Feyenoord heeft droomspits al in huis

Feyenoord is onder de nieuwe trainer Arne Slot begonnen aan de voorbereiding op het nieuwe seizoen. De van AZ overgekomen oefenmeester drukte meteen zijn stempel door Nicolai Jörgensen buiten de selectie te zetten wegens een vertrekwens. Hoewel de transfersom niet enorm hoog zal uitvallen, kan Feyenoord elke miljoen euro gebruiken. De Rotterdammers hoeven de transfermarkt niet per se op voor een nieuwe aanvalsleider; de droomspits voor het Slot-systeem loopt al rond in Rotterdam. 

Feyenoord staat voor een nieuwe start. De Rotterdammers hoopten na een succesvolle periode onder Giovanni van Brockhorst, waar onder andere de KNVB Beker en het landskampioenschap mee werd veroverd. De Rotterdammers wilden met de aanvallende intenties van Jaap Stam voortborduren op de succesvolle weg die de voormalig linksback van onder andere het Nederlands elftal, Feyenoord en Arsenal in zijn jaren als Feyenoord-coach inzette. Stam voldeed niet aan de verwachten, dus koos Feyenoord met Dick Advocaat voor zekerheid en resultaatvoetbal. 

Feyenoord en aanvallend voetbal

De manier waarop Stam Feyenoord wilde laten voetballen, werkte niet. Dat betekent echter niet dat het ook onmogelijk is om aanvallend voetbal met het huidige spelersmateriaal te spelen. Stam deed een dappere poging, maar zijn keuzes zorgde ervoor dat het veld te groot werd en er grote ruimtes tussen de linies ontstonden, waardoor Feyenoord gemakkelijker doelpunten tegen kreeg dan dat het ze zelf maakte. In dat opzicht was de keuze van Advocaat er een als zonneschijn na een regenbui: de ervaren oefenmeester maakte er een carrière van om succesvol op resultaat te spelen, liet in zijn lange carrière ook wat steken vallen, maar over het algemeen was bekend: op het moment dat je club in de problemen zit, bel je Advocaat, die lost het wel op. 

Dat deed de ervaren oefenmeester ook. Nadat Advocaat tot het einde van het seizoen (2019) tekenende, transformeerde Feyenoord van een onzekere aanvalsploeg in een hecht team dat wist dat het eerst ervoor moest zorgen dat het geen tegendoelpunten kreeg voordat het aan zelf scoren dacht. Dat leverde lage reeks op nederlaag op in de Eredivisie. Op het moment dat Vitesse uiteindelijk de ongeslagen reeks na ruim een kalenderjaar ongedaan maakte, leek de Advocaat-magie bij de Rotterdammers langzaam maar zeker uit te werken. 

Waar Feyenoord in het eerste seizoen van Advocaat wedstrijden nét wist te winnen of gelijk te spelen, viel het kwartje vooral in de tweede helft van het afgelopen seizoen de verkeerde kant op voor de Rotterdammers. Feyenoord leek lange tijd zeker van plek drie in de Eredivisie, die recht geeft op plaatsing voor de Europa League, maar had uiteindelijk de Play-Offs nodig om een plek in de tweede voorronde van de UEFA Conference League, vanaf volgend seizoen het derde Europese toernooi van de UEFA, af te dwingen. Dit ondanks het feit dat Advocaat in de laatste fase van het seizoen wel een kleine knieval leek te maken naar de selectie en de fans van Feyenoord. De Rotterdammers speelden aanvallender, zette de tegenstander eerder onder druk, maar kon ook op deze manier niet de juiste snaren raken om dat voor een lange tijd vol te houden. 

Arne Slot

Dat het Advocaat niet lukte, betekent echter niet dat Arne Slot zijn missie om zijn manier van spelen door te voeren bij Feyenoord, gedoemd is om te mislukken. Het is makkelijk om de afgelopen twee jaar te analyseren aan de hand van de speelstijlen van Stam, die in de basis de meeste overeenkomsten toont met de spelopvatting van Slot, en Advocaat. Zelfs wanneer Advocaat zijn terughoudende tactiek inruilde voor een offensievere variant, kon je vrijwel meteen zien dat de defensie van Feyenoord niet met ruimte in de rug kon spelen – dan kun je met één steekpass van achteruit je spits één op één met de doelman zetten, helemaal als ‘ie ook nog snelheid heeft. 

Vanuit dat perspectief gaat Slot zijn missie natuurlijk mislukken. Toch vergeet je één belangrijke bijzaak: Stam had in zijn trainersloopbaan tot aan Feyenoord nog nooit aanvallend gevoetbald en dacht ‘nu zit ik bij een topclub, dus dan kan het wel’. Advocaat heeft zijn lange carrière te danken aan zijn terughoudende voetbalstijl. Deze manier van voetballen werkte in jaren negentig en zero’s uitstekend om op korte termijn resultaat te boeken, maar is niet verrassend genoeg om teams over een heel seizoen lang te blijven verrassen. 

Slot kiest echter voor andere accenten dan Advocaat én Stam in het aanvallende spel. De coach van AZ staat te boek als een veel meer aanvallend ingestelde trainer dan Advocaat, maar aan de lijn van de aanvallers is dat niet te zien bij de teams van Slot. De reden dat AZ onder Slot zo aanvallend ingesteld stond, kwam door de positie van de laatste lijn. De verdedigers in het elftal van Slot staan ‘hoog’ op het veld, de middenvelders schuiven daardoor ook een stukje naar voren maar de aanvallers blijven eigenlijk op dezelfde lijn in de voorhoede staan. Door daarnaast je vleugelverdedigers dieper weg te zetten dan voorheen gedaan werd, creëer je ruimte voor de centrale middenvelders die zo ‘onder’ de bal kunnen komen – aanspelen met het gezicht naar het speelveld zodat je snel het spel kunt voortzetten. Zo zorgt Slot ervoor dat er een vloeiende opbouw vanuit achteruit kan worden gerealiseerd én verzekert hij de spits van het team ervan dat hij niet op een eiland komt te staan, zoals Nicolai Jörgensen onder Advocaat vaak oogde. 

Droomspits al in huis

Met de positionering van de diepste aanvaller ten opzicht van de rest van het team wordt ook het druk zetten vanuit achteruit gemakkelijker – er valt immers geen gat meer omdat de pressie vanuit achteruit geregeld wordt in plaats dat Jörgensen in zijn eentje als een malle achter de bal aanloopt. Daardoor verandert ook de rol van de aanvaller onder Slot: deze zal dan niet op een eiland staan, maar moet er alsnog voor zorgen dat hij diep genoeg staat om ruimte te creëren voor de lopers op het middenveld. 

Door zelf in de diepte aanspeelbaar te zijn, de bal vast te houden voor de aansluiten in daarna de bal terug leggen en / of het spel te plaatsen naar een andere flank zorg je er ook voor dat de spits tijd genoeg heeft om positie te kiezen voor de goal. Daarvoor heb je een spits nodig die weet hoe je in de zestien de ruimte kan vinden én hoe je zowel met je voeten als met je hoofd weet te scoren. Gelukkig heeft Robert Bosenik al die ingrediënten. Het enige wat nog mist(e), is het vertrouwen van een trainer en een geschikte speelstijl voor zijn kwaliteiten.