Ten Hag zorgt voor grote verrassing bij Ajax

Ajax staat in Rome voor een moeilijke opdracht in de Europa League. De Amsterdammers moeten een 1-2 thuisnederlaag goedmaken in het Stadio Olimpico en om dat te bewerkstelligen, zal Ajax-trainer Erik ten Hag een bijzonder konijn uit zijn hoge hoed moeten toveren. Gezien het speelbeeld in de Johan Cruijff ArenA kan de oefenmeester voor een daverende verrassing zorgen. 

Ajax werd voorafgaand aan het eerste duel in de kwartfinale van de Europa League tegen AS Roma tot één van de titelkandidaten gebombardeerd. De Amsterdammers maakten indruk door ogenschijnlijk gemakkelijk af te rekenen met Lille en Young Boys, maar kregen in de thuiswedstrijd tegen de Romeinen de spreekwoordelijke deksel op de neus. De keuzes die Ajax-trainer Erik ten Hag maakte in zijn basisopstelling lagen daar voor een deel ten grondslag aan, maar je kan de invloed van de speelwijze van AS Roma ook niet uitsluiten. De Romeinen kwamen niet naar Amsterdam om het spel te maken, mooi voetbal te laten zien of überhaupt aanvallende intenties te vertonen. Daar bleken de Amsterdammers niet mee om te kunnen gaan: hoewel een fout van Kjell Scherpen en een wondertreffer van AS Roma het nodige fortuin met zich meebrachten, zal de coach van de Amsterdammers in de terugwedstrijd in Rome toch uit een ander vaatje moeten tappen op het moment dat de koploper van de Eredivisie verder wil bekeren in Europa. 

Ajax en Erik ten Hag

Ondanks het teleurstellende resultaat uit de eerste wedstrijd was Ten Hag positief over de verrichtingen van zijn elftal. Volgens de coach controleerde de Amsterdammers het spel voor een groot deel van de wedstrijd. Het sleutelmoment van de wedstrijd lag echter ook in Amsterdamse voeten: Dusan Tadic kreeg met een penalty de ultieme mogelijkheid om Ajax naar een 2-0 te schieten. De Servische vedette schoot echter tegen Roma-doelman Pau López op en even later schoten de Romeinen de gelijkmaker binnen. Dat Ajax voor die tijd ondanks een aantal grote mogelijkheden slechts één keer wist te scoren, had óók te maken met de keuzes van de Tukker.

In Europees verband staat Tadic in de punt van de Ajax-aanval. Dat bleek in het verleden al een aantal keer een gouden vondst, maar een impact zoals Tadic had in het seizoen 2018/2019 valt echter nog niet terug te zien. In het jaar van de succesvolle Champions League-campagne van de Amsterdammers was Tadic als hangende, complete spits dé spil van elke Ajax-aanval en zorgde zijn inspanningen ervoor dat onder andere Real Madrid en Juventus uitgeschakeld werden in het Miljardenbal. 

Dat de coach daarop wil voortborduren is daarom niet meer dan logisch. Er valt echter wel een belangrijke kanttekening te plaatsen: de tegenstanders van de Amsterdammers weten inmiddels ook wel dat Ten Hag er in Europa graag voor kiest om met Tadic in de punt te spelen en dat geeft de coaches van de tegenstander de kans om daar een list op te verzinnen. Dat lukte AS Roma-trainer Paulo Fonseca erg goed: de coach stelde drie centrale verdedigers op en zorgde daarnaast ervoor dat het centrale middenveld, en vooral verdedigende middenvelder Amadou Diawara, de ruimtes tussen de linies gesloten hield zodat Tadic niet eens de kans kreeg om zich te laten inzakken. 

