Promes-experiment slaagt niet bij Ajax

Quincy Promes leek na een doelpunt in de wedstrijd met Vitesse zich te vestigen als dé nummer 10 van Ajax, maar na FC Groningen-uit (1-0 verlies) bestaan er toch weer twijfels over zijn capaciteiten als aanvallende middenvelder. Tegenover een dichtgebouwd centrum blijkt de (voormalig) flankenspeler toch niet de juiste man op de juiste plek. 

Quincy Promes kreeg aan het begin van dit seizoen veel vertrouwen van Erik ten Hag. De Ajax-trainer wist het zeker: de nummer één van de Eredivisie van vorig seizoen hoefde niet de transfermarkt op om een vervanger te halen voor de naar Manchester United vertrokken Donny van de Beek. De transfer van het 23-jarige jeugdproduct van de Amsterdammers was intern op te vangen, zo klonk het uit de mond van Ten Hag. 

Quincy Promes als ‘nummer 10’

Of beter gezegd: de opvolging van Van de Beek wás al intern opgelost. Quincy Promes stond, net als onder Ten Hag bij Go Ahead Eagles, in de gehele voorbereiding achter de spits (Zakaria Labyad) geposteerd en wist in de oefenpotjes voorafgaand aan het huidige seizoen indruk te maken. Het was dan ook voor niemand een verrassing dat de voormalig speler van onder andere Spartak Moskou en Sevilla bij de seizoenstart tegen Sparta Rotterdam (0-1 winst, red.) in de as van het veld mocht beginnen.

Nadat Ajax won op Het Kasteel, wachtte met RKC Waalwijk een team waarin Promes liet zien dat hij in dienst van een ander kon spelen. De voormalig flankenflitser maakte met zijn loopacties ruimte in de as, waar vooral Mohammed Kudus met zijn dribbels vaak van wist te profiteren. Een week later, in de ‘topper’ tegen Vitesse, was Promes voor het eerst écht belangrijk in het scoreverloop van zijn elftal door het enige doelpunt van de middag achter Vitesse-doelman Remko Pasveer te schieten.
In de wedstrijd tegen FC Groningen werden er echter andere kwaliteiten verlangt van de nummer 10 van Ajax. FC Groningen-trainer Danny Buijs had zijn huiswerk goed gedaan en bouwde het as van het veld, de ruimte waar Promes vrijuit kon bewegen in de voorgaande weken, potdicht en dwong de Amsterdammers zo naar de zijkanten. Promes ondersteunde die flankenspelers zo veel hij kon, maar zag de stijgende lijn in zijn prestaties naar beneden kelderen. 

Te frivool 

Waar Promes in de wedstrijden tegen Sparta, RKC Waalwijk en Vitesse zich nog goed wist te beperken tot het centrum van het veld, probeerde de Oranje-international tegen FC Groningen overal de bal in ontvangst te nemen en door te spelen. De Groningers zorgden ervoor dat de passlijnen richting het centrale middenveld en de aanvallende middenvelders negentig minuten lang waren afgeschermd en bemoeilijkte daardoor de taak van Promes, die zelf ook geen oplossing wist te vinden tegen het defensieve spel van de thuisploeg.
In vergelijking met vorig seizoen heeft hij als nummer 10 van Ajax tot nu toe méér dribbels ingezet dan vorig seizoen als linksbuiten. Dat lijkt een groot pluspunt voor Promes, maar een goede oplossing ná die succesvolle dribbels breekt hem in veel gevallen op. 

Als linksbuiten kwam hij vorig seizoen gemiddeld tot 2,9 schoten per negentig minuten Eredivisie-voetbal, dit seizoen is dat ‘slechts’ 1,6. En áls Promes dan in een schotpositie komt, wordt in 50% van die gevallen dit schot geblokt door de tegenstander (0,8 per negentig minuten). Naast de juiste schotpositie vinden, heeft Promes er ook moeite mee om vanuit zijn nieuwe positie met zijn passing kansen te creëren.
Wanneer Promes vanuit zijn linksbuitenpositie naar binnen sneed en één mannetje passeerde, kreeg hij veel meer ruimte dan wanneer hij in de as van het veld de bal aangespeeld krijgt en van daar uit een vervolg moet verzinnen. Dat is ook terug te zien in de effectiviteit van zijn passes: als linksbuiten eindigde 5,2% van zijn passes in een kans (totaal: 46,9 passes) terwijl hij als aanvallende middenvelder in 3,3% van zijn passes (totaal: 50,1 passes) omzet in een kansrijke mogelijkheid voor een teamgenoot. 

Terugverlangen

Dat Promes meer (geslaagde) dribbels in de as van het veld dan vanaf de flanken, laat eigenlijk zien dat de 28-jarige aanvaller speelt als een vleugelspeler in de as van het veld. Dat Ten Hag hem daar graag ziet omdat Promes’ afwerkkwaliteiten heeft die gevaarlijk zijn op het moment dat hij op de rand van het strafschopgebied een bal aangespeeld krijgt (zoals tegen Vitesse), is meer dan begrijpelijk. Tegen FC Groningen kwamen echter ook de grote nadelen van zo’n soort speler op 10: er was geen aanspeelpunt in de witte muur van Groningen-verdedigers, waardoor het aanvalsspel van Ajax ook niet van de grond kwam. 

De komst van Davy Klaassen is daarom voor de Ajax-jeugdspelers een vloek, maar kan voor Promes de verlossing betekenen. Hoewel Klaassen de afgelopen seizoenen niet als nummer 10 heeft gespeeld, is hij wél een speler die door middel van een slimme loopactie zichzelf (en de spits) vrij kan lopen op het moment dat de tegenstander zich ingraaft op eigen helft. Dat er daarmee waarschijnlijk ook een einde komt aan het in de voorbereiding zo succesvolle tandem Promes-Labyad, lijkt met Groningen-uit in het achterhoofd ook eerder iets positiefs dan negatiefs. 

Met Klaassen op ‘10’ en Promes op ‘11’ schuift Dusan Tadic waarschijnlijk weer door naar de spitspositie, waardoor de aanval van Ajax weer vertrouwelijk oogt. Met Tadic hebben de Amsterdammers een spits die een bal kan vasthouden, vrijmaken en mee kan geven aan de opkomende man (Klaassen), waardoor de bal sneller bij de vleugels is. En als we het afgelopen jaar één ding geleerd hebben over Quincy Promes, is dat hij vanaf die linkerkant van het veld voor ongelofelijk veel gevaar kan zorgen.