Pikant Voetbal: Rellen tegen de politie met hooligans in Lima

In de rubriek Pikant Voetbal deelt sportjournalist Jesper Langbroek zijn spannendste verhalen uit de voetbalwereld van Latijns-Amerika. Vandaag bevindt hij zich als enige toerist tussen gewelddadige hooligans in Peru. Het eindigt in rellen en een massasprint tegen de politie. 

“Eres un hombre muy valiente”, zegt de vrouw die mijn ticket controleert bij de toegangspoort van Estadio Monumental. Ik had voor twintig Peruaanse Sol, zo’n vijf euro, bewust een plek tussen de fanatieke supporters uitgekozen. De vrouw vindt me daarom ‘een moedige jongen’. Dapper, dat ik in mijn eentje tussen de harde kern van Universitario Lima ga zitten. Ze staan bekend als de meest explosieve supporters van het land. Ik was gewaarschuwd.

Serieuze geweren 

Estadio Monumental, het grootste voetbalstadion van Zuid-Amerika, ligt in een buitenwijk in het oosten van Lima. Het voelt hier als het einde van de wereld. Links staan de laatste huizen van de stad achter een hoge muur met versleten graffiti. Rechts achter een hek met prikkeldraad liggen het stadion, de trainingsvelden en een grote parkeerplaats. Op de achtergrond ligt een donkere, kale heuvel die het einde van de stad markeert. Overal rijden ME-busjes van de Nationale Politie. Agenten houden serieuze geweren vast. Hun blikken zijn net zo serieus.

Ik vraag de chauffeur van mijn Uber of de buurt van het stadion veilig is. “Relatief veilig”, is zijn antwoord. “Alleen binnen in het stadion kan het tekeer gaan.” Hij zet me op een klein afstandje van de ingang af, zodat ik te voet de omgeving kan verkennen. Van een straatverkoper koop ik voor acht euro het thuisshirt van Universitario Lima, een zwart exemplaar met gouden details. Ik toren met mijn Hollandse lengte boven de stoet met supporters uit en loop richting het stadion. Het is crèmekleurig, zoals de kleuren van de club, en het lijkt meer op een appartementencomplex dan een voetbaltempel voor 80.000 man. Op de achtergrond torent de donkere heuvel boven het stadion uit. Op de top prijkt het logo van Universitario.

“Hey, gringo!”

Bij de entree moet ik mijn ID-kaart laten zien, mijn pet afdoen, mijn schoenen uitdoen en bewijzen dat ik geen riem draag. Ik word gefouilleerd en mag door. Ik merk dat ik langer dan normaal wordt aangekeken door de mensen om mij heen, maar dat ben ik inmiddels gewend in Latijns-Amerika. Ik ben de enige blonde gozer hier en val snel op. “Hey, gringo!”, roept iemand naar me. Ik kijk zijn kant op. De man staat tegen een muur met een groepje mensen naast hem. Ze hebben tattoos en dragen petten, bucket hats, gouden kettingen en het shirt van Universitario Lima. Ik gelukkig ook. Ik steek mijn duim op en loop door om een biertje te halen.

Overal in het stadion zijn muurschilderingen te zien. De meesten zijn afbeeldingen van clublegende Teodoro Fernández, de spits die Universitario in de jaren ’30 naar zes kampioenschappen schoot. Andere afbeeldingen tonen het stadion zelf, teksten van supportersliedjes en plaatjes van de supporters. De personen op de tekeningen kijken boos, dragen capuchons en steken hun middelvinger op. Ze lijken op de gasten die op dit moment om me heen lopen.

Neergeschoten bij rellen 

Het stadion is erg leeg, zeker de hele ring met skyboxen, maar in het vak achter het doel staat de harde kern al klaar. De fanatieke groep van Universitario noemt zich Trinchera Norte, omdat ze op de noordelijke tribune staan. In Latijns-Amerika heten deze groepen de barra brava, in Europa noemen we ze hooligans of ultras. Ze steunen hun club tot de dood en gaan gevechten met rivaliserende groepen en de politie niet uit de weg. Enkele jaren geleden vochten twee groepen van Universiario Lima zelfs tegen elkaar om te bepalen wie de tickets voor wedstrijden mocht verkopen. Een negentienjarige jongen werd daarbij neergeschoten buiten het stadion. 

De Trinchera Norte staat bekend als de meest gewelddadige supportersgroep in Peru. Ik ga op enkele meters links van ze staan. De tribune is een grote trap van stevig beton, maar wanneer iedereen tegelijkertijd springt, schudt de hele tribune op en neer. Eén van de ultras staat negentig minuten lang met zijn rug naar het veld. Hij draagt geen shirt en heeft een muts op zijn hoofd. Hij staat op de schouders van anderen en is de dirigent van het orkest. Wanneer mensen niet hard genoeg meezingen, kijkt hij ze streng aan en wijst hij met zijn vinger naar zijn keel: Laat horen die stem. Zijn bevelen worden braaf opgevolgd.