Ajax-kaartenhuis

Op het moment dat Ajax in Europa een sterkere tegenstander treft, is Tadic dé aangewezen man om in de punt van de aanval te spelen. De Servische aanvaller bewees de afgelopen jaren dat hij een goed gevoel voor ruimte heeft en kan met zijn balvaardigheid en pass- en traptechniek andere spelers vanuit het centrum in stelling brengen. Dat verandert echter op het moment dat Ajax een defensief ingestelde tegenstander treft. Dat is ook de reden dat Ten Hag in de Eredivisie geen beroep doet op Tadic als centrumspits: doordat de tegenstander zich ver terug laat zakken en de ruimtes tussen de linies tot het minimum beperkt, verliest Tadic zijn meerwaarde als puntspeler en heb je veel meer aan een groot, sterk aanspeelpunt die in de vijandige zestien op zijn best is. Met andere woorden: de reden dat Sébastien Haller aangetrokken werd in de winterstop. 

Op het moment dat Tadic alsnog tegen een defensief ingestelde tegenstander speelt, dan krijg je vaak een situatie zoals die tegen AS Roma vaak voorkwam. De aanvoerder van Ajax probeert zich negentig minuten lang los te maken van zijn directe tegenstander(s). De keren dat hem dat lukt, is hij omringd door tegenstanders én hebben de buitenspelers en aanvallende middenvelder van Ajax geen ruimte om in te duiken. Daar staan immers de spelers van de defensief ingestelde tegenstander. 

Als je dan ook zonder aanvallende middenvelder speelt die na een geslaagde individuele actie in het centrum van het veld de tegenstander tot keuzes dwingt (lees: Mohammed Kudus in plaats van Davy Klaassen) dan kun je als elftal wellicht de wedstrijd conroleren, maar is van domineren – en dus veel grote kansen creëren – geen sprake. Sterker nog: op het moment dat er dan iets tegenzit, bijvoorbeeld een blunder van de doelman, dan valt het team als een kaartenhuis in elkaar. 

Verrassing van Ten Hag

Toch speelde Ajax in het begin van dit seizoen ook al tegen een Italiaanse tegenstander die op een vergelijkbare manier opereerde als AS Roma. De eerste wedstrijd tegen Atalanta Bergamo stelde Ten Hag Tadic nog op in de punt van de aanval, in het tweede duel koos de oefenmeester voor Lassina Traoré. En hoewel de prestaties van de jonge spits dit seizoen niet heel overtuigend zijn, is de international van Burkina Faso voor de return in Rome dé aangewezen man om de aanvalsleider van de Amsterdammers te worden. 

Ajax creëerde in de wedstrijd in de Johan Cruijff ArenA voldoende kansen, maar gaf de defensie van de Romeinen net zoveel mogelijkheden om georganiseerd te blijven staan. De ploeg van Erik ten Hag heeft met spelers zoals Tadic, David Neres, Klaassen en Antony al veel scorend vermogen in de (basis)ploeg. Het ontbrak de Amsterdammers in het eerste duel met AS Roma vooral aan een type Haller in de spits. Nu hoeven we van Traoré geen acrobatische doelpunten te verwachten, de jonge spits kan er met zijn lengte en kracht wel voor veel onrust zorgen in de vijandige verdediging. Naast de fysieke en voetballende verschillen tussen Traoré en Tadic, speel je daardoor ook positioneel anders. Tadic komt vaak in de bal, terwijl je met Traoré in de punt iemand hebt die het aanvallende veld een stuk langer maakt. 

Waarom dan geen Brian Brobbey in de spits? Omdat Brobbey de rol van Klaas-Jan Huntelaar heeft overgenomen; Ten Hag heeft liever een doelpuntenmachine achter de hand dan een aanspeelpunt zoals Traoré. De international van Burkina Faso liet in de Champions League-wedstrijd met Atalanta Bergamo zien dat hij fysiek is opgewassen tegen verdedigers op Europees niveau. Doelpunten hoef je niet van hem te verwachten; de aanvaller kan er in Rome wel voor zorgen dat zijn teamgenoten in betere schietposities komen.