Ajax-stunttransfer hangt af van toekomst Promes

Ajax heeft tot nu toe een onverwacht drukke winterse transferperiode. De Amsterdammers haalden Sébastien Haller op bij West Ham United en zagen in de persoon van Klaas-Jan Huntelaar een belangrijke pion vertrekken. Mogelijk blijft het daar niet bij: ook Quincy Promes zou zich richting de uitgang van de Johan Cruijff ArenA. Dat opent mogelijk de deuren voor een aantal oude bekenden in Amsterdam. 

Ajax boekte afgelopen weekend in de Klassieker een zwaarwegende zege op Feyenoord, maar harte ging het allerminst. De Amsterdammers konden zich na een sterk eerste half uur niet onder de druk van Feyenoord uitspelen en dat had voor een groot deel te maken met het speelse gemak waarmee de Rotterdamse spelers hun tegenstander onder druk zette én konden houden. De gebreken van de ploeg van Erik ten Hag kwamen daardoor extra aan het licht: je kunt dan wel 22,5 miljoen euro voor een spits neertellen, maar ook Sébastien Haller is afhankelijk van een goede aanvoer vanuit het middenveld en de vleugels. 

Quincy Promes als 10 van Ajax

Na de wedstrijd tegen Feyenoord kregen vooral de aanvallers van Ajax de wind van voren. Haller gaf nog wel de assist op Ryan Gravenberch, maar de Franse aanvaller sprong voor de rest van de wedstrijd niet in de spotlight. Dat kwam deels door het sterke spel van onder andere Marcos Senesi, die zelfs voor de boomlange Ivoriaans international onklopbaar was in de lucht, maar het had ook alles te maken met de positie achter de voorste linie van de Amsterdammers. Het aanvallende middenveld werd bemand door Quincy Promes en de van origine vleugelspeler wist weer niet te overtuigen en dat had, helemaal met een schuin oog naar Haller, Antony en Dusan Tadic, verregaande gevolgen. 

Dat Promes door Ten Hag, en alléén door Ten Hag, als aanvallende middenvelder wordt gezien, kent zijn oorsprong uit het jaar dat de twee samenwerkten bij Go Ahead Eagles. Promes werd als speler van FC Twente op huurbasis naar Deventer gestuurd en daar was Ten Hag op dat moment trainer. Promes speelde een jaar lang als aanvallende middenvelder in de Keuken Kampioen Divisie en dat had klaarblijkelijk zo’n grote indruk gemaakt op Ten Hag dat de Ajax-trainer hem ook in Amsterdam op die positie gebruikt na de komst van Antony. 

In wedstrijden tegen kleinere clubs kwam Promes nog weg met zijn slordige aannames, onbezonnen dribbels en zijn minimale loopacties zonder de bal, maar tegen Feyenoord kwam het pijnlijk aan het licht dat de international van het Nederlands elftal in zo’n beetje alles tekort komt om de positie van aanvallende middenvelder bij Ajax in te vullen. Die positie is essensieel voor de voorhoedespelers: op het moment dat de vleugelaanvallers of de spits in balbezit is en de nummer tien sluit niet aan, dan staan deze vrijwel altijd in de dubbele dekking en heb je praktisch één optie: als vleugelspeler moet je dan naar de back, als spits is dan de vleugel een optie (die dan weer naar de back moet spelen) of terug naar het defensieve middenveld. Met andere woorden: je kan daardoor onmogelijk naar voren voetballen vanuit het centrum en mocht een aanvaller de bal krijgen, zijn de afspeelmogelijkheden te beperkt en ben je als voorhoedespeler praktisch op jezelf aangewezen. 

