Pijnlijke situatie dreigt na ‘Oranje-schandaal’

Frank de Boer heeft geen plaats voor Wout Weghorst in de selectie van het Nederlands elftal. De spits van Wolfsburg schiet de Bundesliga bijna overhoop. Zijn zestien doelpunten dit seizoen blijken niet genoeg om Luuk de Jong voor te blijven in het landelijke keurkorps. Houdt De Boer onterecht vast aan de 30-jarige aanvaller of valt er wat te zeggen voor het passeren van Weghorst? 

Frank de Boer had een aantal verrassingen in zijn selectie voor het Nederlands elftal. De bondscoach zorgt voor een terugkeer van Maarten Stekelenburg (Ajax) en heeft met Jeremiah St. Juste (Mainz) een bijzondere (potentiële) debutant in de selectie zitten. Los van het feit dat de twee vorige uitverkorene blij zullen zijn dat ze zich (weer) mogen melden bij Oranje, schittert één Nederlandse speler uit een Europese topcompetitie door zijn afwezigheid. Wout Weghorst staat op dit moment bij Wolfsburg met zestien doelpunten bovenaan de topscorerslijst van de Budesliga-club, maar dat blijkt dus niet goed genoeg te zijn voor een plek bij het Nederlands elftal. Dit terwijl Luuk de Jong (Sevilla) er, ondanks dat de ervaren aanvaller géén vaste basisplek heeft in Spanje, gewoon bij zit. 

Wout Weghorst

Dat de naam van Weghorst verbonden is aan het Nederlands elftal, zou je tien jaar geleden niet hebben gezegd. De boomlange aanvaller heeft tot nu toe een carrière die niet echt van deze tijd is. De 28-jarige spits uit Borne begon zijn voetballoopbaan in het shirt van Willem II. In het Tilburgse bleven de kansen uit voor Weghorst, waardoor hij zonder één minuut in het eerste elftal vertrok om voor FC Emmen te gaan spelen. 

Dat bleek voor Weghorst de juiste keuze te zijn. In de luwte van de provincie kon de boomlange aanvaller aan zijn vertrouwen werken en maakte hij als speler van de (destijds) Keuken Kampioen Divisie-club zijn eerste vlieguren als profvoetballer. Al snel bleek Weghorst over bovengemiddelde afmakerskwaliteiten te beschikken. Dat viel Heracles Almelo in 2016 ook op. De Tukkers profiteerden maximaal van het feit dat Weghorst een tweejarig contract bij Emmen tekende en niet zins was om deze te verlengen. Daardoor kon de Eredivisie-club Weghorst in de zomer van 2016 transfervrij overnemen van FC Emmen, waar Weghorst in totaal 21 keer scoorde in 66 wedstrijden. 

In Almelo ging Weghorst verder waar hij op de Oude Meerdijk mee was opgehouden: doelpunten maken. Het leek de spits geen moer uit te maken dat hij nu Eredivisie-verdedigers tegenover zich had staan: in seizoenen bij Heracles schoot Weghorst 24 ballen in het netje voor de club uit Almelo. Het was voor AZ Alkmaar genoeg reden om de spits in 2018 een kans te geven in de subtop van de Eredivisie. Dat bleek voor de Alkmaarders alles behalve een slechte deal: AZ betaalde 1,5 miljoen euro om Weghorst naar het AFAS Stadion te halen en kon hem twee jaar, en 45 doelpunten in 86 wedstrijden verder, voor een veelvoud van dat bedrag verkopen aan VfL Wolfsburg. 

In Duitsland doet Weghorst het wellicht nog beter dan in de Eredivisie. Inmiddels heeft de boomlange aanvaller 111 wedstrijden gespeeld voor de Bundesliga-subtopper, een aantal dat hij bij geen enkele Eredivisie-ploeg haalde. Met 59 doelpunten en 18 assists kan de spits ook prima cijfers overleggen. Vooral dit seizoen is Weghorst van een ander niveau: met 21 doelpunten en zes assists in 32 wedstrijden behoort de aanvaller tot de scherpste schutters uit Europa. Dat bleek echter opnieuw niet genoeg voor een plek bij het Nederlands elftal. waar Weghorst tot nu toe vier keer voor uitkwam. 

Luuk de Jong

De 28-jarige aanvaller heeft bij Wolfsburg en in de Bundesliga inmiddels een aardige status weten te verwerven. In Nederland is dat totaal anders. Als je de carrière van Weghorst naast die van Sevilla-spits Luuk de Jong – die dus wél bij het Nederlands elftal zit, ondanks dat hij geen vaste basisplek heeft dit seizoen – dan kom je al snel bij het antwoord. De Jong diende in Nederland een topclub (PSV) en kwam als spits van de kampioen van Nederland bij Oranje. Weghorst reikte in de Eredivisie niet verder dan AZ en heeft daardoor, of je dit nu terecht vindt of niet, een andere status binnen ons land. 

