Weghorst neemt Memphis-rol over bij Nederlands elftal

Wout Weghorst zat in de wedstrijd tegen Noorwegen (1-1, red.) negentig minuten op de bank bij het Nederlands elftal. De sterke spits van VfL Wolfsburg was tijdens het EK 2020 nog basisspeler bij Oranje, maar moet het onder Van Gaal voorlopig doen met een rol op het tweede plan. Dat terwijl de doelpuntenwoede van de spits Oranje meer kan helpen dan Memphis Depay op dit moment doet in de punt van de aanval.

Wout Weghorst is misschien wel de meest gepassioneerde international van het Nederlands elftal. De 29-jarige spits uit Borne is onder de afgelopen vijf bondscoaches eigenlijk steevast over het hoofd gezien. Frank de Boer nam de spits van Wolfsburg naar wederom een productief Bundesliga-seizoen voor de oud-spits van Willem II, FC Emmen, Heracles Almelo en AZ mee naar het EK 2020. Weghorst had zelfs een basisplaats in de eerste groepswedstrijden van Oranje, maar moet onder de nieuwe bondscoach Louis van Gaal het voorlopig nog doen met een plek op de reservebank. 

Wout Weghorst en Nederlands elftal

De weg van Weghorst naar de selectie van het Nederlands elftal was een ongebruikelijke. Het komt tegenwoordig niet vaak meer voor dat een speler die nooit in de Nederlandse top heeft gespeeld een oproep krijgt voor het Nederlands elftal. De boomlange spits uit Borne leek lange tijd in de Eredivisie niet eens door te breken. In de jeugd van Willem II stond Weghorst niet bekend als een groot talent. Sterker nog: Weghorst haalde in Tilburg het eerste niet. FC Emmen bood hem destijds een uitweg. Via de Keuken Kampioen Divisie dwong hij een transfer af naar Heracles Almelo. 

Daarmee speelde Weghorst zich alsnog in de Eredivisie. En hoe. De lange aanvaller ging als een komeet bij Heracles Almelo, dat zich de afgelopen tien jaar als een broedplaats voor spitsen heeft opgewerkt. In Almelo kon Weghorst in zijn vertrouwde omgeving werken aan zijn carrière. Na zes wedstrijden bij Jong Heracles kreeg Weghorst meteen de kans in het eerste elftal, waar hij na ruim zeventig wedstrijden en 24 doelpunten een transfer naar AZ verdiende, maar nog steeds niet in beeld kwam bij Oranje. 

Ondanks de 45 doelpunten en 13 assists in 86 wedstrijden viel Weghorst niet op bij de keuzeheren van het Nederlands elftal. Dat gold echter niet voor de beleidsbepalers van VfL Wolfsburg. De Duitse subtopper haalde Weghorst weg uit het AFAS Stadion en gaven Weghorst de kans om in één van de topcompetities van Europa zijn kunsten te vertonen en eindelijk de volledige erkenning te krijgen waar een spits met zijn kwaliteiten in Nederland vaak niet krijgt. 

Wellicht dat het daarom zo lang duurde voordat Weghorst zich écht speler van het Nederlands elftal kon noemen. Dat gebeurde eigenlijk pas een paar maanden geleden, terwijl Weghorst nu aan zijn vierde seizoen in Duitsland bezig is en in elk van de Bundesliga-edities indruk maakte door gemakkelijk het doel te vinden en daarnaast een belangrijk aanspeelpunt te zijn voor zijn teamgenoten. Pas na het laatste seizoen, waar Weghorst 25 doelpunten maakte in 41 wedstrijden voor Wolfsburg, kon de bondscoach niet meer om de spits heen. Ondanks het feit dat Weghorst in zijn optredens in voorbereiding op en tijdens EURO 2020 niet altijd een even goede indruk maakte, is er ook na het vertrek van De Boer een plek voor Weghorst bij de selectie van Louis van Gaal. 

