Ajax blundert met Steven Berghuis

Ajax haalde Steven Berghuis deze transferzomer op bij aartsrivaal Feyenoord. De 29-jarige rechtsbuiten kwam in Amsterdam binnen als één van de grootverdieners, maar heeft in zijn eerste weken moeite om te aarden in zijn nieuwe werkomgeving. Je kunt daar echter niet alléén de Oranje-international op aankijken: Erik ten Hag heeft ook zo zijn aandeel in de stroeve start van Berghuis in Amsterdam. 

Op het moment dat hij bij Ajax tekende, wist Steven Berghuis waar hij aan begon. Je kunt niet ontkennen dat de 29-jarige rechtsbuiten geen ballen heeft. Zijn overstap van Feyenoord naar Ajax, dat 5,5 miljoen euro betaalde voor Berghuis, zorgde voor een stortvloed aan (negatieve) reacties aan het adres van de linkspoot. Dat maakte het aanpassingsproces van Berghuis bij zijn nieuwe club er niet gemakkelijker op, maar de voormalig sterspeler van de Rotterdammers loopt tegen meer muren op in zijn eerste maanden als Ajacied. Dat heeft echter helemaal niets te maken met de manier waarop Berghuis vertrok bij Feyenoord en de negatieve berichten die daarmee gepaard gingen. 

Ajax en Steven Berghuis

Bij de transfer van Berghuis kwam al naar voren dat Ajax een andere smaak op de rechterflank had aangetrokken. De huidige opties, de Brazilianen David Neres en Antony, lijken qua speelstijl veel op elkaar en hebben eigenlijk dezelfde sterke punten: zowel Neres als Antony blinkt uit in geslaagde dribbels, korte combinaties en diepgaande (snelle) loopacties. De Brazilianen zijn daarmee eigenlijk twee variaties van dezelfde smaak en dat is niet ideaal voor een trainer. Dat kan ook de reden zijn dat er serieus werk gemaakt werd van de komst van Berghuis, nog voordat een mogelijke transfer van David Neres gerealiseerd was. 

Neres staat al langer op de nominatie om te vertrekken bij Ajax, maar ligt door zijn blessures (en daarbij horende mindere spel voor een creatieveling) van vorig seizoen niet goed in de markt op dit moment. Een aantal jaar geleden weigerde Ajax nog een bod van vijftig miljoen euro (uit China, red.) op Neres, die deze transferzomer minder in trek lijkt te zijn dan Antony. FC Bayern München zou zich de afgelopen maand gemeld hebben om over een transfer van de 22-jarige vleugelflitser te praten, maar Ajax weigert voorlopig aan de onderhandelingstafel plaats te nemen. Dat geldt echter niet op het moment dat er een club zich meldt voor Neres. Daar lijkt het voorlopig echter niet op: Olympique Lyon heeft volgens de geruchten interesse, maar lijkt nog niet heel concreet voor de Braziliaan. 

De naderende komst van Mohammed Daramy (19) maakt de situatie van Berghuis echter nog een stukje lastiger. De talentvolle Deense aanvallende middenvelder is een rechtspoot die graag vanaf de linkerflank naar binnen dribbelt. Dat lijkt in eerste instantie geen concurrentieverschil te maken voor Berghuis, ware het niet bij het aanblijven van Neres er een invalbeurt op de linkerflank wegvalt – op het moment dat Tadic vervangen wordt of naar de spits doorschuift, zal eerder miljoenenaankoop Damary dan Neres ingebracht worden. Met andere woorden: op het moment dat Neres niet verkocht wordt, heeft Berghuis niet één maar twee concurrenten die beter in het huidige Ajax-aanvalssysteem passen dan de 29-jarige international van Oranje. 

Acclimatiseren?

Er wordt op dit moment nog gesuggereerd dat Berghuis op dit moment nog moet acclimatiseren bij zijn nieuwe werkgever. Het Ajax-systeem leer je niet in een paar weken, hoor je dan al snel. Maar dit Ajax-systeem, en vooral de invulling van de rechtsbuitenpositie sinds het vertrek van Hakim Ziyech naar Chelsea van vorig seizoen, is volledig toegeschreven op een spelersprofiel waar dribbels, snelheid, balbehendigheid in de kleine ruimtes en snelle, korte combinaties van groot belang zijn om deze flankpositie op een (voor het team) effectieve manier in te vullen. Met andere woorden: Berghuis moet niet alleen acclimatiseren in zijn nieuwe (werk)omgeving en wennen aan het samenwerken met zijn nieuwe collega’s. Daarnaast worden er dingen van hem gevraagd – bijvoorbeeld diepgaande loopacties en op snelheid een tegenstander voorbij – die al zijn hele carrière niet aanwezig zijn in het kwaliteitenpalet van Berghuis. 

