Hoe Francesco Farioli van dolend Ajax een kampioensploeg maakte

Niemand, maar dan ook helemaal niemand die Ajax een warm hart toedraagt, had durven dromen dat de 37ste landstitel dit seizoen al binnen handbereik is. Eén man heeft er echter grotendeels voor gezorgd dat dit wél het geval is; Francesco Farioli blijkt van keeperstrainer uitgegroeid te zijn tot tactisch meesterbrein. De Italiaan heeft een nieuw Ajax neergezet en er een vleugje Italiaans aan toegevoegd. De oefenmeester is hard op weg naar het verrassendste kampioenschap in de geschiedenis van de Eredivisie.

Analyse: Francesco Farioli transformeerde Ajax tot strijdende kampioensploeg

De titelrace lijkt zondag 30 maart in Eindhoven beslist te zijn in het voordeel van Ajax. De formatie van Farioli kwam tactisch andermaal zéér sterk voor de dag en deelde door de 0-2 winst de genadeklap uit aan achtervolger PSV. Ajax vergrootte hierdoor het gat met de Eindhovenaren naar 9 punten met nog 7 Eredivisie-duels te gaan. Matheus keepte uitstekend, Lucas Rosa was zeer stabiel en Bertrand Traoré viel erg goed in, maar de Man of the Match aan Ajax-kant was de trainer, Farioli.

Peter Bosz, die aangaf Rosa amper te kennen, werd tactisch volledig overklast door Farioli. Wat Bosz ook bedacht, de Italiaan had steeds weer een antwoord, waardoor het voor PSV onmogelijk werd om Ajax bij de strot te grijpen. Olivier Boscagli mocht niet doordekken op Davy Klaassen, omdat Bosz dat te gevaarlijk vond. Juist hierdoor kwam Joey Veerman tegen Kenneth Taylor én Klaassen te staan.

Tekenend voor de tactische overwinning van Farioli was het laatste kwartier van de reguliere speeltijd. Waar Bosz met Johan Bakayoko een extra aanvaller bracht en met drie verdedigers verder ging, reageerde de Italiaan direct door Klaassen voor Owen Wijndal te wisselen. De bezoekers maakten de wedstrijd volledig dood door in een 5-4-1-formatie de boel volledig dicht te metselen.

Topsportmentaliteit terug in Amsterdam

Farioli is natuurlijk niet alleen verantwoordelijk voor de metamorfose van Ajax. Zijn gehele staf heeft de club uit de hoofdstad gebracht naar het niveau waar het nu is. De selectie zou tijdens de eerste paar trainingen begin dit seizoen ‘voorovergebogen, met de handen op de knieën’ uit staan te hijgen. De nieuwe fysiektrainer die hij heeft meegenomen, Callum Walsh, legde de zweep erop, zag eerder al Voetbal International.

De staf pusht de spelersgroep tot het uiterste en binnen afzienbare tijd zijn de verschillen in fitheid terug te zien tijdens de wedstrijden. Waar Ajax vorig seizoen vaak duels verloor in de slotfase, trekt het nu juist geregeld aan het langste eind. Op de trainingsvelden mag er geen minuut verloren gaan; de staf snelt over het veld om oefening na oefening op te bouwen en uit te leggen. De formatie van Farioli is op en top fit en bereid om steeds weer de volledige honderd procent te geven.

 ‘Ajax kwam op vele vlakken tekort, maar met name de fitheid, de absolute basisvoorwaarde om te presteren, was van een beschamend niveau’, doelt VI op de voorbereiding van dit seizoen. Niet alleen de fitheid, maar ook de topsportmentaliteit is terug in Amsterdam. Met Martijn Redegeld trad er op 1 januari een topsportcoach in functie. Hij is een voedingsdeskundige, mental coach, slaapexpert én herstelcoördinator. ‘Het is aan hem om met iedere speler een persoonlijke relatie op te bouwen, zodat zij ook zelf op hem afstappen als ze ergens mee zitten’, schrijft VI.

Een vleugje Italiaans voetbal

Het grootste verschil tussen het Ajax van nu en dat van vorig seizoen, is naast de fitheid de defensieve zekerheid. Waar de teller vorig jaar in de Eredivisie op 61 tegentreffers stond, zijn dat er dit seizoen slechts 20. Dat is met afstand het laagste aantal van de achttien clubs in de vaderlandse competitie. Bovendien hield Ajax onder Farioli al 23 keer (!) de nul in alle competities. De stabiliteit dat door Farioli is ingebouwd werpt zijn vruchten af; van dit Ajax valt niet makkelijk te winnen.

