers die met hem hebben gewerkt, weten echter wat een fantastische trainer én een prettig mens hij is. En dat laatste is voor deze spelersgroep van Oranje essentieel. Henk is net als Ronald Koeman een mensenmens. Iemand die zich wil en kan wegcijferen voor het grotere doel.” 

“Het Nederlands elftal zit nu in een bepaalde flow en de spelers weten precies wat er van wie wordt verwacht. Zij hechten er veel waarde aan dat Dwight Lodeweges en Patrick Lodewijks in de staf blijven en bij Ten Cate zal dat veel minder een probleem zijn dan bij Van Gaal.” Wanneer de KNVB-directie het ook kan vinden in deze woorden, lijkt de weg vrij voor Ten Cate om alsnog bondscoach te worden.