Berghuis krijgt WK-revanche

Steven Berghuis stond in de eerste WK-wedstrijd nog in de basis van het Nederlands elftal. De buitenspeler annex aanvallende middenvelder verloor zijn plek naast Frenkie de Jong daarna aan Teun Koopmeiners en later werd ook Marten de Roon verkozen boven de Ajax-middenvelder. Met zoveel drive en risico in het spel, is het ook lastig om in de centrale rol te kunnen leveren zoals Van Gaal dat wil. Dat had in veel gevallen meer met de tegenstander dan Berghuis te maken. En tegen Argentinië? Daar krijgt Berghuis zijn WK-revanche.

Er is de afgelopen jaren veel geschreven over de manier hoe Berghuis zonder bal met het voetballeven omgaat. De verhalen over zijn houding tijdens zijn laatste periode bij Feyenoord liggen nog vers in het geheugen, maar zijn wat overspeelt door dat heerlijke voetbal dat Berghuis in het shirt van de Amsterdammers liet zien.

Steven Berghuis

Dat Erik ten Hag het wel aandurfde om Berghuis in het centrum te zetten en dat Louis van Gaal het Nederlands elftal zonder vleugelaanvallers laat spelen, maakte de optelsom nog gemakkelijker voor de bondscoach. Er zijn immers weinig spelers die een feilloos linkerbeen, het inzicht van een middenvelder en de doelgerichtheid van een aanvaller kunnen combineren. Zoals het wel vaker het geval met de grootste krachten in het voetbal: daar ligt meestal ook de grootste zwakte van een speler.

In balbezit is alleen Frenkie de Jong gevaarlijker dan de Ajax-middenvelder. Klaassen moet het vooral hebben van zijn spel zonder bal, Koopmeiners heeft op het WK voor het eerst in zijn carrière last van het knikkende-knieën-complex en op dat moment heb je ook in balbezit van Oranje meer aan een defensieve topper als Marten de Roon. Waar de Twitterkoning van Oranje het ontbeert in creatieve mogelijkheden als hij de bal heeft, was het op voorhand al uit te tekenen dat Berghuis van nature te veel risico in zijn spel legt om ‘niet slordig’ te voetballen.

Dat Van Gaal daarvan leerde, bewijst de tegenstelling in zijn uitspraken over de creatieve spelers aan de bal. Voor het WK legde de bondscoach nog de nadruk op dat soort spelers, om bijvoorbeeld zijn keuzes voor Xavi Simons en Noa Lang te verantwoorden. Dat Berghuis centraal op het middenveld stond, en de al creatieve De Jong daardoor de laatste man op het middenveld werd, toont die overtuiging ook aan.

Dat Berghuis daarna niet meer terugkeerde in de basis en er met Koopmeiners een fysiek en positioneel sterkere pion naast De Jong werd gezet, was de eerste aanwijzing dat Van Gaal zichzelf op een foutje betrapte. Dat De Roon, wiens teller al dik boven de 400 wedstrijden (275 voor Atalanta Bergamo) gaat, gedurende de groepsfase steeds meer minuten maakte voordat ‘ie tegen Qatar en Amerika in de basis begon, onderstreept ook Van Gaals ontevredenheid (over zijn eigen keuze).

Argentinië

Er zijn in Berghuis’ carrière vaker van dit soort momenten voorgekomen. Momenten dat hij, bijvoorbeeld als aanvoerder van Feyenoord, de deuren van De Kuip liet klapperen als zaken niet liepen zoals hij wilde, akkefietjes, ruzietjes. Nu is Berghuis ook wat ouder dan toen, maar geen enkele voetballer wil een WK in de basis starten en daarna vanaf de bank toe moeten kijken. In plaats van morren, was Berghuis de gangmaker van het feestje na het halen van de kwartfinale van het WK.

Dat kan de 30-jarige speler ook in de wedstrijd worden. Daarvoor is één ding belangrijk: een basisplaats voor Davy Klaassen.

Er is van alles aan te merken op het spel van de middenvelder van Ajax, maar niet dat hij ongeschikt is voor de taak die de aanvallende middenvelder krijgt tegen de Argentijnen. Natuurlijk Lionel Messi levensgevaarlijk en hem afstoppen is, ondanks dat de slijt er een beetje op zit, nog steeds bijna onmogelijk.