Zorgwekkende ontwikkeling

De ontwikkeling die Promes doormaakt dit seizoen is sowieso zorgwekkend. De aanvaller had in zijn eerste seizoen in de hoofdmacht van de Amsterdammers een grote impact, maar dit jaar ging het een stuk minder. Sinds het vertrek van Hakim Ziyech lijkt ook de doelgerichtheid van Promes vertrokken uit Amsterdam: vorig seizoen was hij nog goed voor zestien doelpunten en vijf assists in 28 wedstrijden, dit jaar staat de teller na 22 duels op zes doelpunten en één assist. Qua doelpunten ligt zijn gemiddelde nog niet eens heel veel lager dan vorig seizoen (0,6 per negentig minuten om 0.8 per negentig minuten) en datzelfde geldt voor het aantal gecreëerde kansen (2,6 vorig seizoen, 2,3 dit seizoen), maar als het gaat om zijn conversiecijfers (vorig jaar 25% van zijn schoten in de juiste positie om te scoren, dit seizoen 17%) en het aantal assists per wedstrijd (0,3 vorig seizoen, 0 dit jaar) kun je je vraagtekens plaatsen bij de positie van Promes. Wanneer je naar de as van het veld verschuift, kom je sneller in een schot- of assistpositie en is het daarnaast gemakkelijker om een kans te creëren omdat je meer afspeelmogelijkheden hebt. Ondanks die voordelen lukt het Promes dus niet om zijn rendement als vleugelspeler te halen. 

De vorm van Promes is al tijden een onderwerp van gesprek – helemaal nadat de aanvaller werd opgepakt wegens vermeende betrokkenheid bij een steekpartij – maar Ten Hag lijkt nog altijd vertrouwen te hebben in de Nederlands international. Je kunt ook niet zeggen dat Promes tijdens de wedstrijden niet zijn best doet: de voormalig flankenspeler eist veel ballen op en probeert met acties een verschil te maken, maar is in zijn eindpass en in zijn techniek vaak te slordig om echt van meerwaarde te kunnen zijn op dit moment. Daarnaast heeft die bewijsdrang nog een ander bijkomend nadeel: daardoor vergeet Promes dat hij als aanvallende middenvelder ook belangrijk is zonder bal en de passlijnen naar de aanvallers open kan zetten, zodat het controlerende middenveld een linie kan overslaan en Promes ‘onder’ de bal kan komen, waardoor een aanval veel soepeler kan lopen. Dat lijkt echter een utopie zo lang Promes achter de spitsen voetbalt; of dat te maken heeft met zijn bewijsdrang is ook de vraag, misschien heeft hij gewoon die kwaliteiten niet. 

Stunttransfer

Aangezien Mohammed Kudus met een terugval te maken heeft na zijn knieblessure en de komende weken rustig gebracht lijkt te worden om verdere schade te voorkomen, zal Ajax de transfermarkt op moeten om zich van meer ademruimte op de positie van aanvallende middenvelder te voorzien. Aangezien de Amsterdammers op dit moment veel inkomsten mislopen door de corona-crisis, het niet overwinterde in de Champions League en onlangs al tientallen miljoenen neertelde om Haller naar de Johan Cruijff ArenA te halen, zal Ajax eerst een speler moeten verkopen om ruimte te maken voor een nieuwe aanwinst. De belangrijkste kandidaat om voor een stevig bedrag te kunnen vertrekken, is óók Promes.

De Oranje-international staat volgens Nederlandse en Russische media in de nadrukkelijke belangstelling van Spartak Moskou, waar Promes eerder al actief was. In Rusland zijn ze de prestaties van Promes nog niet vergeten: als speler van Spartak kroonde hij zich tot topscorer van de Russische competitie en werd hij Speler van het Jaar. Op dit moment zouden de onderhandelingen over een transfer in volle gang zijn en Spartak zou tussen de tien en vijftien miljoen euro overhebben om Promes tussentijds over te nemen. 

Het vertrek van de vleugelspeler levert dan niet alleen een (opnieuw te investeren?) transfersom op, ook maakt hij ruimte in het salarishuis van de Amsterdammers. Omdat het in de winterstop lastig is om een speler definitief over te hengelen van een andere club en het feit dat Kudus wel degelijk op de weg terug is, zal Ajax overwegen om oude bekende die op een zijspoor bij hun club zitten terug te halen. Christian Eriksen (Internazionale) zou willen vertrekken en hoewel hij het liefst terugkeert in de Premier League, is ook Ajax voor hem een optie. Donny van de Beek (Manchester United) is bij zijn club vooral back-up van Bruno Fernandes en de Portugese sterspeler gidste Manchester United voor het eerst sinds tijden weer naar de koppositie in Engeland, waardoor het onwaarschijnlijk lijkt dat Van de Beek veel speelminuten gaat maken in de tweede helft van het seizoen. De derde, en misschien wel meest realistische optie, is de terugkeer van Lasse Schöne, die ervoor kan zorgen dat Davy Klaassen op zijn oude, vertrouwde positie van aanvallende middenvelder kan gaan spelen.