Sanchez laatste puzzelstukje van Ajax-aanvalsmachine

Ajax heeft deze zomer wisselend succes op de transfermarkt. De Amsterdammers wisten Steven Berghuis weg te plukken bij Feyenoord, maar moesten bijvoorbeeld ook Kamaldeen Sulemana na bijna een half jaar onderhandelen alsnog vergeten. Door de ontwikkelingen van Jurrien Timber en Per Schuurs zou je bijna vergeten dat Ajax ervaring in de defensie mist die het (on)mogelijk maakt om het middenveld aanvallender in te stellen. 

Ajax is de voorbereidingen op het nieuwe Eredivisie-seizoen al een tijdje geleden gestart. De Amsterdammers maakten zich in Oostenrijk klaar voor een nieuwe race om het landskampioenschap. De status van Ajax is de afgelopen jaren in Nederland, en Europa, zo gegroeid dat de Amsterdammers een klasse apart dreigen te worden in ons kleine kikkerlandje. Dat is niet leuk voor de spanning van de competitie, maar dat maakt de uitdaging voor Erik ten Hag elk seizoen wel een stukje groter. Teams graven zich in, drukken de linies op elkaar en zorgen ervoor dat de aanvallers van Ajax zo min mogelijk ruimte krijgen met elkaar een weg richting de goal te spelen. 

Ajax en aanvallen

Dat patroon zie je eigenlijk al jaren op het moment dat Ajax, of één van de andere topclubs, tegen een kwalitatief minder elftal speelt. Dat is logisch: David kan winnen van Goliath, maar dan moet je jezelf wel aanpassen op jouw kwaliteiten. Dat heeft eigenlijk één consequent gevolg: trainers kiezen er vaak voor om dan een extra aanvaller, of een aanvaller met andere kwaliteiten, binnen de lijnen te brengen om zo een doelpunt te forceren en, ondanks het vele balbezit, ook op het scorebord een voorsprong te bewerkstelligen. 

Bij Ajax zie je dat in een heel extreme vorm: de backs staan bijna als vleugelaanvallers opgesteld, de centrale verdedigers schuiven tot ver over de middellijn op en dat kon omdat Ajax in Edson Álvarez een speler op het (defensieve) middenveld had staan die als een slot op de deur fungeerde. Hoewel de Mexicaans international zich de afgelopen seizoenen op voetballend gebied enorm heeft ontwikkeld, zie je ook dat hij nog steeds een achterstand heeft op dat gebied in vergelijking met andere spelers. Opnieuw een logisch gevolg van ontwikkeling: op het moment dat je van punt A naar punt B gaat in je ontwikkeling maar het basisniveau van de rest van de ploeg is al C of D, loop je altijd achter de feiten aan. 

In de eerste seizoenshelft speelde er nog een ander aanvalsbeperking voor Ajax. Het centrale duo bestond uit Daley Blind (positioneel sterk en opbouwend sterk) en Perr Schuurs (fysiek sterk en opbouwend sterk). Door je defensieve duo zo in te richten, ontkom je er niet aan om een type Alvarez op je middenveld te zetten. Door het ontbreken van snelheid in het hart van de defensie en je staat enorm hoog op het veld, leg je eigenlijk je zwakke punt meteen bloot: één bal achter de defensie kan genoeg zijn om een snelle speler één op één met de doelman te zetten. Doordat Álvarez in de zones blijft vanwaar de steekpass wordt gegeven om die speler weg te sturen, komt dat nauwelijks voor. Dat zijn meer de verdiensten van Alvarez dan de ‘beperkingen’ van de passende speler, maar de keuze voor een dergelijk type speler op je middenveld (balveroverende middenvelder) betekent ook dat je offensief één speler minder hebt. 

Waar elke aanval begint

Je hoeft geen hogeschoolvoetbal te hebben gestudeerd om op te merken dat Álvarez in balbezit tegenstander de sterspeler van de Amsterdammers is, terwijl hij in balbezit van de Amsterdammers veruit de zwakste schakel blijkt. Als trainer heb je echter geen andere keuze: je moet zo’n type speler in je elftal hebben om het gebrek aan snelheid bij het centrale duo te compenseren zodat de kans op een snelle counter/één pass achter de verdediging minimaal wordt. 

Elke verdedigende actie begint echter altijd in de aanval: op het moment dat Ajax de bal verliest in de aanval, moet de defensie zo staan dat de kans op een counter minimaal is. Daarom móét er op dit moment een type Alvarez in de ploeg staan, maar dat kan in de toekomst veranderen. Het is al meerdere keren naar voren gekomen dat Ajax meer voetbal op het middenveld nodig heeft. Aangezien Alvarez daar de vertragende factor in is, is het logisch dat hij als eerste aangewezen wordt om het basiselftal, en gezien de interesse van Stade Rennes misschien wel de club, te verlaten. 

Op dit moment is er geen andere bal veroverende middenvelder in de selectie van Ajax, en de spelers met de verdedigende kwaliteiten van Álvarez die ook nog uitstekend kunnen voetballen spelen meestal in de grote competities, zal Ten Hag echter ook zijn verdediging moeten aanpassen om ervoor te zorgen dat hetzelfde countergevaar volgend seizoen niet groter wordt. 

Snelle(re) centrale verdedigers 

Op het moment dat je een Kenneth Taylor, Daley Blind of Davy Klaassen op de plek van Álvarez posteert, verlies je altijd defensieve waarde op de defensief belangrijkste plek van het elftal: het slot op de deur voor de verdediging. Om nog steeds zo aanvallend te kunnen spelen als Ajax het afgelopen seizoen heeft gedaan, heb je daardoor andere smaken nodig in de achterhoede om het voornaamste probleem voor Ajax in defensief opzicht (counters) te kunnen managen. Daarvoor heb je eigenlijk niet één, maar twee snelle centrale verdedigers voor nodig. En daar kan de terugkeer van Davinson Sánchez, die naar verluidt voor 20 miljoen mag vertrekken bij Tottenham Hotspur, om de hoek kijken. 

Door Sánchez, Lisandro Martínez én Jurrien Timber als snelle(re) centrale verdedigers in te zetten, loop je twee risico’s minder. Ten eerste heb je het voordeel dat je de tragere Schuurs en de snelwandelende Bind niet één speler hebt die qua snelheid achter loopt op de andere speler, daardoor (grotere) gaten kunnen vallen in de defensie, waar je met direct spel (counter) gebruik van kunt maken om snel aan de overkant te komen. Ten tweede zorg je ervoor dat een speler als Álvarez vrijwel overbodig wordt in je elftal: omdat al je verdedigers bovengemiddeld snel zijn, kunnen zij gemakkelijker instappen om een bal te onderscheppen of een (lucht)duel op het moment dat de mindere defensieve kwaliteiten op het middenveld naar voren komen. Daardoor ben je als Ajax zijnde niet alleen sneller in balbezit, maar zorgt de extra snelheid er zonder balbezit voor dat je één mannetje extra hebt om druk te zetten, een lange bal af te dwingen en dan zelf weer in balbezit te komen.