Vroegtijdig PSV-vertrekt dreigt voor Roger Schmidt

Het lukte PSV opnieuw niet om een vuist te maken tegen een topploeg. Waar in de competitie al werd verloren van Feyenoord en AZ en de ploeg punten liet liggen tegen Ajax, was in Griekenland tijdens het Europa League-toernooi Olympiakos te sterk voor de ploeg van Schmidt. De beoogde aanvalsmachine van de Duitse oefenmeester wordt telkens genekt door onzekere ingrepen van de ploeg van de coach die zelf ook zal nadenken over zijn PSV-toekomst. 

PSV nam aan het begin van het seizoen een groot risico met Roger Schmidt. De Eindhovenaren gunden de Duitse oefenmeester een stevige vinger in de transferpap en kregen daar in eerste instantie ook meteen een resultaat voor. Er kwam een half elftal aan nieuwe versterkingen op de Herdgang (trainingscomplex PSV, red.) zodat de internationaal geprezen Duitser een aanvalsmachine kon bouwen die het PSV van de afgelopen jaren zou doen vergeten. In plaats daarvan wordt het (tot nu toe) een seizoen om snel de Eindhovense gedachten te zetten. 

Roger Schmidt en PSV 

De wedstrijd tegen de Griekse kampioen en koploper Olympiakos kwam daardoor bijna niet als een verrassing. Natuurlijk hebben de Grieken een kwalitatief mindere selectie dan de Eindhovenaren – de overbodige Bruma werd door PSV verhuurd aan Olympiakos en heeft een basisplek in Griekenland – maar de reden dat de Grieken alsnog aan het langste eind trok in de eerste ontmoeting in eerste knock-out ronde van de Europa League had meer met mentaliteit dan met kwaliteit te maken. 

De Grieken zitten al weken in een winnende flow in de Griekse competitie, staan een straatlengte voor op de concurrentie en spelen daardoor met vertrouwen in eigen kunnen. Na een redelijk eerste halfjaar heeft de ploeg van Schmidt op dit moment meer weg van een nerd die het mooiste meisje van de klas op date vraagt. En dat terwijl het voetbal dat de coach voor ogen valt of staat bij het geloof van de spelers in de strategie én hun eigen kunnen. 

Volgens Schmidt, en bijvoorbeeld ook Pablo Rosario, werkt de beoogde speelwijze nog altijd in het voordeel van de Eindhovenaren, maar weten zij in de duels waar het écht om gaat dat nog niet tentoon te stellen. De wedstrijd tegen Olympiakos was het zoveelste voorbeeld in korte tijd dat je nog steeds terechte vraagtekens kunt plaatsen bij de manier waarop Schmidt zijn elftal probeert te laten voetballen en dat heeft een aantal concrete redenen. 

Hoge druk is geen aanvallend voetbal

De Duitse oefenmeester wilde PSV fris en aanvallend voetbal laten spelen. De Eindhovenaren zouden door middel van hoge druk en veel pressie ervoor zorgen dat de tegenstanders teruggedrongen worden op de eigen helft en daarna een lange bal geven omdat er simpelweg geen andere mogelijkheden zijn. Het klinkt logisch de je op dat moment, wanneer je centrale verdediger(s) het duel winnen van de spits, sneller in aanvallende positie bent als team. De PSV-praktijk wijst echter iets anders uit. 

Voor aanvallend voetbal zijn er zowel van de trainer als de spelers andere keuzes nodig om dat tot een doelpuntrijk einde te brengen. Op het moment dat je al hoog/aanvallend staat, ben je als ploeg veel gemakkelijker te verdedigen dan wanneer je spelers in beweging zijn en in die posities komen. Doordat de aanvallers en aanvallende middenvelders van PSV zonder uitzondering al in hun offensieve posities staan en de bewegingsvrijheid door de drukte (vier aanvallend ingestelde spelers in één zone betekent vier tot zes tegenstanders daarbij) erg beperkt, waardoor je weinig variatie in je spel kan brengen om de tegenstander te verrassen. 

Daar komt nog eens bij dat Schmidt als aanvallende middenvelder/flankspeler de voorkeur geeft aan arbeidsethos boven technische bagage. Spelers zoals Ryan Thomas en Mauro Junior speelden dit seizoen al veel wedstrijden terwijl de coach er ook voor kon kiezen om Mohamed Ihattaren en/of Noni Madueke tot vaste basisspeler te promoveren. Natuurlijk valt er wat te zeggen voor die keuze: zowel Thomas als Mauro Júnior werken hard, maken talloze meters en zijn daardoor vooral in het spel zonder bal van grote meerwaarde. Dat terwijl PSV vooral áán de bal moeite heeft om de juiste keuzes te maken, waardoor spelers zoals Ihattaren en Madueke logischere keuzes. Schmidt oordeelde echter al vaker dat deze spelers zonder bal niet het gewenste resultaat behalen, terwijl Mauro Júnior en Thomas aan de bal moeite hebben om de juiste keuzes te maken. 