Hoe je Messi dan wel af kan stoppen? Door hem niet de kans te geven om in de juiste posities in balbezit te komen, zoals Oranje ook bij Christian Pulisic (VS) deed. Daarvoor is Klaassen het belangrijkste: dat is als aanvallende middenvelder die de spelverdeler van de Argentijnen onder druk zet, een bal kan veroveren en zich goed kan positioneren om als doorgeefluik/eindstation van een korte-combinatie-aanval te fungeren. Met Berghuis in de ploeg heb je in eerste instantie een speler die zonder bal een stuk minder is; ook aan de bal is Berghuis een stuk onrustiger dan Klaassen, Gakpo en zelfs Simons.

In de eerste zestig minuten van de wedstrijd tegen Argentinië, heb je dat soort spelelementen niet direct nodig. Kan Oranje het eerste uur iemand gebruiken die vanaf de rand van de eigen zestien een aanvaller de diepte in stuurt? Uiteraard, maar dat is niet het spel van Oranje, ook niet tegen de Amerikanen. Dat was in veel opzichten de moeilijkste wedstrijd van het WK: Oranje speelde vooral tegen de eigen drang om aan te vallen teg en een zwakkere tegenstander – en daarmee de Amerikanen in hun kracht te laten komen.

Tegen Argentinië zijn die rollen omgedraaid, maar vraagt de tegenstander meer om een type Klaassen dan een type Berghuis in het eerste twee-derde van de wedstrijd. Dan moet je de Argentijnen tegenhouden, frustreren of zoals De Roon als geen ander kan: simpelweg in de passlijnen lopen zodat de speler in balbezit een andere keuze moet maken dan de voorwaartse.

WK-revanche

Dat maakt de opdracht van Oranje hetzelfde als tegen Spanje, Brazilië (WK 2014) en vooral hetzelfde als de wedstrijd tegen de Verenigde Staten in de achtste finale. Daar was de eerste opdracht immers de tegenstander niet in zijn spel laten komen. Dat lukte in de eerste helft veel beter dan in het tweede bedrijf. En als die eerste helft één ding bewijst, is het wel dat Oranje ondanks hevige kritiek op het spel in balbezit een doelpunt produceerde dat de term ‘totaalvoetbal’ nieuw leven in blies.

Met Berghuis op het veld, was zo’n aanval schier onmogelijk geweest. Berghuis neemt aan, kijkt op en stuurt dan een hoge steekpass of gaat aan de wandel. Dat zijn spelelementen die Oranje goed kan gebruiken. Vooral als de Argentijnse gringa van fel in het duel naar een beetje gek in het koppie gaat. Dan ontstaan er pas ruimtes waar spelers als Steven Bergwijn en Cody Gakpo gebruik kunnen maken van hun snelheid.

Om die spelers te bedienen, heeft Oranje dan wel de behoefte aan een speler die de bal van vanaf de eigen zestien op de stropdas (borst, red.) van een diepgaande aanvaller kan leggen. Als er dan meteen twee of drie tegenstanders om de aanvaller staan, heeft zo’n bal weinig zin. Doet Berghuis dat in een situatie waar Argentinië moet – door een achterstand of tijdsdruk om Messi’s droom veilig te stellen – zet je onze beste aanvallers één op één met een tragere tegenstander of de doelman.

Dat kan ervoor zorgen dat Berghuis, dit WK het toonbeeld van een teamplayer, zijn WK-revanche krijgt. Alleen niet omdat ‘ie zo ongelofelijk goed kan voetballen, maar omdat ‘ie Van Gaal daarmee zijn eigen Spanje kan bezorgen. Het teentje van Casillias zal ook de huidige bondscoach pijn gedaan hebben. Er zit bij Van Gaal nog dieper sportief leed. Na die uitschakeling door strafschoppen in de halve finale van 2014 zorgt er vooral dat onze bondscoach zijn WK-revanche kan krijgen tegen de Argentijnen.

Berghuis scoort tegen Argentinië

6.50