Spaanse scheldwoorden 

De spelers komen voor de wedstrijd richting de supporters gelopen om te applaudisseren. Universitario is één van de betere ploegen van Peru en dspeelt vandaag tegen een zwakkere tegenstander, Cesar Vallejo. Het zou een gemakkelijke overwinning voor de thuisploeg moeten worden, maar La U maakt zijn favorietenrol niet waar. Na tien minuten komt Universitario 0-1 achter, na dertig minuten 0-2 en vlak voor rust 0-3. De wenkbrauwen van de supporters gaan omlaag. Hun gezichten staan op onweer en het regent Spaanse scheldwoorden. Puta madre dit, puta madre dat. De strenge dirigent roept: “Otra cansion! Nog een lied!” De Trinchera Norte zet vocaal een tandje bij.

Eerste opstootje 

In de rust maken enkele ultras een groepsfoto in de hal van het stadion. Sommigen dragen geen shirt en tonen tatoeages van clublegende Fernández en het logo van Universitario op hun rug of borst. Ineens springt een groepje van vier politieagenten op één van de supporters. Ze pakken een spandoek van hem af, maar zijn vrienden zijn het daar niet mee eens. Ze beginnen te duwen en te trekken, waarop de ME versterking oproept. Tien politieagenten met helmen, wapenstokken en plastic schilden staan nu tegenover zo’n twintig boos kijkende hooligans. De agenten geven het spandoek niet terug en nemen twee van de hooligans onder protest mee. De rest van de groep gaat weer richting de tribune voor de tweede helft. Het opstootje loopt met een sisser af, maar het is een voorteken dat de sfeer zomaar om kan slaan in Estadio Monumental.

Na rust is de dirigent zonder shirt nergens meer te bekennen. Hij mist een doelpunt van zijn team, want Universitario scoort via een lobje de 1-4. De fans op de noord-tribune schreeuwen het uit van blijdschap, gooien hun bier in de lucht en geloven weer in een kans. Maar de goal wordt afgekeurd. Buitenspel. Puta Madre zus, puta madre zo. En weer door met zingen.

De vlam slaat in de pan 

Na het laatste fluitsignaal druipen de spelers af naar de kleedkamer zonder langs de harde kern te gaan. De Trinchera Norte is de enige tribune waar nog mensen op staan. Ze willen niet weg uit het stadion. De ME, die met twintig man om de supporters heen staat, wil ze wel weg hebben. Ze sluiten de tribune in en lopen van onderaan de trap naar boven. Ze duwen iedereen die ze tegenkomen met hun schilden achteruit, richting de uitgang. Een groepje van de harde kern blijft staan en probeert de politie terug te duwen. De ME’ers reageren door met wapenstokken op hen in te slaan. Mensen op de achterste rijen beginnen te fluiten en gooien blikjes naar de politie. De ME’ers drukken door en het begint steeds krapper te worden op de tribune. Ik spring over een muurtje aan de achterkant en loop het stadion uit.

Buiten het stadion beginnen de supporters weer met zingen. Dit keer niet om hun ploeg te steunen, maar om de politie te beledigen. Een groep van zeventig supporters probeert zo dicht mogelijk bij het stadion te blijven. De ME reageert en voert met een lopende muur van zo’n veertig agenten charges uit. Ze beginnen met hun wapenstokken op de supporters in te slaan. Het speelkwartier is over. De hooligans kiezen eieren voor hun geld en zetten het op een lopen. Het zand stuift alle kanten op. Ik loop er tussenin en film met mijn telefoon wat er gebeurt. De ME’ers hebben het specifiek op een paar hooligans gemikt. Ze sprinten achter drie gasten aan, met hun schild in de ene hand en wapenstok in de andere. Eén agent knalt tegen een stilstaande supporter aan. Die valt hard op de grond. De agent rent door.

In de handboeien 

Buiten de hekken van het stadion staan meer ME’ers en agenten te paard te wachten. Eén van de hooligans ligt op de grond. Hij heeft bloed op zijn rug en wordt in de handboeien geslagen. Een groep mensen staat erbij te kijken. Een straatverkoper probeert nog twee petjes te slijten. Iemand anders wordt in een ambulance behandeld aan een wond op zijn hoofd. Er staat een hele rij politieauto’s met zwaailichten voor het stadion. De agenten geven aan dat iedereen weg moet. “Adelente, joven. Vooruit, jongeman.” Ik besluit dat ik mijn avontuur met de Trinchera Norte wel gehad heb.

Levensgevaarlijk 

Ik neem een Uber terug naar mijn hostel en knoop een gesprek aan met de chauffeur. Hij heet Diofray en komt uit Venezuela. Zijn land is in crisis, er ligt geen eten in de supermarkten en de ziekenhuizen zijn in slechte staat. Zijn hele familie is gevlucht voor de dictatuur van Nicolás Maduro. Alleen zijn moeder is achtergebleven. Zij is ziek en kan niet reizen. Diofray beëindigt het verdrietige onderwerp en zet Venezolaanse muziek op. Hij leert me hoe je ‘vriend’ zegt in zijn dialect, ‘pana’. Ik leer hem hoe je ‘vriend’ zegt in het Nederlands. 
“Hoe was de wedstrijd vanavond?”, vraagt hij.
“Erg vermakelijk”, antwoord ik. “Ik zat tussen de fanatieke fans.”
“Achter de goal?”
“Ja, bij de Trinchera Norte.”
“Jij bent gek! Die gasten zijn levensgevaarlijk.”
“Oh, niets van gemerkt.”