Creatief (on)vermogen centraal middenveld

Hetzelfde probleem dat Mauro Júnior en Thomas hebben op de flanken, zou je ook kunnen stellen van het vaste duo op het middenveld. Pablo Rosario en Ibrahim Sangaré lijken de eerste twee namen die Schmidt op het wedstrijdformulier zet. Qua positie kiezen, balveroveringen en persoonlijke duels is dat een keuze die je gemakkelijk kunt rechtvaardigen, maar het centrale middenveld is voor PSV dé zone waar de creativiteit van de ploeg vandaan zou moeten komen. Dat komt vooral doordat de aanvallende zones zo drukbezet zijn dat de ruimtes klein zijn en je vanuit het middenveld dan via een steekpass extra ruimte kunt creëren voor je aanvallende spelers. 

Dat Rosario en Sangaré niet het vermogen hebben om een dergelijke pass te geven, was al aan het begin van dit seizoen duidelijk. Schmidt heeft die spelers in de personen van Adrian Fein en Marco van Ginkel wel degelijk in zijn selectie, maar de Duitse oefenmeester oordeelt wekelijks dat Fein nog niet klaar is voor het ‘grote werk’ en is logischerwijs voorzichtig met het inzetten van de van een jarenlange blessure herstelde Van Ginkel. Dat neemt wel als gevolg mee dat de centrale mensen van PSV de bal telkens in de voeten van de aanvallende spelers afgeven of in de loop spelen van de opkomende backs: spelers die ten alle tijden meer dan één tegenstander voor zich hebben en dus onmogelijk met een individuele actie of steekpass ervoor kunnen zorgen dat er ruimte ontstaat. 

Geen diep aanspeelpunt 

Om die ruimtes toch te creëren gaan Donyell Malen en Eran Zahavi vaak over het veld zwerven. Zahavi zakt vaker uit naar het middenveld – waarmee hij dus óók de bewegingsvrijheid van de ‘halve nummers tien’ beperkt – en Malen duikt vaak op aan de linkerflank van de aanval. Daardoor zorgt de ene spits ervoor dat de andere aanvaller meer bewegingsvrijheid heeft, maar de afstemming tussen de aanvallers van PSV is nog verre van optimaal, waardoor er ook vaak situaties ontstaan dat de Eindhovenaren in de diepte geen enkel aanspeelpunt heeft om een aanval aan op te hangen. 

Daardoor zijn de Eindhovenaren vaak aangewezen op het flankenspel van opkomende backs zoals Philipp Max en Denzel Dumfries, die de bal dan vaak voor de goal brengen of afleggen aan de ‘halve nummers tien’ van de ploeg en zo praktisch altijd in de trechter van de defensief ingestelde tegenstander lopen omdat het te druk is in het centrum. Daardoor is het een klein wonder dat het PSV tegen Olympiakos lukte om tot scoren te komen, al ging één van de twee treffers van Zahavi gepaard met het nodige fortuin. 

Vroegtijdig vertrek

Tel daarbij op dat de defensieve balans op basis van kwaliteitsspelers (lees: Timo Baumgartl brengen is vragen om problemen) ook niet om naar huis te schrijven is en je hebt in elke linie van het elftal minimaal één probleem dat Schmidt niet kan oplossen. Het enige wat we van de trainer zien is een beschuldigende vinger naar iemand anders, waardoor het ook onmogelijk lijkt om echte progressie te boeken onder deze trainer. 

Dat maakt dat niet de spelers, maar de trainer op dit moment het grootste probleem van de Eindhovenaren is. Schmidt houdt zijn speelstijl vast als een reddingsboei van het zinkende schip dat hij het afgelopen halfjaar bouwde. De Duitser probeert elk lek goed te praten in plaats van te repareren, waardoor het eigenlijk niet eens gek is dat het vlaggenschip van PSV flink onder water staat. Wanneer het PSV niet lukt om in de return in Eindhoven het verschil van twee doelpunten goed te maken, zal de clubleiding moeten oordelen of het niet tijd wordt om óók Schmidt kopje onder te laten gaan.