Daarmee kun je jezelf beter de vraag stellen: hoe kun je een speler als Berghuis, die wel degelijk aanvallende kwaliteiten heeft die de rest van de Ajax-flankenspeler ontbeert, beter laten functioneren: door hem te laten acclimatiseren (en dus een nieuw leerproces met zijn spel in te zetten op het moment dat hij 29 is) of door het Ajax-spel aan te passen zodat de kernkwaliteiten van Berghuis beter tot zijn recht komen, en daarmee ook het teamproces naar het volgende level gebracht kan worden. 

Talent verpesten

Want op het moment dat je Berghuis in een Neres/Antony-rol blijft duwen, dan verpest je het talent van de flankenspeler. Van Ziyech werd ook niet verwacht dat hij drie mannetjes uitspeelde voordat hij een steek- of crosspass gaf. Het middenveld van de Amsterdammers was er zo op ingericht dat Ziyech één mannetje hoefde te passeren en daarna de ruimte kreeg om een steekpass te geven. Op dit moment ligt die ruimte er voor Berghuis niet omdat de controlerende middenvelder van Ajax (aan de rechterkant meestal Edson Álvarez) én de aanvallende middenvelder (meestal Davy Klaassen) zich kort aanbieden om de rechtsbuiten met een korte combinatie weg te kunnen steken. Dat laatste heeft bij Berghuis echter weinig zin, daar komt hij in veel gevallen snelheid tekort – en ook over vier jaar is dat nog steeds het geval. 

De wedstrijd tegen FC Twente bewees dat de Amsterdammers vooral met voorwaartse druk moeite hebben om écht door een strak georganiseerde defensie te breken. In veel gevallen wordt er dan gewezen naar Berghuis zijn prestaties in het Ajax-shirt of de manier waarop spits Sébastien Haller zich laat zien in de Ajax-punt, terwijl de kwaliteiten van deze spelers duidelijk aankaarten dat de manier waarop zij gebruikt worden op dit moment, verre van ideaal is, terwijl je met een aanpassing ervoor kunt zorgen dat zowel Berghuis als Haller beter gaan functioneren binnen het Ajax-spel. 

Dat heeft vooral te maken met de invulling van de rol die de aanvallende middenvelder speelt. Klaassen laat zich regelmatig inzakken om aanspeelbaar te zijn, maar daarmee zorgt hij er ook voor dat de defensieve lijn van de tegenstander verder op kan schuiven, en Haller en Berghuis dus verder van de goal kan ‘drukken’. OP het moment dat één van die twee spelers dan wordt ingespeeld, is er nog een verre weg af te leggen. Dat hoeft geen probleem te zijn, ware het niet dat deze ruimte in de gevaarlijke zone van het veld (zone vanaf 25 meter van het strafschopgebied) in het geval van Berghuis ook afgedekt wordt door Klaassen. 

Wanneer Ten Hag zijn aanvallende middenvelder meer als een schaduwspits inzet, wat betekent dat Klaassen in balbezit veel dichter op Haller speelt, die daardoor ook weer een paar meter naar voren kan, verandert ook de situatie voor Berghuis. Op dat moment heeft hij wel de ruimte om vanaf de rechterflank één man te passeren en vanuit die gecreëerde ruimte een (cross)pass te geven. Het grootste voordeel daarvan is dat je niet alleen met Haller (1e paal/penaltystip) en Tadic (2e paal) twee doeltreffende opties hebt in de zestien, daarnaast heb je met Klaassen (penaltystip/1e paal) ook nog een derde doelpuntenmaker in het strafschopgebied, Gravenberch kan op de zestien meter de afvallende bal op doel janken en als dat niet lukt, heb je altijd Alvarez nog om de counter eruit te halen. Zo verpest je het talent van Berghuis niet én zorg je er ook nog voor dat andere Ajacieden in de aanval hun belangrijkste kwaliteiten nóg meer kunnen benutten.