Josip Sutalo, een van de uitblinkers dit seizoen, heeft een groot aandeel in deze defensieve organisatie. De Kroaat werd vorig seizoen door bijna alles en iedereen afgeschreven, maar herpakt zich geweldig onder de Italiaanse coach. Zowel verdedigend als aan de bal heeft de 25-jarige mandekker enorme stappen gemaakt. De uitvinding van Farioli om Youri Baas naast hem te positioneren, pakt ook geweldig uit. Tijdens zijn verhuurperiode aan NEC was de linkspoot geregeld reserve of stond hij opgesteld als linksbuiten. Een aantal maanden later lijkt het alsof Baas al jaren de centrale verdediger van Ajax is.

De potentie van Jorrel Hato zag iedereen, maar als linksback is hij nóg beter geworden. Niet voor niets staan nagenoeg alle Europese topclubs in de rij om hem komende zomer over te nemen. Anton Gaaei is herrezen; na een uiterst zwak debuutseizoen heeft de Deen zijn ondergrens enorm opgekrikt. De backs zijn verdedigend betrouwbaar en aanvallend van groot belang. Samen waren ze tot dusver goed voor 5 doelpunten en 11 assists.

De rol van captain Jordan Henderson

Even leek het erop alsof Farioli zijn aanvoerder halverwege het seizoen kwijt zou raken. De nadrukkelijke interesse van AS Monaco in Jordan Henderson zorgde voor de nodige zweetdruppels op het voorhoofd van de Italiaan. Farioli heeft zijn belang voor de ploeg nogmaals benadrukt en hem uiteindelijk weten te overtuigen om in Amsterdam te blijven. De Engelsman is de absolute leider in het middenrif en onmisbaar voor Ajax. Opvallend detail: Ajax verloor dit seizoen geen enkele competitiewedstrijd met Henderson in de basis.

Vooral ook in de opbouw is Henderson een belangrijke schakel. De routinier laat zich bewust steeds zakken tussen de centrale verdedigers en is op die manier vrijwel altijd de vrije man. Henderson voelt zich bij Ajax als een vis in het water in de controlerende rol. Bovendien kijken zijn medespelers naar hem op. De 83-voudig international van Engeland bewaakt de eerder genoemde, in ere herstelde topsportcultuur binnen de club.

Farioli hard op weg naar bizar kampioenschap

Voorafgaand aan dit seizoen kreeg Farioli één duidelijke doelstelling van het bestuur: Champions League-voetbal behalen. Plek drie in de competitie was een vereiste en gezien de vorige seizoenen misschien wel het maximaal haalbare. Niets blijkt minder waar, want na 27 speelronden is Ajax de koploper van de Eredivisie met 9 punten voorsprong op regerend kampioen PSV. Hoewel de Amsterdammers vroegtijdig zijn uitschakeld in de KNVB Beker (in de achtste finale door AZ, red.) en in de Europa League (in de achtste finale door Eintracht Frankfurt, red.), ligt een droomseizoen in het verschiet.

De competitie is vooraf heilig verklaard; Ajax móést per se terugkeren in het miljoenenbal aankomend seizoen. Niet alleen voor de status van de club, maar vooral ook financieel gezien zijn de Champions League-inkomsten cruciaal. Het doel was dus minimaal een derde plek, al werd dat al snel wat bijgeschaafd tot het behalen van plek twee door het tegenvallend presteren van Feyenoord.

Inmiddels zal het voor Ajax een flinke domper zijn als de landstitel dit seizoen níét wordt veroverd. Toch durft Farioli het nog niet uit te spreken, plek twee blijft de doelstelling, maar het kampioenschap lonkt. “Zeven wedstrijden, zeven gevechten, allemaal samen”, sprak de Italiaan de Ajax-supporters toe na aankomst bij de Johan Cruijff ArenA na de 0-2 overwinning in Eindhoven.

Na een seizoen waarin Ajax op de vijfde plek eindigde en zelfs een tijd hekkensluiter van de Eredivisie was, durfde niemand te dromen van een kampioenschap in 2025. Toch lijkt Farioli het samen met zijn staf te gaan flikken. Het zou het verrassendste kampioenschap uit de Nederlandse geschiedenis zijn en eentje die men in Amsterdam nog heel lang zal herrineren.