Smoesjes Ten Hag verbloemen groot Ajax-probleem

Atalanta Bergamo veroordeelde Ajax na een verliespartij in de Johan Cruijff ArenA opnieuw tot Europa League-voetbal. De Amsterdammers hebben, op uitzondering van het seizoen 2018/2019, een patent op een overwintering in het tweede Europese toernooi, maar volgens Ajax-trainer Erik ten Hag had dat zomaar anders kunnen zijn dit jaar. Dat komt zijn geloofwaardigheid niet ten goede. 

Ajax – Atalanta Bergamo was voor beide ploegen een finale. De twee ploegen streden dan niet om de eindoverwinning in de Champions League, maar hadden wel een enorme prijzenpot te verdelen. Meer dan tien miljoen euro stond er gisterenavond op het spel in de Johan Cruijff ArenA, wat in deze tijden gelijk staat aan een pot met goud. Er was echter maar één ploeg die daar aanspraak op maakte tijdens de laatste wedstrijd in de groepsfase van de Champions League. 

Ajax – Atalanta Bergamo

Die ploeg heette Atalanta Bergamo. De Italianen spelen onder Gian Piero Gaspirini in een Italiaans systeem on-Italiaans voetbal. Ajax-trainer Erik ten Hag zei voor de wedstrijd dat de tegenstander van gisterenavond gewoon hun spelletje zou spelen, maar dat bleek de eerste mislukte inschatting van de oefenmeester van de Amsterdammers. Gaspirini kon net als zijn collega van Ajax niet beschikken over een aantal basisklanten, had genoeg aan één punt om door te bekeren in de Champions League en paste speelwijze aan om het gewenste resultaat te boeken, waarmee hij de wedstrijd eigenlijk al won in tijdens de tactische bespreking voorafgaand aan de laatste negentig minuten Champions League-voetbal van Ajax dit seizoen. 

Hoewel het team als collectief een meter of tien verder inzakte, was er voor de rest weinig anders aan de manier van spelen van Atalanta. De aanvallers en aanvallende middenvelders van de Italianen schermden in de opbouw de passlijnen richting de centrale middenvelders van Ajax af en als Ryan Gravenberch en Davy Klaassen een keer aangespeeld konden worden, zorgde het centrale blok van Atalanta ervoor dat zij de bal niet konden aannemen zonder dat zij onder druk kwamen te staan. En mocht het zo zijn dat de Amsterdammers een keer tot de vijandige zestien wisten door te dringen, dan hadden de Italiaanse gasten genoeg mensen in het eigen strafschopgebied staan om ervoor te zorgen dat de doelpuntenmakers van Ajax niet in stelling gebracht konden worden. 

Dat Ajax tot twee uitgespeelde kansen kwam – een kopkans voor Brian Brobbey in de eerste helft en een schot van Klaassen in het tweede bedrijf – en dat Atalanta door een opeenvolging van persoonlijke fouten de enige treffer van de wedstrijd kon maken, staat symbool voor het Italiaanse collectief dat het de Amsterdamse individuen onmogelijk maakte te excelleren. En dat moet Ten Hag toch achter zijn oren doen krabben, zou je denken. 

Erik ten Hag

Desalniettemin was de Ajax-trainer overwegend positief over de Champions League-reeks van zijn team. De oefenmeester gaf toe dat er meer in had gezeten voor Ajax dit jaar, wat toch een beetje een repeterend verhaal wordt van de Tukker. Vorig seizoen werd zijn ploeg op dezelfde wijze door Valencia uit het Miljardenbal geknikkerd en vond Ten Hag dat er óók meer in had gezeten, maar een oplossing voor de gemiste kansen heeft hij in een jaar tijd nog (steeds) niet gevonden.
Wanneer je terugkijkt op de wedstrijd van Ajax tegen Atalanta, wordt pijnlijk duidelijk dat de Amsterdammers in elke linie kwaliteit tekort kwamen om een hechte defensie uit elkaar te spelen. 

Dat fenomeen is niet nieuw en daarom kwam het tegenvallende resultaat ook niet echt als een verrassing: wanneer je in de Eredivisie al moeite hebt om de Twente-verdediging te overklassen, waarom zou dat dan wel lukken wanneer je tegen Atalanta speelt? De snelheid en balvastigheid van Brobbey was in de eerste helft nog een wapen om ruimtes te creëren voor Ajax, maar met Tadic in de spits en (vooral) Zakaria Labyad als nummer tien werd het spel van Ajax zo voorspelbaar als een sprookje van Roald Dahl. 

Toch is het opmerkelijk dat de coach “aanknopingspunten” ziet op het moment dat Ajax móét staan. Ten Hag reageerde alsof hij verrast werd door de manier van spelen van Atalanta, alsof het een bijzonderheid was dat de Italianen zijn team terugdrongen tot het moment dat alleen André Onana een lange bal kon geven naar voren, alsof hij er verbaasd over was dat de buitenspelers van Ajax geen enkele actie konden maken omdat ze naast een back als directe tegenstander nog een verdedigende middenvelder én een centrumverdediger tegenkwamen en alsof het gek was dat Dusan Tadic het in de luchtduels moest afleggen tegen de defensieve luchtmacht van Atalanta. 

Geen progressie

Het meest pijnlijke van de wedstrijd van gisteren is toch wel dat het Ajax niet lukte om te winnen van een Atalanta dat zijn slechtste wedstrijd van het huidige Champions League-seizoen speelde. Het laat zien dat de Amsterdammers eigenlijk geen progressie hebben geboekt ten opzichte van de vorige ontmoeting, maar vooral dat het Ten Hag niet gelukt is om een collectief op te bouwen waarop je kunt terugvallen op het moment dat de individuen weg- of tegenvallen. Iets wat de ploeg vorig seizoen in de Champions League óók al opbrak. 

Dat de Ajax-trainer na afloop vooral vertelt over de doelstelling (niet overwinteren in de Champions League, maar in Europa) en over het gemis van spelers zoals Daley Blind en Mohammed Kudus, zijn niet meer dan afwijkingen om de grote gaten in de Ajax-weg te omzeilen. Ajax wil meedoen met de grote jongens in Europa, maar heeft op dit moment een trainer die al jaren een team bouwt op basis van individuele kwaliteiten in plaats van het collectief op de eerste plaats te zetten. Dan heb je inderdaad een excuus als er spelers geblesseerd raken of de tegenstander je tactisch te slim af is, neemt niet weg dat het dan onmogelijk is om échte progressie te boeken.