Memphis Depay 

De huidige bondscoach van het Nederlands elftal koos er echter voor om Weghorst op de bank te houden in de wedstrijd tegen Noorwegen. Van Gaal koos net als Ronald Koeman voor hem voor Memphis Depay in de punt van de aanval. De aanvaller van FC Barcelona schoot uit de startblokken bij zijn nieuwe club maar kon die positieve lijn niet doortrekken bij het Nederlands elftal. De 27-jarige aanvaller probeerde het tegen de Noren wel, maar kwam niet los van zijn (dubbele) mandekking. Dat had in eerste instantie niet alleen met de kwaliteiten van de spits van Barcelona te maken. Noorwegen bouwde de defensie en het middenveld zo dicht op elkaar dat er weinig ruimte was om tussen de linies te bewegen. Daardoor kon Memphis zijn geliefde spelletje – uitzakken, bal aannemen en verder dribbelen of een (steek)pass geven – eigenlijk niet spelen. Niet omdat hij het voetballen verleerd was of omdat zijn Oranje-teamgenoten een paar klasse minder zijn dan de spelers met wie hij bij FC Barcelona op het veld staat. 

De aanvaller liet zich vaak terugzakken tegen Noorwegen, waardoor hij zich door twee linies moest vechten voordat hij überhaupt in een schotpositie kwam. Dat daardoor ook het vleugelspel van Oranje, waar het grootste gevaar van Cody Gakpo (PSV) kwam, ook niet optimaal benutten. Er was vrij weinig ruimte achter de defensie om in te duiken als buitenspelers zijnde. Op het moment dat Gakpo en/of Steven Berghuis de bal kregen op de flanken, moesten ook zij minimaal twee linies doorbreken voordat ze zichzelf of een teamgenoot in een kansrijke positie konden vrijspelen. Dat lukte Gakpo dus beter dan Berghuis, maar beide Oranje-internationals konden niet voor een echte doorbraak zorgen. 

Dat Memphis ondanks zijn ijver en goede bedoelingen opnieuw de wedstrijd niet naar zijn hand kon zetten, had met de defensieve instelling van de tegenstander te maken, maar nog meer met de samenstelling van de Oranje-aanval. Op het moment dat je tegenstander zich ingraaft en een klassieke countertactiek (een ‘platte’ 1-4-4-2) weet je al binnen vijf minuten dat het beoogde aanvalsspel een lastig verhaal gaat worden. Dan kun je zoals Oranje deed wel in balbezit domineren, maar is de tegenstander nog altijd de gevaarlijkste partij. De belangrijkste reden daarvan? Balverlies in de voorhoede. 

Weghorst als eerste spits

Het plan dat Van Gaal had met Memphis in de spits – en de mensen die onder hem zouden komen waardoor Nederland tempo in de aanvallen kan krijgen – was tegen Noorwegen geen succes te noemen. Op het moment dat er een tegenstander tegenover je staat die liever geen doelpunt tegen krijgt dan er zelf een te maken, en dat is in het geval van Oranje vrij vaak, is dat in veel opzichten ook vragen om problemen door zonder sterk aanspeelpunt in de spits te spelen. Met andere woorden: door Weghorst in de basis te zetten, Berghuis naar de bank te verbannen en met Memphis vanaf links en Gakpo (of Steven Bergwijn) vanaf rechts te gaan spelen. 

Memphis is een topspeler op het moment dat er spelers onder hem komen. De aanvaller van FC Barcelona kan wellicht nog gevaarlijker zijn op het moment dat hijzelf die speler is die de bal aangespeeld krijgt (door Weghorst) terwijl hij op volle snelheid ligt. De kans dat dit gebeurt tegen een team zoals Montenegro is klein, maar dan komt Weghorst op een andere manier goed van pas voor de ploeg van Louis van Gaal.
Tegen Noorwegen was het al lastig om, wanneer Nederland via de zijkanten door kon breken, een Oranje-speler voor de goal te vinden. Helemaal door de lucht was Nederland bij voorbaat bijna kansloos op het moment dat Memphis een luchtduel aan moest gaan. Davy Klaassen en Gakpo hebben bewezen goede koppers te zijn, maar met een bliksemafleider als Weghorst in de zestien zullen zij alleen maar meer ruimte krijgen om hun neusje voor de goal te laten gelden. Bijkomend voordeel is dan wel dat je met Weghorst ook nog een spits in de punt hebt staan die in de zestienmeter de goal vanuit alle hoeken en standen kan vinden.