Ajax heeft heel Europa opgelicht

Ajax beleeft dit seizoen een dramatisch jaar. Slechts een aantal seizoenen geleden maakten de Amsterdammers onder leiding van Erik ten Hag nog veel indruk in Europa. Het resulteerde in een reeks toptransfers naar Europese grootmachten. Anno 2024 kunnen we stellen dat de meeste overstappen niet het gewenste resultaat hebben gehad.

Analyse: Veelbelovende generatie bij Ajax slaagt niet in het buitenland

De club beleefde in het seizoen 2018-2019 een sportief hoogtepunt. Met Matthijs de Ligt, Frenkie de Jong, Donny van de Beek en Hakim Ziyech als grote talenten slaagde Ajax erin om de halve finale van de Champions League te bereiken door Real Madrid en Juventus uit te schakelen. Nationaal pakte het zowel de Eredivisie als KNVB Beker, waarmee de buitenlandse interesse was gewekt. Voor het eerst sinds het seizoen 1994-1995 (toen Ajax de Champions League won en onder meer Patrick Kluivert, Clarence Seedorf, Edgar Davids en Michael Reiziger een toptransfer maakten), waren de Amsterdammers in staat om in een korte periode de toptalenten naar Europese grootmachten te laten vertrekken.

Met de verkoop van De Jong en De Ligt kon Ajax een waanzinnig bedrag bijschrijven. De Oranje-internationals werden als basisspeler gehaald, maar hadden het lastiger dan gedacht. Zo moest De Jong dealen met Sergio Busquets, die op dezelfde positie speelde en logischerwijs een streepje voor had. Daardoor moest hij op het middenveld verder naar voren spelen en kwam hij niet geheel in zijn kracht. Afgelopen zomer vertrok Busquets en kreeg De Jong van Xavi Hernández eindelijk de vrijheid om als controlerende middenvelder te spelen. Het doet zijn spel ten goede, maar met de huidige financiële en daardoor sportieve problemen staat de club nog altijd flink onder druk.

Ook De Ligt maakte sinds zijn tijd bij Ajax geen gelukkige keuzes. De centrale verdediger speelde tussen 2019 en 2022 jarenlang bij Juventus en kwam tot ‘slechts’ 117 wedstrijden in de hoofdmacht, wat voor een belangrijk gedeelte te maken had met zijn blessuregevoeligheid. De Ligt was in die periode goed voor 8 doelpunten en 3 assists en veroverde met Juventus eenmaal de landstitel. Anderhalf jaar geleden vertrok hij naar Bayern München, omdat hij zich niet fijn voelde bij Juventus. In Duitsland hoopte hij het plezier in het voetbal terug te vinden, maar goed gaat het allerminst. De Ligt zit vanwege de sterke concurrentie op de reservebank en Bayern München lijkt de landstitel te gaan mislopen.

Overstap naar buitenland blijkt te groot te zijn voor Ajacieden

De avonturen van De Ligt en De Jong in het buitenland zijn nog redelijk positief verlopen, want andere talenten kwamen in veel grotere problemen terecht. Neem Hakim Ziyech, die in 2020 voor 40 miljoen euro de overstap maakte naar Chelsea. De Londenaren dachten een groeibriljant in huis te halen, maar de Marokkaanse international maakte de verwachtingen nooit waar. In drie seizoenen bij Chelsea kwam hij tot 107 wedstrijden, waarin hij goed was voor 14 doelpunten en 13 assists. Afgelopen zomer beleefde hij een dieptepunt toen hij geen rugnummer kreeg. Dit seizoen speelt hij voor Galatasaray en komt hij alweer tot meer speelminuten, maar zijn tijd bij Ajax evenaart hij nog altijd niet.

Dan is er nog een groep spelers die bij Manchester United mislukte. Donny van de Beek was in 2020 de eerste speler die naar de Engelse grootmacht vertrok. Waar hij het bij Ajax voor elkaar kreeg om zijn teamgenoten bij de hand te nemen en veel doelpunten te maken, was zijn tijd in Manchester een fiasco. De betaalde 40 miljoen euro was weggegooid geld en ook de huurperiode bij Everton mislukte. In 62 optredens voor Manchester United was hij goed voor 2 doelpunten en evenzoveel assists. In de winter vertrok hij op huurbasis naar Eintracht Frankfurt en ook dat bleek geen gelukkige keuze te zijn: de aanvallende middenvelder speelt amper.

Ook André Onana en Antony merkten de voorbije maanden hoe groot de stap van Ajax naar een topclub is. Erik ten Hag haalde afgelopen zomer Onana binnen van Internazionale, waar hij in 2022 transfervrij heen was gegaan. De doelverdediger maakte dit seizoen meerdere blunders en ligt dan ook niet goed bij de Engelse supporters. De druk op de schouders van Antony is echter nóg groter. De Braziliaan kwam anderhalf jaar geleden voor bijna 100 miljoen euro over van Ajax en wist sinds die tijd nauwelijks indruk te maken. In 69 wedstrijden maakte hij 9 doelpunten en leverde hij 4 assists af. Een trieste aftocht lijkt daarmee snel plaats te vinden. Al heeft hij, net als vele andere ex-Ajacieden het voordeel dat voormalig Ajax-trainer Ten Hag lang vertrouwen houdt in zijn pupillen.

En dan hebben we het nog geen eens gehad over Davinson Sánchez en Sergiño Dest. Beide mannen verlieten de club voor een torenhoog bedrag, naar respectievelijk Tottenham Hotspur en FC Barcelona, terwijl ze slechts een seizoen in het eerste team van Ajax hadden gespeeld. Na amper aan spelen toe te zijn toegekomen, vertrokken ze naar een andere werkgever. Sánchez speelt intussen in de clubkleuren van Galatasaray, waar hij zijn oude vorm heeft teruggevonden, terwijl Dest wekelijks te zien is bij PSV. Daarmee is het duo er wel in geslaagd om een nieuwe werkgever te vinden die goed bij hun speelstijl past.

Duidelijke boodschap voor huidige Ajax-talenten

Het verleden zorgt voor een duidelijke boodschap voor de toekomst. Als De Ligt, Ziyech, Van de Beek en De Jong, spelers die bij Ajax tot de top behoorden, het al lastig hebben bij een Europese grootmacht, dan zal het voor andere talenten vrijwel onmogelijk te zijn om direct zo’n grote stap te maken. Het zal de huidige talenten als Jorrel Hato en Brian Brobbey te denken geven. Hoewel beide spelers het dit seizoen in Amsterdam uitstekend doen en meerdere topclubs achter hun handtekening aanzitten, lijken ze nog niet klaar te zijn om in het buitenland te slagen. Een langer verblijf in Amsterdam is dan ook noodzakelijk om door te groeien.

Voor de buitenlandse clubs zullen de bovenstaande voorbeelden een extra reden zijn om twee keer na te denken om een jonge speler uit Nederland te halen. Naast het feit dat het huidige Ajax simpelweg niet meer in de Champions League speelt en daarom minder opvalt, biedt de Eredivisie simpelweg te weinig ervaring om er in een topcompetitie direct te staan. Een veelbelovende generatie voetballers heeft dan ook gegokt en verloren. Ajax lacht ondertussen in haar vuistje. De Amsterdamse club haalde honderden miljoenen euro’s op met toptransfers en heeft daarmee optimaal geprofiteerd van een zeer succesvol periode in de clubgeschiedenis.