Nu lijkt Frank de Boer niet de persoon die zich stukstaart op statussen van bepaalde spelers – waarom roep je anders St. Juste op? Hoewel dit meespeelt in de afweging tussen De Jong of Weghorst, zal de beredenering niet leidend geweest zijn in de keuze om toch de spits van Sevilla op te roepen voor Oranje. Desalniettemin zal de ervaring die De Jong de afgelopen jaren heeft opgedaan als (tweede) spits bij Oranje ook hebben meegespeeld in de keuze voor de aanvaller van Sevilla. Maar als je gaat kijken naar de huidige vorm, dan is er echter maar één keuze mogelijk. 

Weghorst bewijst dat hij in ieder geval dit seizoen op het gebied van rendement de betere is als je hem vergelijkt met De Jong. Weghorst speelde maar één wedstrijd meer dan de spits van Sevilla, maar maakte wel het dubbele aantal minuten. Dat kan je ook haast zeggen van het aantal doelpunten per negentig minuten: Weghorst schiet per wedstrijd gemiddeld 0,7 doelpunt erin, De Jong moet het met ongeveer de helft (0,4) doen. Dat is ook terug te zien in de succesvolle schoten van de twee spitsen: ook daarbij voert Weghorst (28% conversieratio) de boventoon (De Jong: 25%). Ook qua schoten op doel, gecreëerde kansen én assists presteert Weghorst op dit moment beter dan De Jong. 

Keuze van De Boer

Het klinkt misschien gek, maar de doelpunten zijn niet leidend voor de keuze van de tweede spits van Oranje. Als De Boer zoals de komende interlandperiode over een frisse voorhoede kan beschikken, dan is Memphis zonder twijfel de nummer één spits van Oranje. De aanvaller van Lyon zorgt met zijn bewegelijkheid, technisch vernuft en neusje voor de goal ervoor dat de voorste linie van Oranje enorm dynamisch is. Daarnaast creëert de 26-jarige sterspeler ruimte in de voorste linies doordat hij gaat zwerven en de aanvallende middenvelder van het Nederlands elftal de kans geeft om verder door te schuiven. 

Deze spelopvatting werkt echter niet tegen elk team. Op het moment dat Oranje een extreem defensief ingestelde tegenstander tegenover zich krijgt, heb je behoefte aan een sterk aanspeelpunt. Oranje heeft in de voorhoede en het (aanvallende) middenveld alleen maar spelers staan die weten hoe je een doelpunt maakt, waardoor de rol van de spits anders is dan in een normale situatie. Waar je over het algemeen een spits in de punt zet voor zijn rendement en afmaakkwaliteiten, waar Weghorst dus véél beter op scoort dan De Jong op dit moment, heb je in zo’n geval andere kwaliteiten nodig om het gewenste resultaat te boeken. 

In dat opzicht is De Jong wél de beste keuze. De spits van Sevilla is een stuk secuurder in zijn passing (73% succesvol) dan Weghorst (66%). Niet alleen in de passing, ook in de duels is De Jong aantoonbaar beter dan Weghorst. Dat maakt niet uit of het gaat om luchtduels (De Jong: 5,2 gewonnen, 55% totaal; Weghorst: 3,1 gewonnen, 56% totaal) of om duels op de grond (De Jong: 3,2 gewonnen, 54% totaal; Weghorst: 1,7 gewonnen, 41% totaal) gaat. Ook met individuele dribbelacties, toch niet het beste punt van deze twee spitsen, delft Weghorst (0,6 per negentig minuten, 62% van het totaal) het onderspit tegen De Jong (0,6 per wedstrijd, 55% van totaal). 

Met andere woorden: als het gaat om doelpunten maken dan is Weghorst op dit moment veruit de betere spits van de twee. Kijk je naar het meevoetballende aspect, dan heeft De Jong aantoonbaar betere statistieken te overleggen. Aangezien de tweede spits van het Nederlands elftal vrijwel alleen in het veld komt op het moment dat de vorm met de eerste keuze (Memphis, red.) niet rendabel blijkt en je dus andere types nodig hebt, lijkt de keuze voor De Jong nog steeds te rechtvaardigen. Dat maakt het extra pijnlijk voor Weghorst, die langzamerhand niet meer lijkt te weten wat hij ervoor moet doen om wél geselecteerd te worden voor het Nederlands elftal. Dit overkwam eerder Bas Dost, die zich niet meer beschikbaar stelde voor Oranje. Het is te hopen dat Weghorst een dikkere huid heeft.